Een nieuwe realiteit: de digitale euro en het risico op langdurige negatieve rente
Met de opkomst van de digitale euro lijkt een nieuwe fase in ons geldsysteem aangebroken. Als deze digitale valuta onder controle komt van de Europese Centrale Bank (ECB), ontstaat een krachtige tool waarmee de bank mogelijk langdurig negatieve rente kan invoeren. Deze waarschuwing komt van macro-econoom Edin Mujagic, die hier zijn zorgen over deelt. Volgens Mujagic creëert de ECB met een digitale euro een nieuw instrument naast contant geld waarmee centrale bankiers de waarde van ons geld nog meer kunnen sturen. Maar wat betekent dit voor ons spaargeld, en wat zijn de bredere implicaties van een digitale euro naast contant geld?
Mujagic legt uit dat een digitale euro de ECB in staat zou stellen om niet alleen de rente te sturen, maar ook de wisselkoers tussen digitale en fysieke euro’s. Als de ECB besluit een negatieve rente in te voeren voor de digitale euro, is het voor spaarders niet langer mogelijk om hun geld fysiek op te nemen om de negatieve rente te omzeilen. Door de digitale euro bijvoorbeeld minder waard te maken dan contant geld, kan de ECB mensen aanzetten om geld digitaal te houden, waardoor ze de controle over het geldverkeer verstevigen.
Een onstuitbare digitale evolutie volgens Mujagic
De verschuiving naar digitaal geld past volgens Mujagic in een historisch perspectief. Ons betaalsysteem is altijd geëvolueerd: van schelpen tot munten en biljetten, en in een steeds digitalere toekomst moet ook geld deze evolutie volgen. Toch betekent deze verschuiving volgens Mujagic ook dat degene die de digitale valuta controleert, aanzienlijke macht krijgt. Dit roept belangrijke vragen op over wie deze macht in handen moet krijgen. Centrale banken hebben al decennialang een monopolie op ons geldsysteem en willen deze touwtjes stevig vasthouden.
Sinds 1971, toen de gouden standaard werd losgelaten en centrale banken onbeperkt geld konden bijdrukken, hebben centrale banken volgens Mujagic een stevige greep op de geldcreatie. Door de invoering van een digitale munt hopen ze deze macht verder te verstevigen en zo de concurrentie, zoals commerciële banken of techbedrijven, voor te blijven. Terwijl centrale banken in het verleden weinig aandacht hadden voor digitaal geld, veranderde dat in 2019 abrupt.
Het moment dat alles veranderde: de impact van Libra volgens Mujagic
Volgens Mujagic was de zomer van 2019 een kantelpunt voor centrale banken. De aankondiging van Libra, een digitale munt van Facebook, zorgde voor grote onrust. Met miljarden gebruikers leek Facebook op het punt te staan een alternatief monetair systeem te lanceren. Mujagic stelt dat centrale banken voor het eerst vreesden hun monopolie te verliezen, wat leidde tot een kettingreactie waarbij centrale banken wereldwijd begonnen met hun eigen digitale munten. Het IMF waarschuwde zelfs in het rapport ‘The rise of digital money’ dat digitaal geld de traditionele rol van contant geld en banktegoeden zou kunnen overnemen.
Facebook’s Libra bracht grote namen als Uber, PayPal en Visa aan boord, maar na weerstand vanuit centrale banken haakten deze partners een voor een af, aldus Mujagic. Libra kreeg uiteindelijk geen kans van slagen, maar de boodschap was duidelijk: digitale munten zijn de toekomst, en centrale banken willen die toekomst zelf vormgeven. De ECB is inmiddels stevig op deze koers gezet met de voorbereiding van een digitale euro, al zijn niet alle lidstaten overtuigd. Volgens Mujagic zijn minstens negen EU-lidstaten kritisch over de extra controle die de machtige ECB hiermee zou verwerven.
Wie moet de digitale euro beheren?
Volgens Mujagic ligt de kernvraag bij wie deze digitale euro moet beheren. De ECB houdt vol onafhankelijk te zijn, maar Mujagic waarschuwt dat dit onderwerp aan diepere democratische vraagstukken raakt. Centrale bankiers worden immers niet democratisch gekozen, terwijl zij wel de mogelijkheid krijgen om een stempel te drukken op ons toekomstige geldstelsel. De introductie van digitaal geld kan enorme gevolgen hebben voor de samenleving, en Mujagic vindt dat dit soort beslissingen beter door gekozen regeringen kunnen worden genomen.
Het debat over de digitale euro is volgens Mujagic meer dan een financieel of technologisch vraagstuk; het raakt de kern van onze samenleving en de vraag wie wij vertrouwen met de sleutels van ons digitale geld. Terwijl digitale valuta onvermijdelijk de toekomst lijken te worden, blijft het cruciaal om zorgvuldig te overwegen wie de macht krijgt om die toekomst vorm te geven.
Ik ben Sim, een gepassioneerde schrijver met een veelzijdige interesse in uiteenlopende onderwerpen. Van technologie en innovatie tot cultuur en maatschappij, ik ben altijd op zoek naar nieuwe invalshoeken en boeiende verhalen om te delen. Schrijven is voor mij een manier om mijn nieuwsgierigheid te voeden en anderen te inspireren met frisse perspectieven. Ik geniet ervan om complexe ideeën om te zetten in toegankelijke en aantrekkelijke teksten die mijn lezers aan het denken zetten. Door middel van mijn artikelen wil ik niet alleen informeren, maar ook verbinden en bijdragen aan een breder begrip van de wereld om ons heen.