Stond Griekenland in 2012 voortdurend in het brandpunt van de belangstelling, in dit jaar horen of zien we er weinig van. Als je al wat hoorde, dan was het meestentijds niet zo heel goed, maar Brussel was geneigd de slechte berichten weg te wuiven. Het ging en gaat immers geleidelijk beter. Die wat losse houding kan de eurozone nu duur komen te staan.
Bankroet
De Griekse crisis was van begin af aan buitenproportioneel van omvang. Opeenvolgende regeringen bleken Brussel om de tuin geleid te hebben en het land (en Europa) derhalve opgezadeld te hebben met onhoudbare schulden en tekorten. Al in 2010 werd pijnlijk duidelijk, dat het land zonder steun van buitenaf op een bankroet afstevende. Het IMF en de Europese Unie, die financieel te hulp schoten, hebben echter steeds de omvang en intensiteit van de problemen onderschat. De hulp was slechts uitstel van het onvermijdelijke, het wegstrepen van een groot deel van de uitstaande schulden. Bovendien zakte het land door die onderschatting weg in een steeds diepere recessie.
Leningen
Anno 2013 is de crisis geenszins verdwenen en is het risico nog steeds levensgroot aanwezig, dat ook andere landen erdoor besmet raken. En dus moet er een nieuwe ronde van hulpverlening op gang komen. Die is in strijd met alle eerder gemaakte afspraken. Anderzijds, in de praktijk blijkt dat al die afspraken op drijfzand zijn gebouwd. Die steunmaatregelen hebben vooralsnog de recessie in het land verlengd en verergerd.
Ondertussen hebben de Grieken nagenoeg nog geen cent terug betaald van de leningen die het land sinds 2010 ontvangen heeft. Het gaat in totaal om een bedrag van € 282 miljard.
Woordbreuk
Eigenlijk is er maar een uitweg en dat is een streep zetten door de hele schuldenlast. Maar hier schuilt een heel venijnig addertje onder het gras. Griekenland is de komende jaren verplicht om eerst de schulden aan het IMF af te betalen. Daar is echter geen geld voor. Dat moet eerst geleend worden ofwel van het IMF zelf of van de buren. Het IMF voelt zich heel ongemakkelijk onder deze situatie en wil er eigenlijk helemaal van af om de eigen belangen veilig te stellen. Daarom zien de Europese buren zich gedwongen het geld te lenen, hoewel ze maar al te goed beseffen, dat dat nooit terug betaald zal worden. Een afschrijven van heel de schuld of een gedeelte ervan zou immers woordbreuk van de diverse regeringen jegens de belastingbetalers zijn. Het zou ook in strijd zijn met uitspraken van het Europese Hof van Justitie. Die verbiedt een ‘bailout’.
Voldongen feiten
Ook mevrouw Merkel heeft zich inmiddels gecommitteerd aan de nieuwe redding van Griekenland. Ze is bang voor de onbekende consequenties wanneer het land aan zijn lot wordt overgelaten. De Duitse kiezer is echter allesbehalve verzoeningsgezind en wil beslist van geen nieuwe leningen weten. De nieuwe Duitse regering zal daarom slechts een beperkt mandaat voor Europa krijgen. Dat betekent, dat belangrijke projecten zoals de inrichting van een bankenunie kans lopen op ernstige vertraging. Als de overheid het trucje van een technisch fait accomplis uithaalt en het nationale parlement voor voldongen feiten stelt, dan zal de weerzin tegen alles wat Europa is alleen maar groter worden.
Het heeft er alle schijn van, dat door de laksheid van Brussel, Europa aan de vooravond staat van een langdurige periode van politieke en juridische strijd. De uitslag van die strijd is niet te voorspellen. Een ding is zeker: als de strijd gestreden is, ziet Europa er weer heel anders uit. Ten goede of ten kwade!
Bron:
Ashoka Mody, A new Greek test for Europe. Project-syndicate, September 16 2013.
