Men zegt dat de crisis in Europa voorbij is en dat vanaf 2015 alles echt beter zal gaan. Dat optimisme is te merken aan het crisismanagement van het moment. Er is alle aandacht voor op zich minder belangrijke onderwerpen. Een voorbeeld van dit soort crisismanagement is de overdreven en niet aflatende aandacht voor alles wat er in Griekenland gebeurt.
Natuurlijk is een bevredigende oplossing van het Griekse probleem van groot belang voor de toekomst van de eurozone. Dat wil echter niet zeggen, dat prangendere problemen om een aanpak en oplossing vragen. Dan doelen we vooral op de onevenwichtigheden die het leven van zoveel Europeanen nagenoeg onverdraaglijk maken. Vergelijk maar eens de prijzen in een Zuid-Europese supermarkt met die in bijvoorbeeld een Duitse supermarkt. Dan blijkt, dat de koopkracht van de ene euro heel veel afwijkt van die van de andere. Het blijkt namelijk, dat de prijzen in het arme Zuiden aanmerkelijk hoger zijn dan die in het rijke Noorden.
Een verklaring voor deze aberratie is de lopende rekening van beide landen. Duitsland heeft een overschot op die lopende rekening die ten minste 7,75% van het bruto binnenlands product (BBP) beloopt. De Grieken daarentegen hebben een groot tekort op de lopende rekening ondanks schokkend harde ingrepen in de economie. Er zijn meer buitensporige onevenwichtigheden in de eurozone, zoals bijvoorbeeld de arbeidskosten en in het intra-Europese betalingssysteem, Target 2.
Eurozone uit balans
Al die ratio’s wijzen maar op een ding. De Eurozone is uit balans geraakt en dat hoeft op zich geen ramp te zijn. Die onbalans moet echter op den duur wel verdwijnen. Daar mag je echter een hard hoofd over in hebben. Het Europese economische establishment heeft tot nu toe een fataal beleid voorgestaan. Dat had gedacht dat door zich simpelweg aan te passen de eurozone uit de crisis zou geraken. De belangrijkste aanpassing zou die van lonen en prijzen zijn. In de zuidelijke periferie moesten lonen en prijzen 10% tot 30% dalen in vergelijking met die in Duitsland. Landen in het Noorden met een overschot zouden in een ideale omgeving de lonen en prijzen verhoogd hebben om de last van de tekortlanden enigszins te verlichten.
Die symmetrische aanpassing heeft echter niet plaatsgevonden en dat is voor een deel te wijten aan de lage inflatie. De geschiedenis leert, dat lonen maar heel moeizaam omlaag gaan. Als Duitsland een inflatie zou kennen van 4% en Griekenland van nagenoeg 0%, dan zou na verloop van pakweg vijf jaren de aanpassing van lonen en prijzen een feit zijn. Maar hoe kan in hemelsnaam de inflatie in Duitsland oplopen? Bij wet moet in dat land het overheidsbudget in evenwicht en liefst nog een kleine plus laten zien. Dan is het onmogelijk dat de inflatie oploopt en dus rest er het Zuiden niets anders dan een draconisch aanpassingsproces over een lange reeks van jaren.
Er is dus geen echte en geloofwaardige aanpassing mogelijk en dat maakt een effectief gezamenlijk economisch beleid nagenoeg onmogelijk. Dat maakt het weer onmogelijk, dat sterke staten belastinggelden sturen naar de zwakke lidstaten, zoals dat in de Verenigde Staten sinds jaar en dag gebeurt. Het kan dus niet uitblijven dat de spanningen tussen lidstaten intenser worden. Griekenland is daar het eerste voorbeeld van. Mocht de eurozone instorten bijvoorbeeld door een Grexit, dan is dat niet het gevolg van Griekse onwil of chantage maar van onderliggende onevenwichtigheden!
Cor Wijtvliet
Bron: Wolfgang Münchau, the real eurozone problems are hiddem under the bonnet. Financial Times, March 29 2015
Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD).
Meer informatie:
- Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
- Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen
- U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
- Ontvangt u het Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!
- Volg Cor Wijtvliet op twitter: @wijtvliet
