In de nacht van woensdag op donderdag werden de 17 regeringsleiders van de Eurolanden het eens over een aantal nieuwe maatregelen die de financiële markten moeten kalmeren en die de situatie in Griekenland weer draaglijk moeten maken. Zo wordt ondere andere het noodfonds vergroot naar €1000 miljard, gaan banken 50% afboeken op Griekse staatsobligaties (omdat het ECB, IMF en EFSF niet afboeken wordt de effectieve schuldenlast van Griekenlands met slechts 28% verlaagd en blijft de schuld ten opzichte van de Griekse economie nog steeds boven de 100%) en worden Europese banken gedwongen versneld te voldoen aan hogere kapitaalbuffers.
Nogmaals, alle plannen staan op papier, maar over de daadwerkelijke invulling ervan is nog veel onduidelijk. We trokken dan ook al vrij snel de conclusie dat een acute crisis in Europa afgewenteld is, maar dat de fundamentele problemen (te veel schulden, gebrek aan begrotingsdiscipline en te weinig geld om de problemen op te lossen) nog altijd aanwezig zijn. De aandelenmarkten reageerden zeer positief op het voorstel uit Europa, want na de aanloop die ze in de week voorafgaand aan het topopverleg hadden genomen stegen de koersen donderdag opnieuw fors. De AEX ging donderdag 3,8% omhoog, terwijl andere beurzen in Europa met soortgelijke of nog grotere winsten de dag uit gingen. Vergeleken met de laagste stand van 4 oktober staan de AEX, DAX en de CAC40 op moment van schrijven allemaal ongeveer 18% hoger. We kunnen zowaar spreken van een bull market.
Traditioneel is een stijgende beurs negatief voor goud en zilver, maar ook het edelmetaal ging deze week mee omhoog met de aandelenkoersen. Ten opzichte van een maand eerder noteert goud 8,1% hoger en maakte zilver een indrukwekkende stijging mee van 17,3%. De euro wist ten opzichte van de dollar ook aan te sterken op het Europese akkoord, waardoor de percentages uitgedrukt in onze valuta minder spectaculair zijn (respectievelijk 3,76% en 12,3%).
Naast aandelen, edelmetalen en in mindere mate de wisselkoersen zijn ook de obligatiemarkten een belangrijke indicator om het sentiment op de financiële markten te peilen. Hier is de stemming veel minder positief, want ondanks de voorgestelde uitbreiding van het EFSF zien we de Italiaanse 10-jaars staatsobligaties weer boven de 6% noteren, hetzelfde niveau dat ook een week voor het Europese akkoord werd bereikt. Om het in perspectief te plaatsen: begin augustus greep de ECB in toen de rente op diezelfde 10-jaars leningen was gestegen naar boven de 6,3%. De meest recente obligatieveiling van Italië verliep beroerd: de gemiddelde rente op de 10-jaars obligaties kwam uit op 6,06%, de hoogste vergoeding die Italie voor dergelijke obligaties moet betalen sinds het zich aansloot bij de Europese muntunie. Daaaast werd ook maar een kleine 8 miljard van de gewenste 8,5 miljard opgehaald, wat aangeeft dat de belangstelling onder beleggers steeds kleiner wordt. Volgens Berlusconi zijn de financiële markten niet vergevingsgezind naar de Italiaanse schuldenberg. Hij voegde daaraan toe dat de euro een ''vreemde munt is'', die eigenlijk ''niemand heeft overtuigd''.
De Europese leiders zetten veel druk op Italië, omdat het land eigenlijk te groot is om gered te worden door een samengesteld noodfonds zoals het EFSF. Berlusconi belooft in 2013 een evenwicht te bereiken op de rijksbegroting, waaa kan het land beginnen aan het verlagen van de enorme staatschuld (ongeveer 119% ten opzichte van het BBP). Het valt nog maar te bezien in hoeverre deze beloftes worden nagekomen, aangezien het de regering van Berlusconi eigen is om niet zo goed te luisteren naar wat er in Europa gezegd wordt.
De Spaanse en Franse 10-jaars staatsobligaties zijn sinds het akkoord van deze week marginaal gestegen en staan nu op respectievelijk 5,5% en 3,16%. De Duitsers kwamen er nog iets slechter vanaf, de sterkste economie van Europa zag haar staatspapier na het topoverleg van afgelopen woensdag van ongeveer 2 naar bijna 2,2% gaan.
Maar er gloort nog hoop, want vandaag berichtte Financial Times Deutschland dat de Duitse staatsschuld door een rekenfoutje eigenlijk €55,5 miljard lager is. De rekenfout is gevonden in de boeken van 'FMS Wertmanagement', een zogeheten bad-bank waar de slechte investeringen van Hypo Real Estate in zijn ondergebracht. Als de Duitsers nog een paar van zulke 'foutjes' opsporen verdwijnen de schuldenproblemen als sneeuw voor de zon.
De verschillen tussen de obligatiemarkt en de aandelenmarkt laat treffen zien hoe verdeeld de meningen zijn op de financiële markten. Obligatiehouders zijn niet overtuigd van de nieuwe maatregelen, terwijl aandelenbeleggers weer positiever kijken naar de toekomstige winsten van de beursgenoteerde bedrijven. De stijging van goud en zilver laat zien dat de beleggers ook rekening houden met een hogere inflatie.
Italiaanse staatsobligaties weer boven de 6%, Berlusconi noemt euro ''een vreemde valuta''
