Marketupdate

Tag: staatsobligaties

  • Griekenland leent tegen dezelfde rente als de VS

    Griekenland leent op dit moment tegen dezelfde rente als de Verenigde Staten. Deze week zakte de rente op een Griekse staatslening met een looptijd van tien jaar naar 2,08%, hetzelfde percentage dat beleggers vragen voor een Amerikaanse lening met dezelfde looptijd. Dat was vijf jaar geleden nog zo goed als ondenkbaar, toen de rente op Grieks schuldpapier boven de 10% lag. De laatste jaren kon Griekenland steeds goedkoper lenen, terwijl de Amerikaanse rente nauwelijks daalde.

    Hoe heeft de rente op Griekse staatsleningen zo snel kunnen dalen? Daar zijn verschillende verklaringen voor te vinden. In de afgelopen vijf jaar heeft het land onder druk van de Europese Commissie, de ECB en het IMF drastische hervormingen doorgevoerd, waardoor het structurele tekort van meer dan 10% per jaar werd omgebogen naar een klein overschot. Daardoor heeft de markt meer vertrouwen in de houdbaarheid van de staatsschuld. De staatsschuld van Griekenland is met ongeveer 180% van het bbp nog steeds vrij hoog, maar stijgt niet meer. Ook laat de Griekse economie na jaren van krimp weer tekenen van groei zien.

    Naast deze fundamentele verbeteringen profiteert Griekenland ook van het ruime monetaire beleid. De ECB heeft de afgelopen jaren niet alleen staatsobligaties opgekocht om de rente laag te houden, ook heeft de centrale bank noodliquiditeit verstrekt om de Griekse bankensector te ondersteunen. De recente uitspraken van Draghi dat hij bereid is opnieuw in te grijpen heeft beleggers ervan verzekerd dat ze hun geld veilig in staatsobligaties van eurolanden kunnen parkeren.

    Rente op staatsobligaties verder omlaag

    De rente op staatsobligaties is de laatste jaren verder gedaald door een vlucht naar veilige havens en een wereldwijd spaaroverschot. Ook in de Verenigde Staten daalt de rente weer, ook al is die daling minder spectaculair dan die van Griekenland. Misschien dat de Amerikaanse regering een voorbeeld kan nemen aan Griekenland, want het Amerikaanse begrotingstekort lijkt onder de regering van Trump alleen maar verder toe te nemen. Volgens het Congressional Budget Office zal het begrotingstekort de komende jaren verder oplopen tot meer dan $1 biljoen in 2022.

    Verenigde Staten en Griekenland betalen dezelfde rente voor een 10-jaars lening (Bron: Bloomberg)

    Griekse economie groeit weer (Bron: Trading Economics)

    Staatsschuld blijft hoog, maar stijgt niet meer (Bron: Trading Economics)

    Griekenland heeft tekort weten om te buigen naar een klein overschot (Bron: Trading Economics)

    Dit artikel verscheen eerder op Holland Gold




  • Trumps kandidaat voor Fed pleit voor goud gedekte obligaties

    Judy Shelton, de kandidaat die door Trump naar voren is geschoven als bestuurslid bij de Federal Reserve, pleit voor een staatsobligatie gedekt door goud. Ze suggereerde dat de Amerikaanse overheid nieuwe converteerbare obligaties kan uitgeven, die aan het einde van de looptijd omgewisseld kunnen worden voor goud.

    “Waarom goud? Het hoeft toch geen goud te zijn? Omdat centrale banken in meer dan honderd landen goud aanhouden in hun internationale reserves lijkt het een goede neutrale reserve te zijn. En naar mijn idee een goede manier om politieke vijandigheid te ontwijken. Dus stel je eens een staatslening voor die als volgt werkt: Op de einddatum kan de bezitter van de obligatie ofwel de nominale waarde van de obligaties of een vooraf bepaalde hoeveelheid goud ontvangen.”

    Goud gedekte obligaties

    Het voorstel van Shelton is opmerkelijk, omdat goud al decennia lang geen rol van betekenis meer speelt in de financiering van de Amerikaanse tekorten. Sinds de ontkoppeling tussen de dollar en goud in 1971 is een dollarbewijs geen claim meer op goud. Met dit voorstel van Shelton zouden nieuwe Amerikaanse staatslening weer een waarde kunnen krijgen in termen van goud.




  • Is de obligatiebubbel de laatste bubbel?

    De rente op staatsobligaties zakte deze week naar een nieuw dieptepunt. Veel Europese landen kunnen daardoor bijna gratis of zelfs tegen een negatieve rente lenen. Waarom zijn beleggers bereid om tegen negatieve rente hun geld uit te lenen? Het is voor velen een raadsel, maar politicoloog Sander Boon legt uit dat het een logisch gevolg is van de manier waarop ons financiële systeem werkt.

