Marketupdate duikt de komende periode op de Gold Trail, een ander verhaal over de goudmarkt. Een verhaal dat tot de kern probeert te komen van ons monetaire systeem. Het werd eind jaren negentig geschreven door twee personen die luisteren naar de schuilnamen Another en Friend of Another (FOA). Op het forum van USAGold wisselden ze hun gedachten uit over goud, olie en de dollar. Met een ongekende nauwkeurigheid voorzagen ze onder meer de sterke prijsstijging van zowel olie als goud sinds de eeuwwisseling…

Toen dit verhaal werd geschreven op het USAGold forum hielden weinig mensen zich nog bezig met goud. Na een bear market van bijna twintig jaar was de goudprijs teruggezakt tot ongeveer $300 per troy ounce. Er zouden grote veranderingen gaan plaatsvinden in het internationale monetaire systeem. Europa introduceerde een alternatief voor de machtige dollar. Na vele jaren van voorbereiding was eindelijk de euro geboren, een munt die een transitie van het huidige dollarsysteem naar een toekomstig monetair systeem mogelijk maakte.

De Gold Trail is een verhaal dat je waarschijnlijk niet in één dag uit zult lezen of volledig zult doorgronden. Marketupdate gaat de uitdaging aan om dit verhaal over te brengen op een groter publiek, door de Gold Trail stukje bij beetje te vertalen naar het Nederlands. In deze Weekendeditie maken we een begin. Daarna zullen we iedere week een passage van de Gold Trail vertalen en op Marketupdate publiceren. Het eerste deel werd in februari 2000 geschreven. Opmerkingen ter verduidelijking van de tekst staan tussen [haakjes].

Gold Trail: Deel I – Fundament

FOA (26-02-2000): Als ik een stuiver kreeg voor iedere keer dat we dachten dat de dollar op haar einde zou zijn, dan zou ik nu een hele stapel stuivers hebben! Denk terug aan begin jaren ’80 en zelfs verder terug tot de jaren ’70. We hoorden steeds dat de dollar ten dode opgeschreven was en dat de munt volledig zou instorten. De winkels lagen vol met boeken over hyperinflatie en de noodzaak om goud en Zwitserse franken te kopen…

Ik heb deze boeken allemaal gelezen om een beter perspectief te krijgen en heb op basis van het advies uit deze boeken ook de daad bij het woord gevoegd. Daar heb ik ook wat geld aan verdiend. Maar zelfs toen klopte er iets niet helemaal aan het scenario. We blikken terug op deze periode en komen tot de conclusie dat de goudprijs nooit meer boven de $800 per troy ounce gekomen is en dat de dollar nog steeds niet door hyperinflatie uit elkaar gevallen is. De meeste landen bleven de dollar gebruiken als reserve.

Vandaag de dag kunnen we beter begrijpen waarom al die inzichten van toen niet uitgekomen zijn.

De dollar had in 1971 haar koppeling met goud verloren en alle prijzen om ons heen begonnen te stijgen. Maar omdat de hele wereld op een dollar/goudstandaard leefde, bleven alle landen dollars aanhouden als reserve. Dat deden ze zelfs met meer overtuiging dan in de jaren daarvoor. Het goud deed er niet meer toe, omdat centrale banken over de hele wereld alle dollars opnamen die wij drukten. De dollar was nog steeds de handelsmunt van de wereld en het feit dat landen die munt als reserve bleven aanhouden toonde aan dat er vanuit de rest van de wereld op dat moment nog steeds steun was voor het dollarsysteem. Het maakte niet uit hoeveel negatieve publiciteit er kwam, de dollar bleef overeind en genoot tot in de jaren ’90 steun van de rest van de wereld.

De algemene opvatting van die tijd was dat als de Verenigde Staten niet zouden stoppen met geld drukken, we vroeg of laat een zeer hoge inflatie zouden krijgen. Een niet te stoppen inflatie! Nogmaals, die hoge inflatie kwam er niet. Dat roept de volgende vraag op: Als het dollarsysteem zo slecht was, waarom bleef de rest van de wereld dat systeem dan toch accepteren? Ze konden de dollar als reserve dumpen, vanuit de gedachte dat de dollar alleen de Amerikaanse economie moest dienen en niet meer gebruikt zou worden als de reserve voor het internationale monetaire systeem.

De VS bleef geld bijdrukken, ook in de turbulente periode van de jaren ’70 en ’80. De geldhoeveelheid expandeerde non-stop en een deel van dat geld ging de wereld over. Door het tekort op de handelsbalans stroomden er ieder jaar weer meer dollars in de economische systemen van andere landen. We drukten dollars bij en kochten daarmee goederen uit het buitenland. Het buitenland zoog deze stroom van dollars op en gebruikte deze dollarreserves als basis voor de expansie van hun eigen geldhoeveelheid.

