Zeldzame aardmetalen uit China zetten Europese industrie klem

Bram Mengelers, student joualistiek, mailde het onderstaande artikel over de inteationale problemen op de markt voor zeldzame aardmetalen. Het artikel schreef hij in het kader van zijn opleiding. Willem komt in het verhaal voor aangezien zijn Gold & Discovery Fund ruim 10% van haar vermogen in de REE-metalen heeft geïnvesteerd.

Door Bram Mengelers
Ze zitten in platte televisies, hybride auto’s, navigatiesystemen, mobieltjes, iPads, maar ook in de windmolen op de dijk en de zonnecellen op het dak. Metalen met exotische namen als neodymium, terbium en dysprosium.
Dit soort metalen zijn zogeheten ‘zeldzame aardmetalen’. De term is enigszins misleidend, want deze metalen zijn volop aanwezig in de aardbodem. Met name de zware varianten zijn echter moeilijk te winnen. Gevolg is dat deze metalen op de markt erg zeldzaam zijn.
Wat is zo belangrijk aan deze metalen? Financieel joualist en investeerder Willem Middelkoop is actief op de markt voor deze rare earth elements (REEs) en daaraan gerelateerde bedrijven. Hij legt uit: “Er is reden tot alarm omdat China 97% van de markt in handen heeft en een beleid voert waarbij het land zijn eigen industrie voorrang geeft.”
De Volksrepubliek beschikt over 53 procent van de bewezen voorraad van zeldzame aardmetalen. Het land heeft sinds het aantreden van president Deng Xiaoping (‘Het Midden-Oosten heeft olie, wij hebben zeldzame aardmetalen’) via een uitgekiend industriebeleid systematisch toegewerkt naar het verkrijgen van een monopoliepositie. In China won men de metalen een stuk goedkoper dan de mijnbouwbedrijven in het Westen, onder andere door minder stringente milieu-eisen en arbeidsvoorschriften. Gevolg was dat de mijnen buiten China een voor een gesloten werden.
Door de opkomst van allerlei nieuwe technologieën is de situatie op de markt voor zeldzame aardmetalen echter drastisch veranderd ten opzichte van de jaren tachtig en negentig. De vraag is geëxplodeerd, maar het aanbod is niet meegegroeid. De afgelopen jaren zijn de Chinezen bovendien begonnen stelselmatig hun uitvoer te beperken. Zo berichtte de Engelse Daily Telegraph reeds in 2009 dat de Chinese centrale regering van plan is om een aantal metalen überhaupt niet meer te exporteren en de uitvoer van een aantal andere REEs drastisch te beperken.
Volgens analist Michel Rademaker van het Haags Centrum voor Strategische Studies moeten we de situatie bekijken vanuit het lange termijnperspectief van de Chinezen. “Nog altijd leven zo’n 400 tot 500 miljoen Chinezen in armoede. De Communistische Partij wil deze mensen welvarender maken, ook voor het veiligstellen van haar eigen machtsbasis. Zij doet dit door hoogwaardige industrie naar zich toe te trekken en de daarvoor benodigde grondstoffen voor zichzelf te reserveren.”
Een recent incident maakt volgens Rademaker duidelijk wat dit beleid betekent voor de rest van de wereld. “Op korte termijn is er sprake van economische schaarste en dat leidt tot spanningen. In reactie op de aanhouding van een Chinees schip bij de betwiste Senkaku eilanden, stopte de export van REEs van China naar Japan. De Japanse industrie leed daar direct onder. Na drie maanden zou er al geen Toyota Prius meer van de band hebben kunnen rollen.”
Doordat de vraag toeneemt en men in China de export beperkt, schieten de prijzen omhoog. Zo is de prijs van een kilo neodymium de afgelopen tien jaar vervijfvoudigd en die van dysprosium is zelfs vertienvoudigd. Rademaker: “Nu zijn de effecten hiervan niet meteen heel dramatisch. Een iPhone bevat nu bijvoorbeeld voor 2 euro aan REEs en dat zou dan naar 10 euro gaan. Voor zo’n prijsstijging laat je ’m nog niet liggen.”
Volgens Willem Middelkoop is deze trend voor beleggers heel interessant. “Er is grote interesse voor mijnen buiten China. In de VS en Australië gaan binnenkort mijnen open, en je ziet op de markt voor REEs al een bubbel ontstaan. Wij beleggen actief in deze markt en wij denken dat de bubbel nog groter gaat worden. Het duurt nog zeker twee jaar voordat hier verandering in komt.”
De trend wordt verder versterkt doordat de winning van de metalen een heel kostbaar proces is, waar veel energie en dure technologie voor nodig is. Michel Rademaker: “Er moet een hele complexe raffinaderij gebouwd worden waarin met chemische stoffen de metalen vrijgespeeld worden uit de ertsen. Voor het bouwen van een mijn en een raffinaderij is al gauw een half tot een miljard euro aan startkapitaal nodig. Het duurt bovendien gemiddeld zeven jaar om een mijn operationeel te maken.”
In de VS is men zich terdege bewust van de situatie. In 2012 heropent een grote mijn in Califoië. Ook Japan kijkt over de grenzen om aanvoer zeker te stellen. Het land heeft zich ten doel gesteld binnen vijf jaar nog maar 25 procent van haar REEs uit China te betrekken. Volgens Willem Middelkoop zijn de Japanners als een gek de aanvoer aan het zekerstellen. “Afnemers in Japan maken zich grote zorgen. De Japanners sluiten de laatste tijd dan ook veel bilaterale overeenkomsten om hun afhankelijkheid van Chinese REEs te verminderen.”
Terwijl landen als Japan en de VS beleid maken om zich te wapenen tegen de Chinese alleenheerschappij, klinkt in Europa een oorverdovende stilte. Michel Rademaker: “Dit komt omdat het in sommige landen van de EU minder pijn doet, waardoor er minder bewustzijn bestaat omtrent dit thema. Vooral de Duitsers zijn een aantal jaar geleden wakker geworden en proberen het probleem op de agenda te krijgen. Maar we lopen achter, ja.”
Een bijkomend probleem is dat Europa nauwelijks over eigen bodemvoorraad beschikt. Daaaast zou het door de hoge bevolkingsdichtheid in Europa überhaupt niet eenvoudig en bovendien onwenselijk zijn een grote vervuilende chemische installatie te bouwen.
Wat kan Europa dan doen om de aanvoer van deze cruciale grondstoffen veilig te stellen? Een optie is volgens Rademaker het opkopen van overzeese mijnen en mijnbouwbedrijven. “Maar daarvoor heb je geld nodig en dat heeft Europa op het moment niet.”
Ook Willem Middelkoop ziet geen snelle oplossingen: “In Europa is men inmiddels wakker geworden, maar we blijven afhankelijk van China, ook nadat de mijnen in de VS en Australië open zijn gegaan. Er is geen short term fix voor het probleem.”
Volgens Rademaker schuilt de oplossing in wat hij noemt de 3 r’s: reduce, recycle, replace. Vooral dat laatste biedt de meest structurele oplossing. “Stel, je zou een manier kunnen vinden om REEs te vervangen door bijvoorbeeld silicium. Dat wordt gemaakt uit zandglas en dat ligt gewoon in de achtertuin.” 
Marketupdate.nl Crypto redactie
Marketupdate.nl Crypto redactie

Dagelijks op de hoogte van het crypto nieuws via marketupdate.nl

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Doe mee met de Bullrun 🚀20 euro gratis tijdelijke actie bij Bitvavo