De euro is veel te duur

Het is nog maar net een jaar geleden, dat bijna niemand nog een cent voor het voortbestaan van de euro gaf. De munt leek ten onder te gaan aan de aanhoudende crisis in de periferie van Europa. Maar het kan verkeren. Aan het einde van de maand oktober van dit jaar was de euro misschien wel de sterkste munt ter wereld. Uit onderzoek van Bloomberg bleek, dat de munt van de eurozone in de loop van 2013 6,7% duurder was geworden ten opzichte van een mandje van negen concurrerende valuta’s. Ten opzichte van de dollar was de munt 4,6% duurder geworden en ten opzichte van de Japanse yen zelfs 17%. Op 22 oktober van dit jaar bereikte de euro het hoogste niveau ten opzichte van de yen in meer dan 4 jaar. Op die dag gingen er 1,3551 yen in de euro.

Waardestijging
Die aanhoudende waardestijging heeft negatieve consequenties voor al die Europese bedrijven die hun factuur in euro’s schrijven. Op 16 oktober jl. moest het Duitse luchtvaartbedrijf Lufthansa vaststellen, dat de stijgende koers van de euro ten opzichte van de dollar en de yen het bedrijf maar liefst 6% omzet had gekost in het afgelopen kwartaal. Diezelfde sombere constatering viel te beluisteren bij het Nederlandse AkzoNobel. Ook bij dat bedrijf kostte de dure munt omzet en wel 5% in het derde kwartaal.

Waar komt die waardestijging eigenlijk vandaan? Het is onmiskenbaar het gevolg van een samenloop van omstandigheden. De euro is de afgelopen weken en maanden uitgegroeid tot de belangrijkste vluchthaven voor valutabeleggers. Veel beleggers schuilen in de euro totdat er meer duidelijkheid komt over de richting die de Amerikaanse politiek gaat inslaan. Er is een groeiende vrees voor blijvende politieke instabiliteit in het land van Uncle Sam. Daarnaast is er vrees over het beleid van de Fed. Wanneer zullen de centrale bankiers besluiten om de monetaire stimulering te gaan afbouwen? Zal dat al in december gebeuren, zoals sommigen fluisteren? Of zal het pas medio 2014 gebeuren, wanneer er duidelijkheid is over het schuldenplafond en de nieuwe baas van de Fed, Janet Yellen, wat steviger in haar voorzittersstoel zit?
Totdat er meer duidelijkheid uit de VS komt, hebben beleggers een voorkeur voor de euro.
De yen is immers beslist geen deugdelijk alternatief. De Bank of Japan voert een zo mogelijk nog agressiever stimuleringsbeleid dan de Federal Reserve.

Factoren
Het is echter niet alleen de buitenwacht, die de euro stuwt. Er zijn ook interne Europese factoren aan te wijzen, die bijdragen aan de waardevermeerdering. De aanhoudende bezuinigingen in de periferie beginnen eindelijk effect te sorteren. Een land als Spanje heeft nu een overschot op de lopende rekening. Dat is enerzijds te danken aan een betere exportpositie door de loonsverlagingen. Anderzijds zorgt de gedaalde koopkracht ervoor, dat de importen dalen. Het Europese overschot is nu met 2,4% van het bruto nationaal product nagenoeg even groot als dat van China met een overschot van 2,5%. Dit Europese succes trekt steeds meer beleggers aan en dat stuwt opnieuw de euro verder omhoog.

Bedreigd herstel
Er zit uiteraard een schaduwzijde aan deze dure euro. Dat blijkt wel uit het geweeklaag van veel bedrijven. Europa krijgt het op de wereldmarkt moeilijker om te concurreren en dat brengt het fragiele herstel in gevaar. Europese bedrijven kunnen immers niet eeuwig de lonen verlagen om de effecten van de waardestijging teniet te doen. De enige partij die voor enige opluchting kan zorgen is de ECB. Zij kan de waardestijging van de euro een halt toeroepen door de rente, die nu 0,5%, bedraagt, naar nul te verlagen of zelfs de rente negatief maken. Het is maar de vraag of de ECB hiertoe zal besluiten. De macht en invloed van de Deutsche Bundesbank is nog steeds heel groot. Het is maar de vraag of de Duitsers geneigd zijn monetaire experimenten te steunen, zeker als die uitmonden in een stijging van de inflatie. Er is bovendien een sterke stroming binnen de ECB die een sterke euro helemaal geen probleem vindt, integendeel zelfs. Aanhangers van een sterke euro wijzen erop, dat dit het beste middel is om de hervormingen binnen de eurozone een sterk en structureel karakter te geven. Zij vinden, dat het voldoende is als Draghi lippendienst bewijst aan de noodzaak van het stutten van het herstel. Hij moet door management by speech de euro verzwakken.

Als de ECB de komende tijd geen actie onderneemt tegen de waardestijging van de euro, dan kan de dollar weleens de lachende derde worden. De zakenkrant Financial Times wees er in een recent commentaar op, dat in reële termen gesproken, de waarde van de dollar het laagste niveau sinds het uiteenvallen van Bretton Woods stelsel in 1971 bereikt heeft. Ondanks een recent herstel van de dollar ligt de weg naar $ 1,40 in de euro en verder nog steeds open, als er aan beide zijden van de oceaan geen beleidswijziging komt.