Volgens de commodity prijsindex van the economist zijn grondstoffen afgelopen jaar 16,5% in prijs gedaald. Vooral de prijs voor metalen is sinds het hoogtepunt in 2011 scherp in prijs omlaag gegaan, maar ook de prijzen voor voeding staan stevig onder druk. Alleen olie heeft zich op een behoorlijk niveau kunnen handhaven, maar dat is vooral het gevolg van de toenemende politieke onrust in het Midden Oosten.
Supercycle
Alles bij elkaar begint het erop te lijken, dat er een einde is gekomen aan de zogeheten commodity supercycle. Dart is het verschijnsel dat prijzen voor enkele decennia achter elkaar in prijs omhoog gaan. Het uitdoven van dit verschijnsel kan grote gevolgen hebben voor veel ontwikkelingslanden. Hun economische voorspoed van de afgelopen jaren was gestoeld op deze supercycle.
Opgaande fase
Natuurlijk is het niet vreemd, dat er aan deze supercycle een einde komt. Dat is eerder in de geschiedenis het geval geweest. Sinds het einde van de 19de eeuw zijn er drie complete cycli te onderkennen en we hebben nu waarschijnlijk de opgaande fase van de vierde beëindigd. De eerste twee cycli duurden ruim vier decennia en de derde ‘slechts’ 28 jaar.
De opgaande fase van alle vier de cycli is veroorzaakt door een majeure toename in de vraag. De vierde opgaande fase is vooral te danken geweest aan de economische boom in China, die het land tot de smidse van de wereld maakte en die dus eindeloos veel grondstoffen nodig had.
Hoewel de opgaande fases onderling veel overeenkomsten vertonen, is dat niet het geval bij de neergaande. De neergang na WOI en vanaf de jaren ‘90 van de vorige eeuw waren fors, die aan het einde van de Koreaanse oorlog was relatief mild.
Hoe de huidige neergang zich zal ontwikkelen laat zich maar moeilijk raden. De vooruitzichten zijn echter niet onverdeeld gunstig.
Lehman Brothers
Veel zal afhangen van ontwikkelingen in China. De opgaande fase was te danken aan de economische versnelling van dat land. De neergaande fase is grotendeels terug te voeren op de vertraging ervan. De groei is teruggevallen van gemiddeld 10% en meer naar misschien slechts 7,5% of nog lager.
Voor de korte termijn beschikt de Chinese overheid over weinig mogelijkheden voor stimulering. Dat is te wijten aan de wel heel snel verslechterde schuldpositie van de overheid en daalden de consumptieve bestedingen, omdat het hele beleid erop gericht was de investeringen naar een wel heel erg hoog plan op te voeren.
Transformatie
De investeringen belopen nu ongeveer 50% van het bruto nationaal product (BNP). Dat is onhoudbaar hoog. Daar is ook het Chinese leiderschap van doordrongen. Maar een ombouw naar een economie, die meer gebaseerd is op consumptie, vereist diepgaande hervormingen van het bestaande systeem. Het is uitermate onzeker hoe dit transformatieproces gaat verlopen. Kenners voorspellen een zachte landing van de economie, waarbij de groei structureel gaat terugvallen naar 6,5%. Volgens anderen is dat veel te optimistisch. Die zijn van mening dat een gemiddelde groei van 3% tot 4% veel passender is voor een economie die draait op particuliere consumptie. Met een harde landing houdt niemand serieus rekening.
Vertraging
Het is eigenlijk een beetje om het even hoe de transformatie er gaat uitzien. De belangrijkste aanjager van de wereldeconomie in het afgelopen decennium gaat vertragen. Dat is onbetwist. Maar vertraging in China betekent ook vertraging van de landen die deel uitmaken van het zogeheten commodity bloc. De meeste leden van dit blok behoren tot de Opkomende Landen. Mocht de neergang in de vraag net zo hevig en zo scherp zijn als in de jaren na 1918, dan ziet het er slecht uit voor de wereld. De groei gaat wereldwijd vertragen naar een slakkengangetje. Dat is een uiterst onprettig vooruitzicht, zeker voor de eurozone, die haar prille herstel grotendeels bouwt op groeiende exporten naar de Opkomende Landen.
Cor Wijtvliet
Bron:
José Antonio Ocampo and Bilge Erten, the global implications of falling commodity prices. Project-syndicate, August 27 2013
>> Wilt u de dagelijkse column van Cor Wijtvliet zonder een dag vertraging ontvangen? Klik hier om u aan te melden voor de gratis Wijtvliets Investment Insider nieuwsbrief! <<