    In deze presentatie voor het Beleggingsinstituut Event legt Boon uit dat staatsobligaties in de twintigste eeuw langzaam maar zeker de rol van goud hebben overgenomen als fundament van het financiële systeem. Staatsleningen worden binnen dit geldsysteem gewaardeerd als risicovrije bezittingen, die als onderpand gebruikt worden voor financiële transacties.

    Waarom staatsobligaties?

    Een consument kan zijn spaargeld zonder zorgen op een bankrekening parkeren, omdat zijn of haar vermogen tot €100.000 per bank gedekt wordt door het depositogarantiestelsel. Voor verschillende grote partijen in het financiële systeem – denk aan centrale banken, pensioenfondsen, verzekeraars en grote multinationals – worden banktegoeden niet gegarandeerd. Om die reden parkeren zij allemaal vermogen in staatsobligaties, omdat die zeer liquide zijn en een zeer laag tegenpartij risico kennen

    De consequentie daarvan is dat er binnen dit systeem een zeer grote vraag is naar veilig onderpand. En dat is volgens Boon de belangrijkste reden waarom de rente de afgelopen dertig jaar per saldo alleen maar omlaag is gegaan.

    “De interne dynamiek van dit systeem – de staatslening als veilig onderpand – zorgt er zowel in goede als in slechte tijden voor dat de rente omlaag gaat. In goede tijden omdat de economie groeit en de vraag naar onderpand toeneemt, in slechte tijden omdat de participanten in het financiële systeem vluchten naar veiligheid. De veiligheid van staatsleningen, want dat is het meest veilig. Dus dalende rente.”

    De extreem lage rente is niet alleen vervelend voor spaarders en pensioenfondsen, maar heeft ook andere maatschappelijk onwenselijke gevolgen. Boon zegt daar het volgende over.

    “Wat hier gebeurt is dat grote bedrijven en overheden kunnen lenen – gisteren kwam het CPB met een nieuw onderzoek ‘Bankier van de overheids’ dat banken de nieuwe ronde van financiering van de ECB gebruikten om staatsleningen te kopen van de eigen landen. Dus overheden kunnen altijd lenen, grote ondernemingen kunnen lenen. En uiteindelijk bij het MKB – waar de innovatie zit – kan niet worden geleend, omdat het risico voor banken daar juist te groot is. Er is dus een concentratiegevaar. Dus eigenlijk worden grote bedrijven groter, terwijl er bloedarmoede is in de reële economie.”

    Centrale banken zullen blijven stimuleren

    Volgens Boon zullen centrale banken er binnen hun mogelijkheden alles aan doen om de veiligheid van staatsobligaties te garanderen, omdat dat het fundament is waar ons huidige financiële systeem op is gebouwd. Ze weten dat staatsobligaties niet risicovrij zijn, maar zullen er toch alles aan doen om de markt daarvan te overtuigen.

    Centrale banken zijn daarom ook het meest bevreesd voor schulddeflatie, een situatie waarin het aanbod van ‘veilig’ onderpand krimpt. Dat gebeurde in de aanloop naar de crisis van 2008, toen bleek dat er veel herverpakte hypotheekleningen toch niet zo veilig waren als eerst werd aangenomen.

    “Schulddeflatie, het leeglopen van die laatste bubbel, is het grootste gevaar. Centrale banken zullen er alles aan doen en zullen ook de opdracht krijgen om die schulden nominaal in ieder geval – hopelijk reëel – als het moet in stand te houden. En dan is mogelijk de geldpers een remedie.”

    Goud als verzekering van je vermogen

    Volgens Boon doen vermogende particulieren en beleggers er goed aan om in deze onzekere tijden een kapitaalverzekering af te sluiten. Niet omdat het financiële systeem binnen een paar jaar gegarandeerd uit elkaar zal vallen, maar omdat er wel een kans is dat er grote schokken zullen plaatsvinden in het systeem.

    Met een kapitaalverzekering doelt Boon op het kopen van fysiek goud en zilver, omdat dat tastbare bezittingen zijn die zonder tegenpartij risico buiten het financiële systeem bewaard kunnen worden. Ook andere tastbare bezittingen als vastgoed, kunst en grond kunnen interessant zijn, maar die zijn lang niet zo liquide als fysiek edelmetaal. Boon raadt mensen af om papieren afgeleiden van goud te kopen, omdat die wél binnen het financiële systeem verhandeld worden en daardoor ook een tegenpartij risico dragen.

