Het nieuwe steunpakket is nodig om Griekenland financieel boven water te houden, terwijl steeds meer signalen erop wijzen dat de Grieken echt niet uit de problemen kunnen komen door nog meer leningen aan te nemen van het IMF of het Europese noodfonds. De tekorten op de begroting gaan richting de 10%, terwijl de Griekse banken van binnenuit worden leeggezogen door spaarders die er nog steeds geld weghalen. Door de tegenvallende resultaten van de geplande bezuinigingen is er nog eens €15 miljard nodig, bovenop de €130 miljard die in oktober vorig jaar overeengekomen werd.
De Griekse economie is hard getroffen door de crisis en door de bezuinigingsmaatregelen van de overheid. Naast goede initiatieven, zoals het opsporen van notoire belastingontduikers, zijn er ook maatregelen die de middenklasse en de lagere inkomens raken. Bepaalde belastingen gaan omhoog, waardoor winkels en restaurants hun omzet zien teruglopen en de koopkracht voor de gemiddelde Griek daalt. Het gevolg van de strenge bezuinigingsplannen, die onder druk van Europa en het IMF zijn opgelegd aan de Grieken, is dat de economie begint te krimpen. Een hoge jeugdwerkloosheid (43,5% bij jongeren onder de 25 jaar!) geeft ook voor de toekomst van Griekenland weinig perspectief, anders dan het blijven aflossen van de grote schulden die door de regering gemaakt zijn.
Meer weerstand vanuit Duitsland tegen nieuwe noodlening
Dat het schuiven van meer geld naar de Griekse overheid de crisis niet op zal lossen begint ook steeds meer Duitse parlementariers te dagen. Zo bericht Der Spiegel dat de Duitse partij CSU geen noodlening meer aan de Grieken wil verstrekken als de hervormingsplannen niet naar behoren worden doorgevoerd door de Griekse regering. Ook andere Duitse politici roeren zich, zoals Rainer Bruederle van de FDP. Hij stelt zich nu hard op tegenover de Grieken: ''Solidariteit werkt in twee richtingen, daarom moet de Europese Commissie standvastig zijn en de noodzakelijke hervormingen in Griekenland eisen''. Hij voegt daaraan toe dat Duitsland alleen te hulp moet schieten als de Grieken ''bewijs kunnen leveren dat ze een serieuze inspanning leveren''. Politicus Erwin Lotter, ook van de FDP, was eerder al sceptisch over de noodleningen aan Griekenland. Hij is nu van mening dat de Grieken ''hun kans wel hebben gekregen'' en dat Griekenland ''nu echt bankroet is''. Daaruit trekt hij de conclusie dat er niet meer geld aan de Griekse overheid uitgeleend moet worden onder deze omstandigheden.
Wolfgang Bosbach van het CDU uit zich ook kritisch over de nieuwe noodlening voor de Grieken: ''De Grieken missen niet de politieke wil, maar de economische kracht om zelfstandig op te krabbelen''. Ook de pro-Europese politici in Duitsland beginnen zich te ergeren aan het gebrek aan resultaat. De voorzitter van het Duitse Comité van Europese Zaken, Gunther Krichbaum, spreekt ten aanzien van de Griekse schuldencrisis van ''een grote ergeis'.
'Griekenland moet budgettaire souvereiniteit opgeven'
Ook op hoog niveau wordt er geen genoegen genomen met de progressie van de Griekse schuldencrisis. De Duitse minister van Economische Zaken, Philipp Roesler, zou gesuggereerd hebben dat Griekenland haar fiscale souvereiniteit moet opgeven aan Europa. Dat schreef Reuters zondag. De minister van Economische Zaken is van mening dat als de Grieken de problemen zelf niet op kunnen lossen, er een krachtig exte toezicht nodig is op Europeees niveau. Hij zou tegenover de krant Bild gezegd hebben dat er ''meer leiderschap en monitoring nodig is als het aankomt op het implementeren van de beoogde hervormingen''.
Reuters schreef vrijdag al over het voorstel van Duitsland om de Griekse financiën via een Europese institutie te laten verlopen. het voorstel moet gezien worden in het licht van de onderhandelingen voor de nieuwe noodlening aan Griekenland, waarvoor ook Duitsland de portemonnee moet trekken. Veel Grieken verwijten Duitsland een te harde aanpak, die de economie beschadigt en de relatie tussen de twee landen op scherp zet. De geschiedenis heeft keer op keer uitgewezen dat het weinig productief is om een land helemaal kaal te plukken en dat er vaak betere oplossingen mogelijk zijn. Beter betekent in deze context dat veel Griekse obligatiehouders hun verlies moeten nemen en dat Griekenland weer met een schone lei begint. Daar past een nieuwe noodlening van vele miljarden euro's, waaraan verschillende voorwaarden gekoppeld zijn, niet bij.
De Griekse minister van Financiën, Evangelos Venizelos, zei zondag dat Griekenland prima in staat is om haar beloftes waar te maken. ''Iederen die een land voor het dilemma stelt om te kiezen tussen 'economische assistentie' of nationale trots negeert een aantal belangrijke historische lessen'', aldus Venizelos. De Financial Times wist zaterdag zijn hand te leggen op vertrouwelijke documenten, waarin het Duitse voorstel voor een Europese 'budget commissioner' beschreven staat. Deze zou de bevoegdheid krijgen om voorstellen in de Griekse regering te dwarsbomen met een veto als die voorstellen niet in lijn zijn met de voorwaarden die door de geldschieters van Griekenland opgesteld zijn. In het document staat het volgende: ''Gezien de teleurstellende resultaten die totnogtoe behaald zijn, moet Griekenland de tijdelijke overdracht van budgettaire souvereiniteit naar Europa accepteren''.
Zonder goede diagnose geen goed resultaat
Europa worstelt met de schuldencrisis, waarvoor de oplossing niet aan de oppervlakte ligt. Eerst moet de juiste diagnose worden gesteld, namelijk dat Griekenland (en met Griekenland ook een aantal andere Europese landen), niet in staat zullen zijn om ooit al hun schulden af te betalen. We stevenen dus af op een soort faillisementsafwikkeling, waarin Griekenland de eerste kandidaat is. De vraag die gesteld moet worden is wie de verliezen moet nemen, hoeveel verliezen er genomen moeten worden en welke lessen we uit deze schuldencrisis kunnen trekken.
De voorstellen vanuit Duitsland dat Griekenland haar budgettaire souvereiniteit moet opgeven zet kwaad bloed bij de Grieken, maar misschien moeten we het opvatten als een subtiele hint dat Europa moet kiezen. Kiezen voor verdere integratie op fiscaal niveau of kiezen voor de afbraak van Europa. Een probleem waar we over een jaar waarschijnlijk nog wel veel over zullen discussiëren.
De zonnige kant van Griekenland: Fira Santorini
