Nieuwe regeringscoalitie in Duitsland komt voor hete vuren te staan

Het is rond! Mevrouw Merkel gaat opnieuw een zogeheten Grote Coalitie leiden van CDU/CSU en de SPD. Er staan enkele behartenswaardige voornemens in het regeringsaccoord. Zo komt er een minimumloon en gaan de belastingen niet omhoog.

Bedrogen

Toch is het nu al zeker, dat Berlijn niet ongeschonden uit de komende vier jaar zal komen. De kiezer zal menigmaal ‘bedrogen’ moeten worden. En natuurlijk is Europa de bron van alle komende ellende. Volgens de Europese Centrale Bank wint deflatie aan kracht in de eurozone. De groei van de geldvoorraad daalde opnieuw in oktober. Voor een deel is dat te wijten aan de Duitse opstelling jegens de bankenunie. De komende stresstest zal naar alle waarschijnlijkheid leren, dat de 130 grootste Europese banken met zeker € 100 miljard hun eigen vermogen moeten versterken. Dat moeten ze op eigen kracht doen. De Duitsers zijn er tegen, dat het Europese Stabiliteitsmechanisme hier een handje helpt. Niet verrassend proberen banken op hun beurt de noodzaak om nieuw vermogen aan te trekken zo klein mogelijk te houden. De beste manier om dat te doen is om minder krediet te verlenen. Daardoor zal de kredietschaarste net zo lang aanhouden als de banken nodig hebben om hun vermogenspositie weer op het vereiste niveau te brengen. Dat kan zomaar heel 2014 in beslag nemen.

Maatregelen

De ECB op haar beurt beschikt nog maar over weinig conventionele wapens om de deflatie te bestrijden. Het kan de rente nog een beetje verlagen of de banken een handje helpen met een nieuwe ronde Long-term Refinancing Operations. Dat is echter onvoldoende om de deflatoire krachten als gevolg van de kredietschaarste afdoende te bestrijden. Daarvoor is een aanpassing van lonen en prijzen in het zuiden nodig, maar ook een passend, meer expansief beleid in het noorden. Als Europa en de ECB niet dit type maatregelen nemen, dan dreigt een lange periode van economische stagnatie en een negatieve rente. Het is moeilijk voor te stellen dat de eurozone in die moeilijke omstandigheden kan overleven.

Onorthodox

Natuurlijk heeft de ECM potentiele oplossingen binnen handbereik. De bank zou kunnen besluiten op grote schaal overheidsschuld te gaan opkopen in combinatie met monetaire verruiming. De bedoeling moet zijn om de lange rente omlaag te duwen. De vraag is hoe de Duitse politieke elite zich zou opstellen tegenover deze onorthodoxe benadering. Die zal nut en noodzaak ongetwijfeld inzien. De vraag is echter of beide partijen bereid zijn om de publieke opinie te gaan omvormen. Iedereen is bang, dat de ander met de buit zal weglopen. Als dat zo is en blijft, dan zal de Duitse bijdrage aan Europa er komende jaren een van nee zeggen zijn en slechts zelden van ja zeggen. En dat in een fase, waarin Europa van Duitsland verwacht echt leiding te geven.

Cor Wijtvliet

Bron: Wolfgang Münchau, Germany’s coalition will have to break promises. Financial Times, December 2 2013