    Dit artikel verscheen eerder op Goudstandaard




  • Negatieve rente op $13 biljoen aan obligaties

    Afgelopen week steeg het totaal aan obligaties met een negatieve rente met $1,2 biljoen, nadat centrale banken in Europa en de Verenigde Staten de deur hadden opgezet voor meer monetaire stimulering. Nadat de Federal Reserve en de ECB bekend hadden gemaakt dat ze open staan voor een verlaging van de rente zakte ook de rente op staatsobligaties naar een nieuw dieptepunt.

    Op dit moment heeft meer dan $13 biljoen aan obligaties wereldwijd een negatieve rente, het hoogste niveau ooit. Het aanbod van negatief renderende obligaties groeide doordat de rente voor 10-jaars leningen van Oostenrijk, Zweden en Frankrijk negatief werd. De rente op Duitse en Japanse staatsobligaties, die al wat langer negatief is, bereikte deze week zelfs een nieuw dieptepunt.

    In Denemarken zakte ook de rente op schuldpapier met een looptijd van 20 jaar onder nul, waardoor bijna de volledige rentecurve daar negatief is. Alleen beleggers die voor 30 jaar hun geld uitlenen aan de Deens overheid krijgen nog een positief rendement, maar dat is nog zonder correctie voor de inflatie. Het reële rendement is dus nog veel lager.

    Meer dan $13 biljoen aan obligaties met negatieve rente (Bron: Bloomberg)

    Record aan obligaties met negatieve rente

    Volgens cijfers van Bloomberg heeft 40% van alle staatsobligaties in de wereld inmiddels een rente die lager ligt dan 1%. Maar het zijn niet alleen overheden die steeds goedkoper kunnen lenen, ook grote bedrijven krijgen vaker geld toe als ze geld willen ophalen. Volgens Bloomberg bestaat bijna een kwart van de totale markt voor bedrijfsobligaties op dit moment uit schuldpapier met een negatieve rente.

    Door de lage rente kunnen ook de minder kredietwaardige bedrijven makkelijk aan geld komen. Zo groeit ook de markt voor zogeheten ‘junk bonds’ de laatste jaren in een hoog tempo. Op dit moment heeft deze markt voor risicovol schuldpapier een omvang van $1,23 biljoen. Volgens cijfers van Bloomberg is dat een verdubbeling ten opzichte van het niveau van tien jaar geleden.

    Ook meer bedrijfsobligaties hebben nu negatieve rente (Bron: Bloomberg)

    Vlucht naar veilige havens

    De rente op staatsobligaties daalt door een vlucht naar veilige havens. Institutionele beleggers als pensioenfondsen en verzekeraars, maar ook de grote beleggingsfondsen, parkeren een deel van hun vermogen in staatsleningen. Die zijn het meest liquide in tijden van crisis en zijn minder risicovol dan beleggingen in bijvoorbeeld aandelen.

    Beleggers zien de uitspraken van de Federal Reserve en de ECB eerder deze week als een aanwijzing dat de economie er niet zo sterk voor staat als eerder werd gedacht. Sommige analisten verwachten zelfs dat de ECB volgend jaar haar opkoopprogramma zal hervatten. Dat betekent dat de schaarste aan schuldpapier toeneemt en dat de rente nog verder zal dalen.

    Dit artikel verscheen eerder op Goudstandaard

  • Rente Europese staatsobligaties naar nieuw dieptepunt

    De rente op Europese staatsobligaties is de laatste dagen naar een nieuw dieptepunt gezakt. Door een oplaaiende handelsoorlog, toegenomen geopolitieke spanningen en de plannen van Italië om een eigen munt in omloop te brengen zoeken beleggers hun toevlucht in de veiligheid en liquiditeit van staatsobligaties. Vorige week wist Duitsland een 10-jaars obligatie te plaatsen tegen een rente van -0,24%, terwijl ook Nederland voor het eerst sinds 2016 weer tegen een negatieve rente kan lenen.

    Ook elders in Europa zien we de rente op staatsobligaties dalen. Portugal wist vorige week voor tien jaar geld op te halen tegen minder dan 1%, terwijl ze tijdens de Europese schuldencrisis in 2012 nog meer dan tien procent betaalde voor dezelfde lening. Ook Griekenland en Spanje hebben in jaren niet meer zo goedkoop kunnen lenen als nu. Het enige buitenbeentje is Italië, dat vanwege haar gewaagde begrotingsplannen en speculaties over de invoering van een eigen munt meer rente moet betalen over haar staatsschuld.

