Voor veel goed ingevoerden in de financiële wereld was het toch nog een verrassing. De korte rente ging afgelopen week met 0,25% omlaag. Dat had eigenlijk niet het geval mogen zijn. De inflatiedoelstelling is 2% en volgens Mario Draghi kan het nog wel een behoorlijke poos duren voordat deze doelstelling in zicht komt. Dat is gemakkelijk vast te stellen. De kerninflatie, gecorrigeerd voor volatiele elementen, bedraagt slechts 0,8%.
Effecten
Zoals de zaken er nu voorstaan, mogen we er van uitgaan, dat de huidige maatregelen een positief effect zullen hebben. Maar ze zijn absoluut onvoldoende om de crisis te verhelpen. Cruciaal daarvoor is, dat er eindelijk afdoende beleidsbeslissingen genomen gaan worden.
De rentebeslissing op zich is niet voldoende, maar het gaat om de combinatie van verschillende maatregelen. De belangrijkste is wel, dat de ECB de banken tot midden 2015 ongelimiteerd van liquiditeiten zal voorzien. Dat betekent, dat de korte rente nog zeker twee jaar op een laag niveau blijft. Maar het betekent ook, dat de lange rente dankzij de beloofde zee aan goedkope liquiditeiten niet of amper zal oplopen.
Liquiditeiten
De eerste effecten van de ECB-beslissing zijn al zichtbaar. De euro is goedkoper geworden en dat beïnvloedt positief de internationale wisselkoersverhoudingen. Een tweede positieve ontwikkeling moet wat later zichtbaar worden. De beslissing om ongelimiteerd aan banken liquiditeiten ter beschikking te stellen tot het midden van 2015, maakt het voor betrokken banken gemakkelijker en zeker goedkoper om de balansverhoudingen weer gezond te maken. Daar zal dan zeker de kredietverlening aan bedrijven en consumenten voordeel van ondervinden.
Mogelijkheden
Heeft de ECB de mogelijkheden in huis om deflatie resoluut te bestrijden? Het antwoord is ja en dat is maar goed ook. Europese politici en beleidsmakers zouden een handje kunnen helpen, maar doen dat naar alle waarschijnlijkheid niet. Crediteurenlanden, als Nederland en Duitsland, zullen nimmer accepteren dat perifere landen een streep door hun schulden zetten. Ze zullen ook nooit accepteren dat hun economie ook de nodige aanpassingen moet ondergaan om de crisis te verhelpen en ze zullen evenmin het principe van schulddeling accepteren.
En dus staat de ECB er alleen voor. Zonder hulp van buitenaf zal zij wel drastischere maatregelen moeten nemen. Te denken valt aan een negatieve depositorente voor banken, een nieuwe ronde van long-term financing operation en/of een Europese variant van quantitative easing. Het zijn allemaal maatregelen om deflatie te bestrijden.
Deflatie
Maar er is nog geen deflatie in de eurozone. De kerninflatie is ‘slechts’ 0,8%, maar wel ver verwijderd van 2,0%. Een reële inflatie van 2% maakt het minder bezwaarlijk, dat de rente op 0% staat. Het stelt beleidsmakers in staat de doelstelling te missen, zonder dat je onmiddellijk in deflatoire sferen terecht komt. In Japan is het beleid van de centrale bank er juist op gericht om 2% inflatie te scheppen. Dat is de sleutel tot het verslaan van de deflatie.
Deflatie is niet het probleem, wel de zeer lage economische groei waar de lage inflatie een bewijs voor is. Een zeer trage groei maakt het voor menig land binnen de eurozone niet gemakkelijk om in een behoorlijk tempo hun schuldenlast te verminderen. Integendeel ze zullen alle zeilen moeten bijzetten om aan hun jaarlijkse aflossingsverplichtingen te voldoen. Dat betekent dat ze een surplus op de lopende rekening moeten kweken om dat aan te wenden voor de rente en aflossing. Dat kan alleen maar door lonen en prijzen voortdurend te verlagen. Dat is weer de sleutel tot aanhoudende lage groei. Die waarheid begint nu ook in Nederland door te dringen.
Cor Wijtvliet
Bron:
Wolfgang Münchau, the eurozone needs to get inflation up again.Financial Times, November 10, 2013
3 gedachten over “Deflatie is niet het probleem, te lage groei wel”
Er is een causaal verband tussen deflatie en groei: als je weet dat je iets morgen goedkoper kopen kan en je kunt je aanschaf tot morgen uitstellen dan wachten de meeste consumenten wel degelijk tot morgen.
Dus bij deflatie zakt de verkoop in en dus ook de groei. Je kan dan niet stellen dat groei belangrijker is dan deflatie en we de groei moeten stimuleren. Gras groeit ook niet harder door er aan te trekken!
Deflatie is een monsterlijk probleem en Japan weet daar al meer dan 10 jaar over mee te praten. Hun economie begon pas weer te groeien door de enorme overheidsbestedingen aan herstelwerkzaamheden na de tsunami. Daarom werkt Abenomics: als overheid moet je geld uit geven om de consumptie en dus de productie te laten stijgen. Dan hebben meer mensen een baan en stijgt de binnenlandse vraag en de spriaal omhoog is weer gevonden. Bijkomend voordeel voor Japan is dat de Yen daardoor zakt en zo de export wordt bevorderd.
Helaas hebben wij geen eigen valuta meer maar hebben al onze mogelijkheden uit handen gegeven aan de ECB. Het enige wat die nu kan doen is de renteverlagen (kosten minuscuul verlagend voor het bedrijfsleven en de consument: hierop geen effect dus) en maar hopen dat de Euro zakt. En dat wordt lastig want de $ en de Yen zakken ook dus relatief werkt dit ook niet.
Wil: Ervan uitgaande dat de lonen gelijk blijven of stijgen, of, theoretisch, in ieder geval met een kleiner percentage dalen dan het percentage deflatie
Deflatie van consumptie goederen is geen enkel probleem als je ook deflatie van lonen zou hebben.
Dat inflatie een smeermiddel van de economie is is ook bullshit: immers je kan nog steeds koopgedrag uitstellen door het geld op een bankrekening te zetten met een rente die de inflatie compenseert.
Maar laten we ons geen rad voor ogen draaien:
geld is een middel om producten (en diensten) uit te wisselen, en spelen met die geldhoeveelheid zorgt er niet voor dat er betere producten uitgewisseld worden of dat de vraag en aanbod van en naar die producten beter op elkaar aan zal sluiten. We schieten met het monetaire beleid dus helemaal niks op.