Ik kan me nog goed herinneren dat ik begin 2007 naar een Amerikaans nieuwsprogramma zat te kijken, ik weet niet meer precies welke zender het was, waar ik het woord ‘subprime’ voor het eerst hoorde. Er bekroop mij toen een angstig gevoel, ik kon het verder niet plaatsen. Ik was toen werkzaam als portfolio manager bij een middelgrote vermogensbeheerder en ruim een half jaar barstte de financiële crisis in alle hevigheid los.
Nu las ik afgelopen week een artikel waarbij ik datzelfde angstige gevoel kreeg. Dit artikel ging over studieleningen in de VS. In het laatste decennium is er een explosie geweest van krediet aan studenten die zo hun opleiding konden betalen. In 2004 bedroeg de totale waarde hiervan $260 miljard, maar inmiddels zijn deze studieleningen opgelopen tot een grootte van $1,3 biljoen (dit zijn 12 nullen!). Overigens bedroeg de totale waarde van alle subprime leningen op het hoogtepunt ook $1,3 biljoen.
Een belangrijk verschil hierbij is dat bij de subprime leningen het gekochte huis als onderpand diende. Bij deze studieleningen heeft de desbetreffende student geen onderpand afgegeven. Als elke student deze lening na zijn studie keurig terugbetaalt, dan is er natuurlijk niets aan de hand. Maar volgens cijfers van de FED blijft inmiddels 11,2% van deze leningen in gebreke. De verwachting is dat dit percentage verder gaat oplopen. We zullen dit de komende tijd verder gaan volgen.
Vorige week ging de totale staatsschuld van de VS over de $20 biljoen, maar dit bedrag is nog vele malen groter als je toekomstige verplichtingen hierbij optelt. Dan kom je uit op een totaal van $166.000 per belastingbetaler in ‘The Land of the Free’. Hiermee werd de hoogte van het wettelijk afgesproken schuldenplafond overschreden. U kunt zich waarschijnlijk herinneren dat hetzelfde gebeurde in 2011, 2013 én 2015. Telkens was er een langdurig proces van onderhandelingen binnen de Amerikaanse politiek nodig om dit plafond te verhogen.
Dit jaar moet het schuldenplafond wederom verhoogd worden. U kunt zich voorstellen hoe moeilijk deze onderhandelingen zullen zijn met de huidige politieke verhoudingen in de VS (heeft u hier overigens afgelopen week iets over gelezen in de grote media?). Tot er in het Congres een nieuwe deal is over het schuldenplafond worden alle huidige rekeningen betaald uit de pensioenpotten van Amerikaanse ambtenaren. Bizar toch dat het welvarendste land van de wereld pensioenen moet plunderen om ervoor te zorgen dat het licht aanblijft. Een vroegere staatssecretaris van het Amerikaanse ministerie van Financiën vatte de situatie als volgt samen: “How long can the world’s biggest borrower remain the world’s biggest power?”.
Bij ons in Europa hebben we ook een heel scala aan (financiële) problemen. Wanneer we kijken naar de EU en het totaalbedrag aan NLP’s (Non Performing Loans) oftewel leningen die niet (meer) worden terugbetaald, dan praten we voor de EU over 5,4 procent van de uitstaande leningen, hetgeen neerkomt op een bedrag van ongeveer 1.000 miljard EUR. Dit percentage is ongeveer drie keer hoger dan in andere gebieden op de wereld. Als 5,4% gemiddeld al een hoog percentage is van NLP, wat dan te denken van de tien Europese landen waar dit boven de tien procent ligt. Hieronder de top zes van landen waar leningen heel slecht worden terugbetaald, compleet met het bijbehorende percentage.
- Ierland: 15.8%
- Italië: 16.6%
- Portugal: 19.2%
- Slovenië: 19.7%
- Griekenland: 46.6%
- Cyprus: 49%
In Griekenland en Cyprus wordt dus ongeveer de helft van alle leningen niet terugbetaald.
Een derde van de totale onbetaalde schuldenberg komt uit Italië, waar men maar liefst het bedrag van ongeveer €350 miljard aan onbetaalde leningen in de boeken heeft staan. Nu wordt er in de achtergrond driftig gewerkt aan een plan, waarbij uiteindelijk (wederom) de Europese belastingbetaler op een geniepige manier zal opdraaien voor de schulden. Ik zal dit plan op korte termijn verder toelichten.
Helaas wederom een pessimistisch stukje van mij deze week. Ik ben graag positief ingesteld maar de financiële situatie wereldwijd is gewoonweg dramatisch. Al blijft dit natuurlijk een persoonlijke mening. Ik vind het erg belangrijk om onze lezers dit te laten zien, zodat een grote klap niet als volledig onverwacht komt. Grote media doen, net als voorafgaand aan de val van Lehman Brothers, alsof er niets aan de hand is en alles geweldig verloopt. Ik hoop zéér dat ik ongelijk zal krijgen, maar ik ben bang van niet.
Sander Noordhof
Reageren? Stuur een mail naar [email protected]
Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen weekend op Goudstandaard. Goudstandaard is gespecialiseerd in de verkoop en opslag van fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Bel ons op +31(0)88 46 88 488 of mail naar [email protected].