    Italië profiteert minder van daling rente (Bron: Bloomberg)

    Rente naar nieuw dieptepunt

    De extreme daling van de rente is zorgwekkend, omdat het als een graadmeter is voor het vertrouwen in de economie. Dat grote financiële instellingen en institutionele beleggers bereid zijn tegen een negatieve rente geld weg te zeggen laat zien dat ze weinig andere mogelijkheden zien om in te beleggen. Een ander probleem is de schaarste aan schuldpapier met de hoogste kredietstatus, een probleem waar ook de Bank for International Settlements de afgelopen jaren over heeft geschreven.

    Zorgen over een afnemende economische groei hebben niet alleen effect op de financiële markten, maar ook op het beleid van centrale banken. De Federal Reserve overweegt de rente weer te verlagen, terwijl ze deze tot eind vorig jaar nog stapsgewijs verhoogde. De ECB heeft op haar beurt toegezegd dat ze de rente tenminste tot de eerste helft van volgend jaar niet meer zal verhogen en dat ze bereid is nieuwe maatregelen te nemen als de economische situatie verslechtert.

    Rente op staatsleningen in Eurozone naar nieuw dieptepunt (Via Holger Schaepitz)

    Olieprijs lager, goudprijs stijgt

    Het is allemaal niet hoopgevend, dat centrale banken na jaren van monetaire stimulering nog steeds niet in staat zijn hun beleid te normaliseren. Het ziet er naar uit dat we na een lange opwaartse cyclus opnieuw een periode van onzekerheid tegemoet gaan. Dat zien we ook terug in een daling van de olieprijs en een stijging van de goudprijs. De prijs van het edelmetaal staat op het moment van schrijven boven de €1.200 per troy ounce en €38.600 per kilo, het hoogste niveau in twee jaar. In dollars staat de prijs van goud weer dicht bij een belangrijk weerstandsniveau van $1.365 per troy ounce. Breekt de koers door deze weerstand heen, dan kunnen we de hoogste koers in vijf jaar noteren.

    Goudprijs is terug op het niveau van begin 2017

    Dit artikel is afkomstig van Goudstandaard

  • De obligatiemarkt zendt een duidelijk signaal!

    Als beurzen tuimelen of omhoogschieten, dan heeft zulks de aandacht van het grote publiek en bijvoorbeeld ook van politici. Wanneer obligatiemarkten bewegen, dan trekt dat veel minder de aandacht. Ten onrechte, bewegingen op de obligatiemarkten zeggen meer dan die op aandelenbeurzen.

    Toen president Trump aankondigde de tarieven op Chinese goederen en diensten te gaan verhogen, sloeg bij aandelenmarkten de schrik om het hart en koersen tuimelden. Op obligatiemarkten stegen de prijzen van obligaties van zogeheten veilige landen, waarmee het rendement op deze obligaties daalde. Toen de koersen van aandelen weer aantrokken, bewoog de obligatiemarkt amper of niet. Beleggers verkiezen blijkbaar op dit moment de veiligheid van de betrouwbare haven. Daar hebben ze voldoende reden voor. De tarievenoorlog kan de economie schaden, terwijl ook de inflatie blijft dalen.

    Renteverlaging?

    Voor de VS betekent het dat de rente nog voor het einde met 0,25% zal verlaagd worden, zo denken ze bij BMO Capital Markets. Zoals de zaken er nu voor staan is de verwachting dat tussen nu en vijf tot tien jaar de inflatie niet de begeerde grens van 2% gaat halen. Als er al iets van inflatie lijkt op basis van hogere tarieven, dan kijkt de obligatiemarkt nu toch eerst en vooral naar de ontwikkeling van de huidige tarievenoorlog.

    Overigens, de daling van het rendement op Treasuries begon in de VS al in april. Toen leefde nog het idee, dat de handelsonderhandelingen tot een goed einde zouden komen. Aandelenkoersen gingen de lucht in. Op de obligatiemarkt overheerste echter toen de twijfel over een mogelijke versnelling van de groei van de wereldeconomie in de tweede helft van 2019. Ook was er minder optimisme over de winstontwikkeling bij bedrijven. Een uitstroom uit aandelenfondsen ten faveure van obligatiefondsen onderschreef deze terughoudendheid.

    Amerikaanse 10-jaars rente weer in dalende trend (Bron: CNBC)

    Afgelopen week dook het rendement op de 10-jaars treasury onder 2,4%. Dat is op zijn minst opmerkelijk te noemen. Aan het begin van het jaar, toen markten zeer volatiel waren, daalde het rendement naar 2,55%. Het is duidelijk, dat de woordenstrijd tussen China en de VS zwaar op het rendement drukt. Naar mate de handelsonderhandelingen langer voortslepen, zal het gelijk van de obligatiemarkt steeds duidelijker worden. De wereldeconomie staat er minder glorieus voor dan aandelenmarkten ons willen doen geloven.

