Beleggers dansen weer op de rand van de vulkaan

Het is alweer tien jaar geleden dat de toenmalige ceo van Citigroup waarschuwde dat de financiële markten ten onrechte de dreigende tekenen aan de wand negeerden. De waarschuwing werd breed in de wind geslagen met alle gevolgen van dien. Daar zijn we ons nog steeds pijnlijk van bewust. Of toch niet? Opnieuw zijn de tekenen aan de wand moeilijk te negeren en opnieuw kijken beleggers weg. Centrale bankiers in Europa en de Verenigde Staten speculeren hardop over een nieuw, verkrappend beleid. Door al dat gepraat is er in ieder geval de nodige onrust ontstaan op de obligatiemarkten, maar op de aandelenmarkten lijkt vooralsnog geen einde te komen aan het feestgedruis.

Dat is misschien toch iets teveel van het goede. De huidige stierenmarkt in de VS is de langstlopende sinds 1896. Als het om het totale rendement gaat, neemt het met een cumulatieve 328% tot aan juli van dit jaar een derde plaats in. Dankzij het stimuleringsbeleid van centrale banken zijn markten overal ter wereld aan de prijs. De huidige koers-winstverhoudingen in de VS benaderen die van de crash op Wall Street in 1929 en van de Dotcombubbel aan het begin van deze eeuw. Dat zou op zich al voldoende reden moeten zijn voor de verstandige belegger om zich achter de oren te krabben. Het besef dat de Fed naar alle waarschijnlijkheid de rente blijft verhogen en dat de centrale bankiers druk overleggen hoe ze de gezwollen bankbalansen moeten gaan afslanken zou ook tot nadenken moeten stimuleren.

‘Irrational Exuberance’

Of en wanneer de huidige bubbel gaat barsten, laat zich echter maar moeilijk timen. Vraag dat maar aan Alan Greenspan. Al in 1996 sprak hij openlijk zijn zorgen uit over de ‘irrational exuberance’ op de aandelenmarkten. Het duurde echter nog tot 2000 voordat de bom barstte. Wie de waarschuwing van Greenspan serieus had genomen, is heel wat rendement misgelopen!

Er zijn ook nu argumenten aan te voeren dat markten niet te duur zijn. Dankzij het beleid van centrale bankiers is geld nog steeds goedkoop. In de VS en in Europa is de populistische storm voorlopig gaan liggen en lijkt de stabiliteit terug te keren. Zowel in de VS als in Europa groeit de economie weer, zij het gematigd, en is het bedrijfsleven in redelijk goede doen. Anderzijds, een stierenmarkt, die zo lang aanhoudt, heeft de neiging onderliggende onevenwichtigheden en financiële tekortkomingen toe te dekken. Als de rente echter gaat stijgen, dan kunnen die snel aan de oppervlakte komen en het feestje grondig bederven.

Meer schulden

Een voor de hand liggende spelbederver is de accumulatie van schuld. Mede dankzij het soepele beleid van centrale banken is de schuld in de ontwikkelde landen geëxplodeerd. Het Institute of International Finance heeft berekend dat de schuld van huishoudens en de non-financial sector aan het einde van het eerste kwartaal van dit jaar $217 biljoen ofwel 327% van het gezamenlijke bbp bedroeg. Naar elke maatstaf is dat een gigantisch bedrag.

Een normalisering van het rentebeleid kan voor grote onrust op de obligatiemarkten zorgen in de vorm van snel oplopende rentes. Paniek op die markten kan bijvoorbeeld in Europa voor grote problemen in de bankensector zorgen. Veel Europese banken zijn nog steeds onder gekapitaliseerd en hebben heel veel staatsschuld op de balans staan. Schuld en rente zijn niet de enige potentiële spelbedervers. Er is veel geopolitieke onrust en het economisch herstel is op zijn best onevenwichtig.

Er is voldoende reden voor zorgen, maar de volatiliteit op markten is nog steeds uitzonderlijk laag. Beleggers hebben blijkbaar veel vertrouwen in het vermogen van centrale bankiers om hun beleid te verkrappen zonder dat er een recessie komt. Dat is op zijn best een dubieuze geesteshouding. Het is dit jaar ook tien jaar geleden dat Ben Bernanke verklaarde dat de subprime hypotheken geen serieuze bedreiging vormden voor de huizenmarkt en voor de economie als geheel. Deze enorme misser staat niet op zichzelf. Centrale bankiers hebben een zekere reputatie opgebouwd de tekenen aan de wand verkeerd te lezen!

Cor Wijtvliet

Deze bijdrage is afkomstig van www.corwijtvliet.nl

Disclaimer: Bovenstaand artikel is geen professioneel beleggingsadvies en het is ook geen uitnodiging om te gaan beleggen. Beleggen brengt kosten en risico’s met zich mee. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Het artikel is louter de persoonlijke mening van de auteur.