Het herstel in de VS en Europa krijgt steeds meer handen en voeten. Dat is reden tot voorzichtige vreugde. Dat herstel kan van korte duur blijken te zijn, zoals vaker het geval is geweest in de afgelopen jaren. Maar bovendien pakken zich donkere wolken samen boven de Opkomende Markten. Ze dreigen het slachtoffer te worden van de groeivertraging in China en van het einde van de politiek van monetaire verruiming door Westerse centrale banken.
Crisis
Gelet op de negatieve ervaringen uit het niet zoverre verleden luidt de bange vraag of en in hoeverre deze landen dit keer het hoofd aan een crisis kunnen bieden. De voortekenen stellen niet volledig gerust. Landen met een tekort op de lopende rekening, zoals Brazilië, India en Zuid Afrika worden momenteel voor deze zonden zwaar gestraft door de financiële markten. Hun munt verliest snel aan waarde. Daar staat gelukkig tegenover, dat deze landen beter toegerust zijn om klappen te incasseren. Ze kennen flexibele wisselkoersen, hebben grote internationale reserves opgebouwd en hebben geen schulden in buitenlandse valuta’s.
Kwetsbaar
Dat zijn positieve ontwikkelingen. Maar is het voldoende? Landen als Venezuela en Argentinië hebben niet genoeg hervormd en leunen te zwaar en te eenzijdig op een goede prijs voor hun grondstoffen. Het is momenteel onduidelijk in hoeverre andere Opkomende Landen wel voldoende aanpassingen hebben gepleegd. Als dat niet zo mocht zijn, dan is dat reden tot zorg. De financiële markten zijn daar nog steeds tamelijk illiquide en daarom kwetsbaar voor aanpassingen in de portfolio van de grote institutionele beleggende partijen.
Paniekerig
Tot voor kort was het voor deze partijen een vanzelfsprekendheid aanwezig te zijn in Opkomende Markten. Daar was gestage economische groei gebaseerd op een sterk groeiende middenklasse die voor grote politieke stabiliteit zorgde. Beleggers houden van rust en groei.
Aan die basisvoorwaarden is weliswaar geen einde gekomen, maar de verschillen in groei lopen wel terug en dus vragen beleggers zich af of ze daar wel moeten blijven.
Sommige reacties van Westerse beleggers doen zonder meer paniekerig aan. Er staat geen herhaling voor de deur van de Latijns-Amerikaanse crisis van de jaren tachtig van de vorige eeuw, noch van de Aziatische crisis van de jaren negentig. Dat wil weer niet zeggen dat er niets mis kan gaan. Landen in het nauw kunnen proberen onder hun schulden uit te komen door geld bij te drukken. Dat zou fnuikend zijn voor de binnenlandse economische ontwikkeling. Ze zouden er ook voor kunnen kiezen de uitstroom van kapitaal te verbieden, zoals de Europese landen deden na WO II. Dat heeft slechts een tijdelijk positief effect. Dit type maatregelen verhindert de groei van gezonde kredietmarkten en dat benadeelt op den duur de groei.
Zwak
Is de wereld wel opgewassen tegen een ernstige groeivertraging in de Opkomende Markten? Daar mogen we niet zeker van zijn. Vooral in Europa is de groei nog pril en de bankensector nog uitgesproken zwak. Ook is onduidelijk welke lessen het IMF tot dusverre getrokken heeft uit de financiële crisis in Europa. Is die bovendien wel bereid die lessen toe te passen op Opkomende Landen in de problemen?
Min of meer geruststellend is wel de gedachte dat beleggers er wel voor zullen waken al hun beleggingen in een keer uit de Opkomende Markten terug te trekken. Het mag dan wel beter gaan in Europa, maar het herstel is zeer zwak. Het ontbreken van structurele hervormingen in landen als Frankrijk en Italië doet vraagtekens zetten bij de duurzaamheid van het herstel. In de VS blijft de politieke patstelling een bedreiging van de economie. Dit keer is het de onenigheid over het politieke schuldenplafond dat weer zand kan strooien in de raderen van herstel.
Misschien is een vertraging in de Opkomende Landen wel nuttig. Het dwingt het Westen om door te gaan met de eigen (politieke) hervormingen. Er is allerminst reden voor zelfgenoegzaamheid. Dat alleen al zou een nuttige uitkomst zijn.
Cor Wijtvliet
Bron:
Kenneth Rogoff, Are emerging markets submerging? Project-syndicate September 2 3013
>> Wilt u de dagelijkse column van Cor Wijtvliet zonder een dag vertraging ontvangen? Klik hier om u aan te melden voor de gratis Wijtvliets Investment Insider nieuwsbrief! <<
Een gedachte over “Opkomende markten bedreigen herstel”
Het gaat volgens de regering wat beter met de economie. Toch is van een opleving nauwelijks sprake. Nederlandse bedrijven investeren wel maar dan over de grens . Dit zorgt er voor dat opkomende economieën nog verder kunnen groeien. Nederlandse bedrijven blijken echter te krimpen binnen hun eigen landsgrenzen. Dit heeft mede te maken met de keuze van sommige bedrijven om goedkoper te produceren in het buitenland. Hierdoor komen in Nederland niet zelden meer mensen op straat te staan. De overheid zou deze ontwikkeling effectief moeten bestrijden door het investeringsklimaat voor bedrijven in Nederland gunstiger te maken.