    Zal China Treasuries verkopen?

    Dalende rendementen in de VS kunnen er ook op wijzen dat China haar immense voorraad aan Amerikaans schatkistpapier niet gaat inzetten in de strijd. Volgen het Amerikaans ministerie van Financiën bezit China zeker voor een bedrag van $1,13 biljoen aan Treasuries, maar dat bedrag is waarschijnlijk hoger. De verwachting is wel, dat het land Treasuries gaat verkopen als de Chinese renminbi door de grens van 7 tegenover de dollar zakt. Onder de huidige omstandigheden is Beijing niet tegen een verzwakking van de renminbi, maar dat mag niet te snel gaan om ongewenste neveneffecten te voorkomen.

    Over de lange termijn bestaat de mogelijkheid, dat China afscheid gaat nemen van de Treasury, maar niet nu en abrupt. Dat zou het land en het wereldwijde financiële bestel veel kwaad doen. Het is trouwens niet zo eenvoudig om de Treasuries compleet in de verkoop te doen. De Amerikaanse markt voor Treasuries is uniek vanwege de omvang en de liquiditeit. Daar is niet een-twee-drie een alternatief voor te vinden. De belangrijkste alternatieven zijn de Japanse en Duitse obligatiemarkt. Die zijn echter veel kleiner en bieden een negatief rendement. Beijing heeft recentelijk veel goud gekocht, maar ook dat heeft zijn beperkingen. De Chinese goudvoorraad is nu al net zo groot als vijf maal de jaarproductie.

    China moet dus andere wegen bewandelen in zijn strijd met de VS. Toch zal het beleid erop gericht zijn en blijven om de voorraad Treasuries af te bouwen. Waarschijnlijk gebeurt dat tijdens de volgende recessie. Dan zijn de rendementen het laagst en dus de prijs het hoogst, evenals de wereldwijde vraag naar veilige Treasuries!

    Cor Wijtvliet

    corwijtvliet-logo

    Deze bijdrage is afkomstig van www.corwijtvliet.nl

    Tot slot:

    Vindt u deze columns van Cor Wijtvliet interessant, dan kunt voor €25 per jaar donateur worden van het CorWijtvlietJournaal. Ook kunt u een geheel vrijwillige bijdrage overmaken naar NL14RABO0156073676, ten name van Wijtvliet Research.

    Donateurs krijgen niet alleen zonder vertraging het CorWijtvlietJournaal in hun mailbox, maar kunnen ook rekenen op een wekelijkse extra nieuwsbrief met vijf beleggingstips van Cor Wijtvliet. Neem voor meer informatie contact op met Cor Wijtvliet via het hierboven genoemde mailadres.




  • ECB staat open voor nieuwe ronde van QE

    De ECB staat open voor een nieuwe ronde van monetaire verruiming als de inflatiedoelstelling niet wordt bereikt. Dat zei Luis de Guindos, vice-president van de centrale bank, tijdens een toespraak in New York. “We hebben ons QE-programma eind vorig jaar afgesloten, maar dat is iets dat we opnieuw kunnen gebruiken als het nodig is.”

    De Europese centrale bank heeft de afgelopen jaren voor meer dan €2,5 biljoen aan obligaties opgekocht. Met het opkopen van schuldpapier bleef de rente laag, wat een stimulans gaf aan de economie. Vorig jaar besloot de ECB het stimuleringsprogramma af te bouwen tot nul. Wel blijft de centrale bank leningen op de balans doorrollen. Dat wil zeggen dat de opbrengst van afgeloste leningen weer geïnvesteerd wordt in nieuw schuldpapier.

    ECB heeft al meer dan €2,5 biljoen aan obligaties opgekocht (Bron: ECB)

    Volg Marketupdate nu ook via Telegram

    Waardeert u de artikelen en analyses op onze site, steun ons dan met een eenmalige of periodieke donatie. Met uw donatie kunnen we mooie artikelen blijven schrijven en worden we minder afhankelijk van inkomsten uit advertenties. Klik hier om te doneren!




  • Negatieve rente voedt angst voor ‘secular stagnation’

    Negatieve rente voedt angst voor ‘secular stagnation’

    Op het moment van schrijven hebben staatsobligaties met een totale waarde van pakweg $10 biljoen een negatieve rente. Dat wijst erop dat de wereld afkoerst of opnieuw beland is in deflatoire tijden. Hoe het ook zij, beleggers en beleidsmakers maken zich terecht zorgen over de gezondheid van de wereldeconomie. Die kan wel eens sneller aan vaart verminderen dan nog aan het begin van 2019 voor mogelijk werd gehouden.

