Door Willem Middelkoop
Alsof het financiële systeem nog niet verwrongen genoeg is, is een aantal financials op zoek naar nieuwe manieren om met derivaten veel geld te verdienen. Wall Street zoekt naar mogelijkheden om pensioenfondsen zogenaamde “longevity swaps” te verkopen. Deze voorgenomen financiële “innovaties” hebben inmiddels al de bijnaam “death derivatives” of “derivaten des doods” gekregen.
Het idee is dat pensioenfondsen een deel van de behaalde rendementen op hun beleggingen verkopen, in ruil voor het afdekken van de risico's dat pensioengerechtigden langer leven.
Wall Street verpakt die verzekeringspremies in securitisaties die vervolgens via een door Wall Street gecreëerde secundaire markt kunnen worden verhandeld. Op deze wijze kan Wall Street de risico's naar de kapitaalmarkt brengen en hier aan verdienen.
Een gevaarlijk spel
De politiek en toezichthouders moeten zich terdege bewust zijn van de est van de problemen met derivaten. Maar zij geven weinig reden tot vertrouwen. De lessen van 2008 waren razendsnel vergeten. Er is namelijk helemaal niets veranderd.
De verplichting tot een verzekerd belang ontbreekt, nog steeds ontbreken reserves en er is totaal geen inzicht wie welke risico's afdekt omdat banken liever zichzelf reguleren. Alles dat in 2008 fout ging, kan opnieuw gebeuren.
Geen interesse?
U zult misschien denken dat pensioenfondsen geen interesse zullen hebben, maar bedenkt u zich dat Griekenland zich jarenlang boekhoudkundig als minder failliet presenteerde dan zij feitelijk was.
Met dank aan Goldman Sachs en derivaten. En er zullen ongetwijfeld pensioenfondsen zijn die de verleiding van risicovolle derivatenconstructies niet kunnen weerstaan, al was het maar om de dekkingsgraad op te poetsen. Bovendien valt niet uit te sluiten dat een fondsbeheerder zich laat omkopen. Er zijn wel gekkere dingen gebeurd.
Verzekerd belang
Als mensen langer leven, dan moeten zij meer premie gaan betalen. En omgekeerd, als zij – door welke oorzaak dan ook – per saldo korter leven, dan moet het financieel gewin bij diegene liggen met het verzekerde belang: de pensioengerechtigden. Dan kunnen de premies omlaag, of de pensioenuitkeringen omhoog.
Goeie Mie ging short..
Eén van de eerst gedocumenteerde Nederlandse seriemoordenaars was Maria Swanenburg uit Leiden. Zij kreeg de bijnaam Goeie Mie. In de negentiende eeuw vergiftigde zij buurtgenoten en familieleden die zij verzorgde. Met arsenicum vermoordde zij vermoedelijk tientallen personen, maar werd uiteindelijk voor slechts drie moorden veroordeeld.
Het motief van Goeie Mie? Zij sloot verzekeringen af over haar slachtoffers en verschafte zichzelf hiermee een financieel belang bij moord. Goeie Mie ging hiermee wel heel letterlijk short. Precies zoals Wall Street dat deed met de zelf samengestelde hypotheeksecurisaties.
Keep it simple, stupid
Wanneer het verzekerde belang van een mensenleven verheven wordt tot een beleggingsinstrument, dan zet men de deur open voor minder fraaie menselijke gedragingen. Epidemieën en oorlogen gebeuren. Maar met een gezonde dosis cynisme moet je je achter de oren krabben of het creëren van een financieel gewin daarbij nu zo'n goed idee is.
Dat financiële markten casino's zijn geworden, waarbij de winst naar financials gaat en de verliezen naar de belastingbetaler, is al erg genoeg. Laten we daar alsjeblieft niet het equivalent van Russisch Roulette aan toevoegen.
