De Fed heeft het niet aangedurfd om te stoppen met het programma voor monetaire stimulering ter waarde van $85 miljard per maand. Het programma staat bekend onder de naam quantitative easing (QE). De motivering luidde, dat de Amerikaanse economie nog te zwak was om op eigen benen te staan.
Zucht van verlichting
Die beslissing is om meerdere redenen te betreuren. Allengs wordt immers duidelijk, dat aan het beleid van bankpresident grote nadelen kleven. Een van die nadelen werd pijnlijk duidelijk, toen de discussie over al dan niet taperen, afbouwen van de stimulering, op gang kwam. Vooral opkomende landen met grote tekorten op de lopende rekening, zoals Brazilië en Turkije, zagen zich getroffen door een uitstroom van beleggingen. Dat geld was eerder naar de opkomende markten gestroomd in een zoektocht naar een beter rendement. Toen de Fed alsnog besloot niets te doen, steeg er een zucht van verlichting op in de opkomende landen en bij beleggers.
Tekortkomingen
Maar niet alleen buiten de VS richt QE schade aan, ook binnenlands is dat het geval. Het beleid van verruiming is er op gericht vermogens- en welvaartseffecten te scheppen. Koersen op de financiële markten moeten omhoog, evenals de huizenprijzen. Daardoor moet de consument vertrouwen in de toekomst krijgen en weer de portemonnee trekken. De consument is immers de belangrijkste pilaar onder de economische groei in het westen.
Er zitten echter haken en ogen aan deze insteek. Studies hebben uitgewezen, dat van elke dollar waardestijging er op zijn best 3 tot 5 cent besteed wordt aan consumptie. De vermogenseffecten moeten dus enorm zijn, wil dit beleid echt zwaarwegende gevolgen hebben voor de reële economie.
Een ander bezwaar is, dat vooral de spaarders door het huidig beleid zwaar getroffen worden. Vermogenseffecten zijn immers optimaal, wanneer de interestlasten minimaal zijn. De Fed heeft de rente naar nagenoeg 0% verlaagd. Voor de spaarders betekent dat wel, dat ze 0% interestinkomen genieten. Het belangrijkste bezwaar is misschien wel, dat vooral de rijken het meest profijt trekken van de vermogenseffecten van QE. In 201 hadden de 10% rijksten van de VS een beleggingsportefeuille van gemiddeld $ 267.500. Dat is 16x hoger dan de gemiddelde portefeuille van de overige 90%. In totaal beschikt de top 10% over vermogenstitels ter waarde van $550.000 ofwel 20x zoveel als de resterende 90%. En zo kunnen we nog wel even doorgaan.
Consumptie
Zonder overdrijving kun je stellen, dat vooral de top tien in de VS profiteren van het beleid van de Fed. Daar profiteren zij van, maar voor de rest van de samenleving is er amper of geen sprake van positieve vermogenseffecten. De doorsnee Amerikaan gaat nog steeds gebukt onder de gevolgen van de financiële crisis. Dat is af te lezen aan een reeks van cijfers. Sinds 2008 zijn bestedingen met slechts 1,1% gestegen. Nimmer was de ontwikkeling van de consumptieve vraag in de VS zo zwak sinds WOII. Aangezien consumptie goed is voor 70% van de bruto nationaal product, ligt hier de verklaring voor het zwakke presteren van de Amerikaanse economie. Het ziet er bovendien niet naar uit, dat de consument snel zijn houding gaat veranderen. De meeste Amerikanen gaan nog steeds gebukt onder een grote schuldenlast. Die beloopt ondanks alle goede bedoelingen en inspanningen nog steeds 116% van het inkomen. Nog niet zo lang geleden was dat cijfer slechts 43%. De zware schuldenlast is ook af te lezen aan de besparingen. Die zijn maar 4,3% van het inkomen tegen 9,3% in de periode 1970 – 1999.
Scenario
Al deze cijfers maken keer op keer duidelijk, dat het beleid van de Fed amper of geen effect heeft voor brede lagen van de bevolking. Slechts een kleine bovenlaag heeft echt profijt. Er is geen enkele reden om aan te nemen, dat die positieve effecten geleidelijk door druppelen naar beneden. Het uiteindelijke resultaat zal zijn, dat ook in de VS de groei blijft steken op een niveau tussen 1% en 2%.
Het scenario zoals zich dat ontrolt, past precies op de situatie in Nederland en de rest van Europa. De koopkracht van de consument wordt steeds verder ondergraven in naam van het financieringstekort. Als straf voor dat foute beleid groeit de economie maar mondjesmaat of helemaal niet zelfs.
Cor Wijtvliet
Bron: Stephen Roach, Occupy QE. Project-syndicate. September 25 2013
2 gedachten over “Stimulering helpt alleen de rijken”
Dit denk ik als doorsnee figuur al sinds een jaar QE 1234 verdwijnt alleen maar in de “knippen”van de allervermogenden. Het doel om het MKB te stimuleren zodat die motor weer gaat draaien wordt totaal niet bereikt.
Raar verhaal. Pensioenfondsen zitten ook in aandelen En daarmee iedereen zo’n beetje, ook de armen waar u het over heeft. Als straf groeit de economie niet of slechts mondjesmaat. Daar hebben de rijken ook last van. Aandelen worden hierdoor vanzelf minder waard. Mensen die kunnen sparen, zijn meestal wat rijker. Die rijken hebben er dus wel degelijk last van. Dat er mensen zijn die de verruiming beter weten te benutten, is 0ngetwijfeld waar. Maar dat zijn niet per definitie de rijken, maar eerder de handige stinkers. En de sterken net zo zwak maken maken als de zwakken, helpt de zwakken sowieso niet.