    Japan en Duitsland zijn nu in een race verwikkeld voor de prijs van staatsobligaties met de grootste vergoeding. Japan leidt deze onzalige race, maar gevreesd moet worden dat Duitsland wel eens een nationaal record kan breken. In 2016, op het hoogtepunt van de discussie over secular stagnation bereikte de vergoeding op de 10-jaars Bund een dieptepunt van -0,19%. De yield heeft dit jaar -0,07% aangetikt.

    Japan-scenario

    De trend in Duitsland en in mindere mate in bijvoorbeeld Nederland geeft steun aan de veronderstelling dat de eurozone aan het Japaniseren is. Natuurlijk heeft Japan in het verleden unieke fouten gemaakt waardoor in 1990 twee bubbels tegelijk klapten, namelijk de beurs en het onroerend goed. Maar er zijn wel degelijk parallellen. Denk bijvoorbeeld aan de demografische ontwikkeling. Dat is trouwens een ongunstige trend die overal in de westerse wereld terug te zien is.

    Er zijn nog meer parallellen. In de nasleep van de financiële crisis droogde de kredietverlening op, omdat vooral huishoudens en bedrijven fanatiek hun schulden gingen afbetalen, ook al was de rente extreem laag. Dat veroorzaakte in de termen van Richard Koo van Nomura een balansrecessie. Dat overkwam Japan in de jaren na het klappen van de bubbels. Amerikanen en Europeanen reageerden op deze balansrecessie door de fiscale kraan open te draaien en door een extreem soepel monetair beleid te introduceren. Toen de publieke schuldenlast tot in de hemel gestegen was, draaiden overheden de fiscale kraan dicht, zoals Japan in de jaren negentig van de vorige eeuw herhaaldelijk had gedaan.

    Duitse 10-jaars rente opnieuw omlaag (Bron: Bloomberg)

    Seculiere stagnatie

    Het heeft uiteindelijk allemaal niet mogen baten en in 2016 moesten centrale banken erkennen dat ze feitelijk geen wapen meer in handen hadden om de stagnatie te doorbreken. Toen verscheen president Trump op het toneel en met hem een hernieuwde poging tot fiscaal stimuleren. Mede geholpen door het beleid van ‘Abenomics’ in Japan en de Chinese massieve fiscale stimulering kwam de economie weer van de grond.

    Hier houden overigens de overeenkomsten op. Zo financierden de Verenigde Staten hun stimulering door de verkoop van obligaties aan de private sector, terwijl China het stimuleringsbeleid betaalde doordat de centrale bank indirect de aankoop van obligaties door banken financierde. In Japan nam de centrale bank de rekening in het geheel op haar conto. De rente op de Amerikaanse 10-jaars Treasury ligt nog steeds royaal boven het niveau van 1,36% van juli 2016, in tegenstelling tot de eerdergenoemde Bund. De verschillen in niveau onderstrepen nadrukkelijk de groeimogelijkheden van beide economische blokken.

    China

    Misschien geldt het gevaar voor Japanisering nog wel het meest voor China. Vooral dankzij de een-kind-politiek van de afgelopen decennia slaat nu de vergrijzing in combinatie met de ontgroening heel hard toe. De bevolking groeit nog maar amper of niet, terwijl de beroepsbevolking al sinds 2010 aan het krimpen is. Die krimp zal in de komende jaren alleen maar versnellen. Daarentegen zal het aantal senioren groeien van de huidige 10% van de totale bevolking naar 20% in 2035. Deze demografische trends hebben de overheid gedwongen om hun economische groei minder afhankelijk te maken van investeringen en meer te laten leunen op consumptie. Dat blijkt een succes. De spaarquote is gedaald van 42% van het beschikbaar inkomen in 2010 naar 35% in 2018.

    Een belangrijke pijler onder de Chinese groei is altijd het proces van urbanisatie geweest, de massale trek van het platteland naar de stad. Er moest heel snel en heel veel gebouwd worden. Dat stuwde de economie. Nu begint die trek op te drogen door een afnemend aantal jongeren, met als resultaat dat het positief effect van de bouw op de economie aan het verdampen is. Dat gaat druk op de groei zetten!

    Structureel lagere groei

    Japan, China, de Eurozone en de VS, al deze economische blokken zien een structureel lagere groei. De Japanse les zou moeten zijn dat vooral grootschalige fiscale stimulering een effectief antwoord kan zijn. Maar die les is nog steeds niet geleerd, ook niet door Japan zelf. Dat land gaat later dit jaar de consumptie zwaarder belasten.

