Verlichting, je ziet het overal. En dat is ook niet zo gek aangezien ook werkelijk iedereen het nodig heeft. Verlichting heeft door de jaren heen ook grote veranderingen gemaakt. Zo zie je vandaag de dag natuurlijk niemand meer rondlopen met kaarsen in zijn huis. En is LED-verlichting wel écht de beste keuze?
Geschiedenis
Eerste lamp
Volgens wetenschappers komt de allereerste lamp, om specifieker te zijn een olielamp, uit 12.000 en 15.000 voor christus. Die olielamp zou zijn gebruikt door de Egyptenaren, maar ook door de Etrusken. Hun gebruikte daarvoor schelpen en stenen, later werden zelf gemaakte potjes gebruikt. Als brandstof hadden ze talg en de lontjes werden gemaakt door middel van plantenvezels.
(Vele duizenden jaren eerder werd doormiddel van vuur natuurlijk ook licht gecreëerd. Maar dat was niet onder het principe van een lamp.)
Etrusken
Etrusken, een volk dat later was vermengd met de Romeinen, zorgde voor een grote olielampen industrie. Nadat het Romeinse rijk viel, viel de industrie ook. Vanaf toen kwamen de dierlijke kaarsen in vaste vorm.
Olielampen keerde wel weer terug, samen met de gaslampen. Deze lampen werden in de industriële evolutie veel gebruikt. Wel waren de olielampen natuurlijk vele male efficiënter dan in de tijd van de Romeinen.
Elektrische lamp
Edison presenteerde, na een aantal jaren van mislukking, in 1879 het elektrische licht. – Daarbij zei hij dat alleen de rijken mensen nog kaarsen zouden gebruiken. Vanaf toen werd de gloeilamp een daverend succes, in de tweede helft van de 20e eeuw was het de meest gangbare vorm van verlichting.
Daarna, in de 21e eeuw werden echter de problemen van een gloeilamp duidelijk. Het rendement was vrij laag. om precies te zijn, een gloeilamp gebruikte maar 5% van de opgewekte energie om licht te creëren, de andere 95% zorgde alleen maar voor warmte, vandaar ook de naam gloeilamp. Vanaf toen kwamen er steeds betere alternatieven. Denk aan LED-verlichting en gasontladingslampen, die zijn vele male zuiniger.
Verschillende soorten lampen
Er zijn een aantal verschillende soorten lampen, denk aan de gloeilamp, de halogeenlamp, de spaarlamp, TL-verlichting en LED-verlichting. Hieronder vertellen we wat meer over elke lamp.
De gloeilamp
Zoals al eerder vermeld onder het kopje ‘Elektrische lamp’ bestaat de gloeilamp al heel lang. Op dit moment zul je een gloeilamp alleen niet meer kunnen kopen in Nederland. De gloeilamp is namelijk al sinds 2009 verboden. Het verkopen van gloeilampen aan consumenten is door de invoering van Europese regels dus verboden, de reden daarvoor komt omdat de lamp niet meer goed is voor het milieu. De gloeilamp verbruikt teveel energie voor het kleine percentage verlichting dat het opwekt.
De halogeenlamp
Deze lamp is simpelweg ook een gloeilamp, alleen heeft de halogeenlamp dikker glas. Hierdoor zijn ze (iets) efficiënter dan de gloeilamp. Alleen blijven ze, in tegenstelling tot alle andere lampen, wel nog steeds niet zuinig genoeg. Hierdoor is ook de halogeenlamp door Europese wetgeving sinds 2018 verboden in Nederland.
TL-balk en de spaarlamp
Deze twee zijn de zuinige broertjes van de gloeilampen. De spaarlamp en TL-balk zijn tot wel 5 keer zuiniger en ze gaan langer mee. Er zitten wel een aantal nadelen aan deze lampen, zo starten ze langzaam op en is het licht zelf niet dimbaar. Ook het kwik wat in de lampen zit is niet goed voor het milieu, alleen kan dat pas schadelijk zijn op het moment dat de lamp kapot gaat. Ondanks het kwik zijn deze lampen wel beter voor het milieu dan de gloeilamp. Wel wordt geadviseerd om de lampen per direct weg te gooien, in een speciale bak, mochten ze kapot zijn.
LED-lamp
Dit is dé lamp van het moment. Ze zijn zuiniger dan de spaarlamp, starten snel op én zijn dimbaar. Op papier dus met afstand de beste lamp. Wel is de LED-lamp duurder, maar doordat hij zo zuinig is betaald zich dat vrijwel direct alweer terug. Volgens onderzoekers wordt binnenkort alles met LED-verlichtingen geplaatst, niks komt namelijk in de beurt qua zuinigheid. Ook kun je met LED-verlichting alle kanten op, een normale lamp, een minuscule lamp of zelfs de lampen van een voetbalstadion, alles is LED tegenwoordig. Ook is LED op zo’n manier gemaakt dat het in de armatuur past van de TL lampen. Het is dus makkelijk vervangbaar.
Mocht je dus een nieuwe lamp willen kopen. Koop een LED-lamp! En mocht iemand je naar de geschiedenis van de lamp vragen, dan weet jij vanaf nu het antwoord 😉
