In maart van dit jaar trad in China de nieuwe president Xi Jinping aan. Hij maakte van de gelegenheid gebruik om eens flink en nadrukkelijk met de Chinese spieren te rollen. China zou voortaan niet langer met zich laten sollen, zo wist Xi de wereld te melden.
Heksenjacht
Wat hij daarmee precies bedoelde is al snel duidelijk geworden. Sinds zijn optreden volgt in hoog tempo het ene onderzoek naar het andere naar het gedrag van buitenlandse bedrijven. De staatsmedia worden op hun beurt niet moe om de ene na de andere buitenlandse investeerder aan de schandpaal te nagelen.
Volgens Chinese overheidsdienaren is er niets bijzonders aan de hand en worden nu slechts de voorschriften beter nageleefd door de machtige toezichthouder NDRC. Volgens sommige buitenlandse managers begint het meer en meer op een heksenjacht te lijken.
Het ziet ernaar uit dat de managers meer het gelijk aan hun kant hebben dan de overheidsdienaren. Pakweg twee weken geleden kregen 6 bedrijven, die babyvoeding verkochten, een boete van $ 110 miljoen voor het maken van prijsafspraken. Daar was onder meer het Nederlandse Nutricia bij betrokken, de dochter van het Franse Danone.
Dit incident kwam slechts enkele weken nadat de NDRC het Britse farmaceutische bedrijf GlaxoSmithKline (GSK)had beboet voor omkoperij. Het opvallende is, dat geen van de bedrijven de beslissing van de NDRC heeft aangevochten en dat GSK gedeeltelijk schuld heeft bekend.
En zelfs het grote Apple heeft bij monde van ceo Tim Cook een diepe knieval voor de Chinezen gemaakt en nederig excuses gemaakt voor mogelijk in gebreke blijven.
Voorbeeld stellen
De vraag is en blijft waarom wel buitenlandse bedrijven de NDRC voorturend op de stoep treffen en de Chinese concurrentie niet of nauwelijks? Volgens insiders is het eenvoudig gemakkelijker om een buitenlands bedrijf aan te pakken als je als Chinese overheid een voorbeeld wenst te stellen. Een voorbeeld stellen kan meerdere motieven kennen. De overheid kan inderdaad een antimonopolie beleid willen doorvoeren. Zij kan echter ook proberen om de onvrede onder de Chinese bevolking te kanaliseren. Het leven in de stad is voor veel jonge stellen praktisch onbetaalbaar geworden. De dure buitenlandse babyvoeding is dan al snel de stok, waarmee je de hond kunt slaan. Ook de uit de hand lopende kosten voor gezondheidszorg zijn een goede aanleiding om de handel en wandel van de farmaceutische sector tegen het licht te houden.
Aanleiding
Overigens maken buitenlandse bedrijven het de NDRC wel erg gemakkelijk om een aanleiding te vinden om een diepgaand onderzoek in te stellen. Een blik babyvoeding, dat in het Verenigd Koninkrijk $ 18,60 kost, moet in China $ 60 opbrengen. Dat is wel een heel erg groot verschil. En het moet ook gezegd, de producenten van babyvoeding hadden duidelijk een heel schuldig geweten. Nog voor de NDRC goed en wel met het onderzoek was begonnen, gingen de prijzen in sommige gevallen al met 20% omlaag.
Gewicht
Uiteindelijk zal het allemaal wel daarom draaien. De Chinese overheid wil de buitenlandse bedrijven ervan doordringen, dat zij de spelregels maakt en niet de bedrijven. Met dat beleid is de Chinese overheid overigens al eerder begonnen. Sinds 2008 is de Chinese overheid zich ook steeds nadrukkelijker gaan laten gelden. Bedrijven die in China zaken wilden blijven doen moesten ook de Chinese overheid toestemming vragen voor een eventuele fusie of overname. Toen mijnbouwbedrijf Glencore Xstrata wilde overnemen, moest het op Chinees gezag een Peruaanse kopermijn in de verkoop doen. Heksenjacht of niet, China zal meer en meer haar economisch gewicht willen laten gelden. Desnoods blijft ze nog lang bedrijven de les lezen.
Cor Wijtvliet
Financial Times, China dream sours for foreign companies. August 10n 2013
>> Wilt u de dagelijkse column van Cor Wijtvliet zonder een dag vertraging ontvangen? Klik hier om u aan te melden voor de gratis Wijtvliets Investment Insider nieuwsbrief! <<