    Van Duitsland weten we dat ze daar gruwen van fiscale stimulering. Het is echter ook nog maar de vraag of de Trumpiaanse vorm van fiscale stimulering wel de juiste is. Van een gezamenlijke en eenduidige aanpak is nog geen sprake. Waarschijnlijk is de nood nog niet hoog genoeg!

    Cor Wijtvliet

    corwijtvliet-logo

    Deze bijdrage is afkomstig van www.corwijtvliet.nl

    Tot slot:

    • Hebt u opmerkingen en/of vragen? Mail ze gerust aan: [email protected]
    • Of via mijn twitteraccount: @wijtvliet
    • Voor meer door mij geschreven artikelen bezoekt u mijn website: www.corwijtvliet.nl
    • Of bezoek www.Beurshalte.nl
    • Ontvangt u het Cor Wijtvliet Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!

    Vindt u deze columns van Cor Wijtvliet interessant, dan kunt voor €25 per jaar donateur worden van het CorWijtvlietJournaal. Ook kunt u een geheel vrijwillige bijdrage overmaken naar NL14RABO0156073676, ten name van Wijtvliet Research.

    Donateurs krijgen niet alleen zonder vertraging het CorWijtvlietJournaal in hun mailbox, maar kunnen ook rekenen op een wekelijkse extra nieuwsbrief met vijf beleggingstips van Cor Wijtvliet. Neem voor meer informatie contact op met Cor Wijtvliet via het hierboven genoemde mailadres.




  • Rente Duitse staatsleningen onder nul

    De rente op Duitse staatsleningen met een looptijd van tien jaar is voor het eerst sinds 2016 weer onder nul gezakt. De rente zat de laatste maanden al in een dalende trend, die werd aangewakkerd door sombere vooruitzichten over de wereldeconomie.

    Duitse staatsleningen profiteren van een vlucht naar veilige havens, nu de economische groei afzwakt en centrale banken hun beleid aanpassen. Een dalende rente betekent dat beleggers bereid zijn meer geld betalen om hun vermogen in staatsleningen te parkeren.

    Het schuldpapier van Duitsland is in tijden van crisis erg populair. Het land heeft door de sterke economie en het degelijk begrotingsbeleid namelijk een reputatie opgebouwd als kredietwaardige tegenpartij. Dat de rente opnieuw onder nul zakt is een teken dat beleggers minder vertrouwen hebben in de economie.

    Deze week maakte de Amerikaanse centrale bank bekend dat ze de rente dit jaar niet meer zal verhogen. Ook werd de snelheid waarmee de centrale bank schuldpapier van de balans haalt verlaagd. Deze beleidswijziging is een indicatie dat de wereldeconomie er toch minder goed voor staat dan eerder werd gedacht.

    Dit artikel verscheen eerder op Goudstandaard




  • Federal Reserve maakt pas op de plaats

    Federal Reserve maakt pas op de plaats

    Een paar weken geleden schreef ik in mijn column dat centrale banken eigenlijk niet meer weten wat ze moeten doen. Het bewijs daarvan werd deze week geleverd, toen de Federal Reserve bekendmaakte dat er dit jaar helemaal geen renteverhogingen meer zullen volgen. Voor volgend jaar houdt de centrale bank rekening met slechts één renteverhoging. Het was een 180 graden draaien ten opzichte van vorig jaar, toen de rente nog gestaag werd opgeschroefd.

    We hadden dit eigenlijk al kunnen zien aankomen. Het herstel van de economie sinds de financiële crisis van 2008 kan namelijk voor een belangrijk gedeelte worden toegeschreven aan het ruime monetaire beleid van centrale banken. Door de lage rente hebben huishoudens, bedrijven en overheden op grote schaal geld geleend.

    Schuld gedreven economische groei

    De rente bleef langdurig laag, met als resultaat een periode van schuld gedreven economische groei. Aandelen, obligaties en vastgoed, alles leek wel in prijs te stijgen. Het creëerde een gevoel van welvaart, precies wat de voormalig voorzitter van de Federal Reserve Ben Bernanke het ‘wealth effect’ noemde.

    De Federal Reserve heeft de afgelopen jaren de rente gestaag verhoogd, dus het was slechts een kwestie van tijd voordat de negatieve effecten daarvan zichtbaar zouden worden. En dat moment kwam eind vorig jaar, toen de beurzen wereldwijd opeens hard onderuit gingen. Beleggers werden nerveus en de vrees was dat het over zou slaan op het economische sentiment.

