Het olie-embargo is pas echt effectief als alle afnemers van Iraanse olie eraan deelnemen, maar dat blijkt een lastige opgave. Amerika en Europa konden het snel eens worden, maar de grootste afnemers van Iraanse olie, zoals China, Japan en India, blijken niet zo enthousiast te zijn over het terugbrengen van hun olie-import vanuit Iran. China heeft haar import al teruggebracht en Japan zou daar plannen voor hebben klaarliggen, maar beide landen gaan nog niet zo ver als Amerika wil. Japan zou haar import met 11% willen terugschroeven, zo verklaarde een woordvoerder van de Japanse regering op 21 februari. China heeft haar import van Iraanse olie ten opzichte van december vorig jaar al gehalveerd van 550.000 naar 275.000 vaten per dag, maar deze daling zou volgens de berichtgeving op Bloomberg vooral samenhangen met de onenigheid over de vast te stellen prijs voor de olie en minder met de door Amerika gewenste sancties.
Japan en Zuid-Korea conformeren zich totnogtoe niet aan het olie-embargo, want beide landen importeerden in januari veel meer olie dan daarvoor. Wel hebben beide landen kenbaar gemaakt hun import voor juni te zullen reduceren, al zal de reductie beperkt blijven tot de ongeveer 15% die Amerika voor ogen heeft als het minimale niveau. Dit percentage wordt genoemd door bronnen die niet met naam genoemd willen worden, want een expliciet percentage is niet opgenomen in het sanctiebeleid van de V.S. ten aanzien van Iran en haar oliehandel. In India wordt geen gehoor gegeven aan het Amerikaanse verzoek om de olie-import te verminderen, wat voor de Obama regering voldoende reden is om te dreigen met sancties tegen India.
Olie voor goud
Het land, dat de derde grootste afnemer is van Iraanse olie, sloot begin dit jaar een deal met Iran om olie af te rekenen in goud. Op die manier werd de blokkering van het betalingsverkeer door de Iraanse centrale bank omzeild en werd tegelijkertijd de rol van goud als concurrent voor de Amerikaanse dollar duidelijk. Amerika zal hier ongetwijfeld niet blij mee zijn, wat ook de reden kan zijn dat de Obama regering juist India waarschuwt voor mogelijke sancties.
India is voor haar groeiende energiebehoefte erg afhankelijk van de olie uit Iran, zo beweren de Indiase ministers van olie (S. Jaipal Reddy), Financiën (Pranab Mukherjee) en van Buitenlandse Zaken (Ranjan Mathai). De Amerikaanse regering heeft India al een helpende hand toegestoken bij het vinden van andere leveranciers voor olie, zoals Irak en Saoedi-Arabië, zo berichten ambtenaren vanuit zowel de Amerikaanse als de Indiase regering.
De Mangalore Refinery is de grootste Indiase afnemer van Iraanse ruwe olie. Deze raffinaderij zou volgens ingewijden al plannen hebben om met ingang van volgende maand de import van Iraanse olie met 15% terug te schroeven. Als dat waar is zet India alvast een stap in de door Amerika gewenste inrichting.
Nancy Powell, de ambassadeur die is aangewezen voor het onderhouden van de relaties met India, informeerde het Amerikaanse Congres vorige maand al over de inspanningen die ze zal gaan leveren om India minder afhankelijk te maken van Iraanse olie. Ze was dan ook verheugd om van de Indiase minister van Buitenlandse zaken Mathai te horen dat India vooemens is haar afhankelijkheid van Iraanse olie terug te brengen tot 10% van de totale energiebehoefte.
Mark Dubowitz van het Amerikaanse 'Foundation for the Defense of Democracies' en adviseur van de Obama regering voor wat betreft sancties, heeft gezegd dat “India er niet van uit moet gaan dat het geen sancties opgelegd zal krijgen van Amerika”. Daarvoor moet het land eerst laten zien dat het de komende drie maanden minder olie zal afnemen van Iran. “Er is geen reden om India een ontheffing te geven, terwijl de EU, Japan en andere landen hun oliehandel met Iran terugschroeven”, zo verklaarde Dubowitz in een interview. Hij zet zijn woorden kracht bij: “Geen land moet er zeker van kunnen zijn dat het geen doelwit wordt van Amerikaanse sancties”
Bloomberg bericht verder dat de Indiase regering volgens diverse analisten stilletjes druk uitoefent op haar raffinaderijen om op zoek te gaan naar andere bronnen dan Iran voor hun behoefte aan ruwe olie. Veel grote raffinaderijen zijn in het bezit van de Indiase overheid en zouden dus snel kunnen handelen onder druk van de regering.
Iraanse atoomprogramma
De sancties die de Amerikaanse president Obama op 31 december ondertekende zijn onderdeel van een groter programma dat erop gericht is de Iraanse economie te verlammen. Door het land af te sluiten van de buitenwereld loopt het een groot deel van haar inkomsten mis, omdat de Iraanse economie voor meer dan de helft draait op de olie-industrie. Als de export van Iraanse olie wordt geblokkeerd heeft het land minder financiële middelen om het atoomprogramma voort te zetten, zo is de algemene verwachting. De VS is bang dat Iran werkt aan een atoombom, al heeft het daar geen harde bewijzen voor kunnen vinden. Iran blijft volhouden dat het nucleaire programma alleen een civiel doel heeft, namelijk het opwekken van energie.
Iraanse olie-export in segmenten (bron: Global Trade Atlas, New York Times)
