Het lot van Mario Monti staat misschien wel symbool voor het falen van de Italiaanse politiek. Hoewel populair als premier, wist hij zich niet opnieuw te laten herkiezen. En nu is hij ook nog teruggetreden als eerste man van de door hemzelf opgerichte Scelta Civica. In tegenstelling tot de overige elf senatoren van zijn partij wilde hij niet zijn handtekening zetten onder het huidige Italiaanse budget. Mario Monti is als buitenstaander ten onder gegaan in de slangenkuil van de Italiaanse politiek.
Benchmark
Zijn ondergang is tegelijk een bewijs van het onvermogen en onwil van diezelfde Italiaanse politiek om serieus werk te maken van hervormingen. Het terugtreden had alles te maken met het belangrijkste thema van het budget. Dat was een voorstel om de belastingwig tussen wat de werkgever aan kosten voor zijn werknemer betaalt en wat diezelfde werknemer uiteindelijk ontvangt te verkleinen. In het voorstel was een bedrag van € 2,5 miljard opgetekend. Maar om de wig substantieel te verkleinen en zodoende het concurrerend vermogen van het land te verbeteren, was een tot twintig maal toe groter bedrag noodzakelijk. Alleen dan zou het land een beetje in de buurt van de Europese grootmacht en benchmark Duitsland komen.
Wurggreep
Natuurlijk weten politici als Monti, de huidige premier Letta en minister van financiën, Saccomanni, precies wat nodig is voor het land. Het is echter de partijcultuur die een oplossing voor de Italiaanse problemen verhindert. Zijn partij de Partito Democratico is een partij van oude socialistische snit. Ze willen het tekort onder 3% brengen, ze willen in de eurozone blijven. Ze zijn echter niet bereid om daar de noodzakelijke financiële middelen voor vrij te maken om zo belastingverlagingen mogelijk te maken. De PDL van oud-politicus Berlusconi wil op haar beurt niets weten van hogere belastingen voor de rijken. En zo houden beide partijen elkaar in een wurggreep en is de ruimte voor budgettaire bewegingsvrijheid nagenoeg nul.
Giftige combinatie
Om toch aan de benodigde financiële ruimte te komen staat de politiek nog andere middelen ter beschikking. Ze zou kunnen besluiten om een regionale bestuurslaag weg te snijden en/of de vele staatsbedrijven te gaan privatiseren. Dat zou niet alleen veel geld opbrengen, maar ook de bestuurlijke efficiency vergroten. Helaas, in beide gevallen gaat het hier om een veilig economisch heenkomen van talloze oud politici. Het resultaat is, dat het politieke establishment gekozen heeft voor de giftige combinatie van bezuinigingen en boekhoudkundige trucs.
De komende maand zal de Italiaanse bevolking er getuige van zijn hoe hun politici het ene na het andere amendement op de begroting zullen indienen. Niet met de bedoeling om de kwaliteit van de begroting te verbeteren, maar louter om de special interests te dienen. Het kan zelfs gebeuren, dat haviken binnen de PDL opnieuw zullen proberen om de regering te laten vallen. Of nieuwe verkiezingen iets zullen oplossen? Het is maar helemaal de vraag. De PDL is bovendien de partij van het special interest bij uitstek.
Onwil
Als er politiek iets kan veranderen, dan moet het komen van de beoogde nieuwe voorzitter van de Partito Democratico, Matteo Renzi.
Hij neemt geen blad voor zijn mond en zegt waar het op staat. Hij is populair binnen zijn partij, maar of dat voldoende is om die volledig achter zich te krijgen is een ander verhaal. Het veranderen van een partijcultuur duurt lang, heel lang. Dat weten de Britse socialisten maar al te goed. En tijd, daar ontbreekt het Italië aan. Dat is geheel te wijten aan een onwillig establishment, dat wel alles wilde, maar daarvoor niets wilde opofferen.
Cor Wijtvliet spreekt aankomende tijd op de seminar reeks ‘Bescherm uw toekomst’. Meer informatie…
Bron:
Wolfgang Münchau, Italy’s awful budget misses the chance for reform. Financial Times, October 21 2013
