Het is Latijns Amerika de afgelopen twintig jaar redelijk voor de wind gegaan. De economische groei is er duidelijk versneld, de democratie is er nu steviger geworteld en de middenklasse groeit in getal en kracht. Brazilië behoort zelfs tot het exclusieve groepje BRICS-landen, dat de westerse economieën in de nabije toekomst zal voorbijstreven.
Toch heeft al dat succes een duidelijke schaduwkant. De ontwikkelingen zijn niet snel genoeg gegaan om aan de wensen en verlangens van de bevolking te voldoen. Daardoor groeit de frustratie bij de verschillende bevolkingsgroepen met als gevolg demonstraties en opstootjes in verschillende landen. Niemand heeft echter kunnen bevroeden, dat de frustratie en onvrede weleens de kop kunnen kosten aan een van de betere politieke leiders van het land, de Colombiaan Juan Manuel Santos. Voor Brazilië kan het betekenen, dat het voetbal opgescheept wordt met en negatief imago.
President Santos heeft de afgelopen vier jaar met redelijk succes gewerkt aan economische hervormingen. Het heeft gedaan door onder andere deelbelangen van sectoren en pressiegroepen te negeren. De resultaten mogen er zijn, maar het is in de ogen van de bevolking niet goed genoeg.
De president heeft ook nog zijn politieke toekomst gekoppeld aan de uitkomst van de onderhandelingen van de terreurbeweging Farc, die het land zoveel ellende heeft bezorgd. Die
onderhandelingen slepen nu al drie jaar en dat biedt de oppositie in de persoon van Alvaro Uribe mooie schietkansen om de publieke opinie op zijn hand te krijgen. Door zich nadrukkelijk uit te spreken tegen een mogelijk pardon voor de Farc wist hij de zittend president in eerste ronde van de verkiezingen op achterstand te zetten. In tweede instantie wist Santos zijn achterstand meer goed te maken. Zijn voorsprong was echter bedenkelijk klein!
Evenals de Colombianen hebben ook de Brazilianen last van depressieve gevoelens. Die uiten ze door zich nadrukkelijk te keren tegen de Wereldkampioenschappen voetbal en tegen de Olympische Spelen van 2016. Hun openlijke afkeer van beide evenementen staat symbool voor hun woede jegens de regerende Arbeiderspartij van de huidige president Dilma Rousseff.
Zowel voor haar voorganger Lula als voor haarzelf onderstreept de organisatie van beide grote evenementen de nieuwe grootheid van het land. De beide leiders hielden er echter geen rekening mee, dat het met de Braziliaanse economie al vanaf 2011 langzaam bergafwaarts gaat. Die stagnatie tastte vooral de positie van de lagere middenklasse aan. Die zagen plotsklaps hun ambities om verder op de ladder te stijgen gedwarsboomd. Bovendien ging het snel achteruit met hun koopkracht. Een verhoging van de kosten voor openbaar vervoer was voldoende om hen in grote getale de straat op te sturen. Tijdens de dagenlange demonstraties keerden de deelnemers zich ook tegen beide geld verslindende evenementen. De onvrede met de politieke en economische koers vertaalde zich ook in een groeiend afkeer van het WK voetbal. Aan de vooravond in mei kon nog maar de helft van de bevolking ervoor warm lopen. Een harde kern van demonstranten blijft zich nog steeds met kracht uitspreken tegen zowel het WK als tegen de Olympische Spelen. Diezelfde harde kern is bereid ver te gaan om een van beide evenementen te laten mislukken.
Toch is die insteek niet juist. Een succesvol afsluiten van beide evenementen zal het imago van Brazilië goed doen met alle mogelijke positieve consequenties van dien. Dat is misschien op korte termijn het beste wat de lagere middenklasse kan overkomen. Hetzelfde geldt min of meer voor Colombia. De zoektocht naar vrede is op korte termijn het beste voor het land. En voor het overige moet iedereen er maar het beste van hopen. Lage groeicijfers hebben hoge ambities gefnuikt. Dat heeft Latijns Amerika in en depressieve stemming doen belanden. Hoe dit continent daaraan kan ontsnappen, is vooralsnog onduidelijk. Het beste recept is hopen en bidden!
Cor Wijtvliet
Bron: Jorge G. Castaneda, World Cup Blues. Project syndicate, june 14 2014
BELANGRIJK:
– Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
– Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen
– U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
– U kunt zich hier abonneren voor het wekelijks Cor Wijtvliet Journaal, voor het geval u deze
nog niet automatisch ontvangt.
– Maak ook kennis met de nieuwsbrief Crash Investor, een vrijwel onmisbaar document voor de actieve belegger!
