De OPEC heeft woensdagavond eindelijk een akkoord bereikt over het beperken van de olieproductie, dat als doel heeft de olieprijs naar een hoger niveau te brengen. Verschillende olieproducerende landen dringen al langer aan op een productieverlaging van het kartel, dat wereldwijd een marktaandeel van ongeveer veertig procent in handen heeft. Maar wat is er precies afgesproken en wat kunnen we van dit akkoord verwachten?
De OPEC-landen hebben overeenstemming bereikt om hun totale productie op termijn te beperken naar 32,5 miljoen tot 33 miljoen vaten per dag, maar het is nog steeds onduidelijk hoe de quota verdeeld zullen worden over de olieproducerende landen. Dat onderwerp wordt pas in november besproken bij de volgende bijeenkomst van de OPEC. Er is dus alleen een akkoord bereikt over het beperken van de totale productie, die momenteel iets hoger ligt op 33,2 miljoen vaten per dag.
Productieverlaging OPEC
In november weten we pas hoe de olieproducerende landen de quota gaan verdelen. Dat is nog een heikel punt, want Iran heeft meerdere malen aangegeven dat ze niet van plan is haar productie te verlagen. Het initiatief moet dus komen van landen als Saoedi-Arabië en Venezuela, de landen die hard geraakt zijn door de daling van de olieprijs.
Het is ook nog maar de vraag of het overeengekomen productielimiet scherp genoeg is om een betekenisvolle impact te hebben op de wereldwijde olieprijs. Slagen de OPEC-landen erin om zich aan de afspraak te houden en de productie te beperken tot 32,5 miljoen vaten per dag, dan zal dat de bovengrondse olievoorraad wereldwijd slechts dalen van 3,09 naar 2,9 miljard vaten olie. Het structurele overschot aan olie wordt dus niet weggewerkt met dit tekort.
Rusland en Verenigde Staten
De inspanningen van de OPEC landen kunnen echter geheel teniet worden gedaan door Rusland en de Verenigde Staten. Deze twee landen produceren beide ongeveer evenveel olie als Saudi-Arabië, maar zijn geen lid van het oliekartel. Zij hebben dus alle vrijheid om hun olieproductie op te schroeven, waardoor zij het meest zullen profiteren van een eventuele stijging van de olieprijs. Bij een voldoende stijging van de olieprijs zullen de producenten van schalie-olie in de Verenigde Staten de oliekraan onmiddellijk opendraaien, geholpen door een overvloedig aanbod van goedkoop geld.
Ook Rusland is niet van plan de olieproductie te beperken. Uitgerekend op de dag van het OPEC akkoord maakten zij bekend dat de olieproductie naar een nieuw record was gestegen. Rusland wist de productie in september met 400.000 vaten per dag op te schroeven naar een totaal van 11,1 miljoen vaten per dag. Rusland en de Verenigde Staten kunnen het effect van het voorgestelde productiequotum van het oliekartel met een kleine inspanning dus compleet teniet doen. En de kans is heel groot dat ze dat zullen doen.
Rusland blijft olieproductie verhogen en ondermijnt daarmee het OPEC quotum (Grafiek via Bloomberg)
Beperkte impact olieprijs
We kunnen concluderen dat het OPEC akkoord omgeven is door tal van onzekere factoren en dat het beoogde effect waarschijnlijk minimaal zal zijn. Goldman Sachs ziet het akkoord dat woensdagavond bereikt werd niet als reden om haar verwachting voor de olieprijs bij te stellen. Ook analisten van Citigroup zijn sceptisch, want ze vragen zich af hoe de OPEC-landen de productiequota gaan verdelen. Dat zal geen gemakkelijk opgave worden.
Goldman Sachs verwacht dat de prijs van een vat WTI olie volgend jaar beperkt zal stijgen tot $53. Citigroup voorziet voor Brent olie uit de Noordzee een prijs van $50 per vat voor eind dit jaar en $60 per vat voor volgend jaar. Direct na het OPEC-akkoord steeg de olieprijs met 5%, om daarna weer iets terug te zakken tot $46,80 voor een vat WTI en $48,27 voor een vat Brent.
