Bron: NRC
Door corona winkelen we nog meer online. Hoe overleven fysieke winkels? Een kijkje bij de Rode Winkel en Broekman Herenmode in Utrecht.
„Laat eens zien? Oh ja, mooie heup, goeie taille. Deze broek geeft je door die hoge sluiting een prachtig zandlopersilhouet.” Het is elf uur ‘s ochtends, op een doordeweekse dag vlak voor Kerst in jeanswinkel De Rode Winkel, hartje Utrecht. De deuren zijn op slot en de winkelstraat is uitgestorven. Een verkoopster van De Rode Winkel helpt een vrouwelijke klant via Zoom bij de aankoop van een paar spijkerbroeken. Straks brengt een fietskoerier die naar haar huis, even verderop. Wat niet past of tegenvalt, gaat mee terug.
Verkopen per fiets en videogesprek: het is nogal arbeidsintensief. Maar het werkt, min of meer. Per dag levert Zoom De Rode Winkel een paar honderd euro aan bestellingen op, vertelt Daan Broekman (28), een van de drie directeuren van het 184 jaar oude familiebedrijf dat behalve de jeanszaak ook een winkel voor herenkostuums exploiteert in de Utrechtse binnenstad.
Tel daar de verkoop via de webshop bij op en de dagopbrengst van De Rode Winkel schommelt meestal tussen de 2.500 en 4.000 euro. Dat is een fractie van het bedrag dat de spijkerbroekenwinkel in normale jaren omzette op decemberdagen. Maar voor een jeanswinkel die gedwongen dicht is, valt het niet tegen, vindt Broekman.
De winkels van Broekman vallen in een categorie die bovengemiddeld hard is geraakt door corona. Kleding– en schoenenwinkels deden het, naast autoverkopers, in 2020 het slechtst van alle detailhandelsniches. Een prognose van ABN Amro,gepubliceerd in september – dus voordat duidelijk werd dat er een harde lockdown aankwam – ging uit van 15 procent minder verkoop vergeleken met een jaar eerder. De Rode Winkel en Broekman Herenmode moeten het bovendien bij uitstek hebben van hun locatie, middenin een doorgaans drukke winkelstraat. En dan is laatstgenoemde winkel ook nog eens gespecialiseerd in overhemden en kostuums, kleding waar veel minder vraag naar is nu mensen massaal thuiswerken.
Steunregelingen
Net als de meeste branchegenoten maakt Broekman gebruik van steunregelingen om de coronacrisis door te komen. Het bedrijf is zijn eigen huurbaas en verwacht voorlopig niet in geldnood te komen. „We hebben een omzetprobleem, geen liquiditeitsprobleem”, zegt Daan Broekman, die het kledingbedrijf met zijn broer en zus (de zesde generatie) runt.
Grote vraag is hoe de wereld er ná corona uitziet, als de steunprogramma’s van de overheid wegvallen. Stromen de winkelstraten dan weer vol? Misschien, maar niet meer zoals voorheen, voorspellen retaildeskundigen. De opmars van online shoppen, die natuurlijk al even aan de gang was, kreeg door corona een ongekende impuls. In de eerste tien maanden van 2020 steeg de verkoop via internet (inclusief voeding) met 40 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2019, vertelt retailspecialist Henk Hofstede van ABN Amro. „Veel consumenten hebben door corona het gemak van online winkelen ontdekt. Het ligt voor de hand dat ze daar na de pandemie in meer of mindere mate mee doorgaan.”
Veel retailondernemers gaan daar ook van uit. Meubelwinkelketen Leen Bakker, die profiteert van thuiswerken, heeft dit jaar zo’n 100 miljoen euro online omzet, vertelt directeur Debbie Klein. Dat is tientallen procenten meer dan in 2019. „Als consumenten er goeie ervaringen mee hebben, verwacht ik niet dat de online verkoop straks afkalft,” zegt Klein.
Leen Bakker heeft een eigen bezorgdienst opgetuigd en wil die na de pandemie overeind houden, om de afhankelijkheid van overbelaste postorderspecialisten als PostNL te verkleinen. Bijkomend voordeel volgens Klein: je kunt je bezorgers zo trainen dat de klanttevredenheid ook omhoog gaat.
Ook interieurwinkelketen Xenos bezorgt tegenwoordig zelf. Daarnaast heeft het bedrijf zich op sociale media gestort. „Tweeënhalf jaar geleden hádden we niet eens een webshop”, zegt Xenos-directeur Linda Keijzer. „Nu komt een kwart van onze omzet van online en hebben we 242.000 volgers op Instagram. Dat waren er 50.000 vóór corona.”
Online marketingcampagnes
Voor kleine partijen is het relatief veel duurder om een goeie webshop te bouwen, de logistiek te regelen en met online marketingcampagnes bezoekers te trekken – met concurrentie van bekende webwinkels als Zalando, Wehkamp, Amazon en Bol. Daarom verwacht Hofstede van ABN Amro dat een deel van de fysieke winkels, vooral kleding- en schoenenzaken, binnen afzienbare tijd de deuren sluit. Zeker wanneer ze online nog niets of amper iets doen en buiten de populairste winkelstraten zitten.
Kleinere winkelbedrijven die al een behoorlijke webshop hebben en creatief zijn met sociale media hebben wél toekomst, denkt Frank Quix van marktonderzoeksbureau Q&A. Hij noemt de winkels van Broekman. In 2015 gingen het familiebedrijf al eens failliet. Van de destijds twintig filialen maakten alleen de twee kledingwinkels in Utrecht een doorstart. Slecht lopende zaken, zoals die als Nieuwegein, waren fataal voor Broekman.
Maar webshopambities kostten de onderneming ook veel geld, vertelt Daan Broekman. Tonnen investeerde Broekman in de jaren vóór het bankroet in een webwinkel. Het werd niets. „Een webshop openen, is simpel”, zegt Broekman. „Maar de technologie erachter en de koppeling met de voorraden is ingewikkelder dan je denkt. En klanten verwachten dezelfde kwaliteit als bij Zalando.”
Na het faillissement nam Broekman een jaar de tijd om een nieuwe website en webwinkel te bouwen. Ditmaal voor „enkele tienduizenden euro’s” en in eerste instantie bedoeld als marketinginstrument, om mensen naar de winkel te trekken. Dat betekende artikelen schrijven, filmpjes maken, sociale media inzetten. „Je moet het op je eigen manier doen en niet proberen te concurreren met de grote jongens, hebben we geleerd.”
Volgens Broekman heeft de nieuwe aanpak zijn kledingzaken veel opgeleverd in de vorm van klantenbinding. Daar heeft het bedrijf nu én na de coronacrisis baat bij, zegt hij. Zo is het faillissement– hoewel pijnlijk – niet alleen maar slecht geweest voor het familiebedrijf. Daan Broekman: „Als we het destijds hadden overleefd, waren we nu door de pandemie waarschijnlijk omgevallen.”