    Federal Reserve draait geldkraan dicht

    Door het verkrappende beleid van de Federal Reserve kwamen ook opkomende economieën in de problemen, omdat deze ook erg afhankelijk zijn van de beschikbaarheid van dollarliquiditeit. Neemt de beschikbaarheid van dollars af, dan komt dat in de rest van de wereld hard aan. Maar ook in eigen land stuitte de verhoging van de rente op veel weerstand, onder meer bij president Trump. Hij ziet een stijgende rente als een directe bedreiging voor de economie.

    Een economie die verslaafd is aan goedkoop krediet kan zich niet zo makkelijk aanpassen aan een hogere rente. En zeker als de rente langdurig laag is beginnen huishoudens en bedrijven daarop te anticiperen. Zij doen investeringen die nu nog rendabel zijn, maar die dat niet meer zijn bij een hogere rente. Daarmee wordt het op een gegeven moment zelfs onverantwoord om de geldkraan verder dicht te draaien.

    Centrale banken hebben hun hoop gevestigd op een geleidelijk aanpassingsproces, waarbij schulden langzaam door inflatie wegsmelten. Een risicovol beleid, omdat het op de lange termijn het vertrouwen in de waarde van het geld ondermijnt. We hoeven alleen maar naar de prijzen in de supermarkt te kijken om te zien dat de inflatie in werkelijkheid veel hoger is dan wat de officiële statistieken laten zien.

    Obligatiemarkt voorspelt nieuwe recessie?

    De onzekerheid over de economie kunnen we ook aflezen aan de ontwikkelingen op de obligatiemarkt. De laatste maanden zit de rente op langlopende staatsleningen in een sterk dalende trend. De Duitse 10-jaars rente dook voor het eerst sinds 2016 weer onder nul, terwijl de Amerikaanse rentecurve voor het eerst sinds 2007 weer is omgekeerd. Dat laatste wordt door velen gezien als voorbode voor een nieuwe crisis, zoals ik beschreef in mijn column van eind vorig jaar.

    Een dalende rente op langlopende staatsobligaties betekent dat beleggers weer vluchten naar veiligheid, omdat staatsleningen het meest liquide zijn in tijden van crisis. Maar hoe moeten we deze ontwikkeling duiden, als tegelijkertijd de aandelenmarkt omhoog gaat? Zo is de AEX-index is sinds het begin van dit jaar al met 10% gestegen. Op basis daarvan zou je zeggen dat er niets aan de hand is…

    Omgekeerde rentecurve voor Amerikaanse staatsleningen (Bron: Bloomberg)

    Een oude beurswijsheid leert dat wanneer de aandelenmarkt en de obligatiemarkt verschillende signalen afgeven, dat de obligatiemarkt in de meeste gevallen gelijk krijgt. Welke kant het nu op zal gaan, dat moeten we nog maar zien. Het lijkt erop dat de goudmarkt de kant van de obligatiemarkt heeft gekozen, want de goudprijs is de afgelopen maanden ook al behoorlijk gestegen. We gaan het zien!

    Deze column verscheen eerder op Goudstandaard




  • Draghi: “Staatsobligaties zijn risicovol”

    Draghi: “Staatsobligaties zijn risicovol”

    Staatsobligaties zijn niet vrij van risico en daarom zouden toezichthouders een risicoweging moeten toekennen aan dit type schuldpapier. Dat zei ECB-president Mario Draghi tijdens een hoorzitting in het Europees Parlement. Wel moet daarbij rekening worden gehouden met het behoud van de financiële stabiliteit, aldus de centraal bankier.

    Opvallend is dat hij eraan toevoegde dat de ECB dit onderwerp al veel langer op de agenda probeert te zetten, maar dat andere landen er niet over willen praten. Dit bevestigt de visie dat overheden voor de financiering van hun schulden erg afhankelijk zijn van de financiële sector en dat ze om die reden meestal geen voorstander zijn van een zwaardere risicoweging voor staatsobligaties.

    Mario Draghi: “Staatsobligaties zijn risicovol, dat is een feit. Ze waren niet risicovol tot het begin van de crisis, maar nu zijn ze risicovol. Een goede toezichthouder moet dat risico erkennen. Wij hebben dat gezegd en wij hebben geconcludeerd dat dit op een manier gedaan moet worden waarbij we een zekere mate van gelijk speelveld moeten behouden met de banken buiten de Europese Unie, waar de banken geen enkele risicoweging of een hele lage risicoweging toepassen.

    Het is zelfs zo dat ze categorisch weigeren te praten over een risicoweging of het op een andere manier limiteren van de blootstelling van banken aan overheden. De rest van de wereld weigert dit soort gesprekken te voeren. We hebben dat al heel lang geprobeerd in het Basel comité.”

    Dit artikel is afkomstig van Geotrendlines