Als een Amerikaan goederen uit het buitenland koopt worden dollars opgestuurd als betaling. Normaal gesproken wordt die dollar op de valutamarkt omgewisseld voor de munteenheid van het land waar de goederen vandaan kwamen. Maar vaker wel dan niet werden deze dollars aangehouden als reserve en drukten landen hun eigen geld bij voor gebruik in hun eigen economische systeem. Als andere landen die dollars op de valutamarkt zouden omwisselen voor hun eigen munt, dan zouden ze de waarde van hun eigen munt daarmee opdrijven ten opzichte van de dollar. En dat zou de goederen uit het betreffende land duurder maken ten opzichte van de goederen uit andere landen. In andere woorden: een Amerikaanse burger kon goederen voor $10 blijven kopen die zonder interventie op de valutamarkt $15 zou kosten.

Zo lang landen dollars aanhouden als reserve en de VS een tekort op de handelsbalans heeft zal de wereldwijde geldhoeveelheid blijven inflateren. Dit systeem houdt de waarde van de dollar kunstmatig hoog, met als resultaat dat Amerikanen goedkoper goederen konen kopen dan wat de uitbreiding van de geldhoeveelheid zou rechtvaardigen. Het is een proces dat zichzelf versterkt, omdat het Amerikanen uitnodigt meer te importeren. Hadden buitenlandse centrale banken niet zoveel dollars ingenomen als reserve, dan had de wisselkoers op de valutamarkt al lang een hoge inflatie in de Verenigde Staten veroorzaakt. Juist, de hoge inflatie die iedereen toen zag aankomen en die toen zou moeten komen…

Waarom bleven andere centrale banken die dollar dan ondersteunen? De standaard uitleg was dat landen op deze manier in de VS een markt creëerden voor hun eigen goederen. Dat is waar, maar dat roept gelijk de vraag op: Was er in eigen land dan niemand die deze lokaal geproduceerde goederen wilde kopen, en daarvoor wilde betalen met vers gedrukt geld? Als de goederen verkocht werden aan Amerikanen – die ervoor betaalden met vers gedrukte dollars – en die dollars vervolgens gebruikt werd als reserve om lokale valuta bij te drukken. Waarom zouden we dan niet meteen in eigen land geld bijdrukken om onze lokaal geproduceerde goederen te kopen? Waarom konden andere landen hun levensstandaard niet op dezelfde manier verhogen als de Verenigde Staten, zonder de last te moeten dragen van inflatie of van het importeren van buitenlandse valuta?

Nogmaals: waarom zorgt het bijdrukken van dollars in de VS niet voor prijsinflatie in de goederen die we in het buitenland kopen? Wat als het buitenland geld bijdrukt? Een hoeveelheid die gelijk staat aan de waarde van de dollars die ze nu importeren, zonder dat ze dollars aanhouden als reserve. Economische theorie zou ons leren dat inflatie daar het gevolg van is. Maar waarom geldt dat wel voor andere landen, maar niet voor de VS?

In de jaren ’70 was het bekend dat het dollar reserve systeem andere landen dwong hun geldhoeveelheid te inflateren, door dollarinflatie te importeren. Maar met het verstrijken van de jaren – we zijn onderhand twee decennia verder – gaat dat proces nog steeds door. Het lijkt erop dat de rest van de wereld een ‘nieuwe manier’ ontdekt hebben waarmee ze om dit dilemma heen kunnen werken. Of was deze ‘nieuwe manier’ iets dat aan ze verkocht is om de levensduur van het dollarsysteem te verlengen?

Veel landen in de derde wereld maakten een combinatie mee van sporadische hyperinflatie en deflatie, allemaal als gevolg van dit dollar reservesysteem. De levensstandaard van de bevolking van deze landen bleef constant dalen, terwijl de bevolking steeds harder moesten werken om goederen te produceren die in ruil voor meer van onze dollars. Maar in plaats van dat ze dollars omwisselden voor hun eigen valuta (en daarmee hun munt sterk hielden) gebruikten ze de dollarreserves als onderpand voor leningen van internationale banken en het IMF. Met deze leningen zouden landen hun infrastructuur kunnen verbeteren, de productiviteit verder kunnen verhogen en een daarmee een hoger welvaartsniveau kunnen bereiken. Het werd aan ze verkocht door het IMF alsof het in hun belang was dit te doen.

Niemand vertelde ze dat hun bevolking al meer dan goedkoop genoeg werkte om het ‘verlies’ van een sterkere munt op te vangen. Niemand heeft ze verteld dat ze met een sterke lokale munt in staat zouden zijn op hun eigen kapitaalmarkt te lenen. Een benadering die op korte termijn minder rendabel is, maar die op de lange termijn voordelen oplevert. Het zou deze landen bevrijden van leningen in een vreemde valuta. De kosten van die dollarleningen zouden later namelijk overweldigend groot blijken te zijn!

Landen in de derde wereld die leenden in dollars kwamen uiteindelijk vast te zitten. Ze werden een slaaf van het dollarsysteem. Ondanks het feit dat deze landen veel kapitaal hadden in de vorm van arbeid en waardevolle grondstoffen zorgde het geldsysteem ervoor dat het grootste deel van een stijgende productiviteit niet aan de lokale bevolking ten goede kwam.

Echter, het hielp wel het dollarsysteem vooruit. Als derdewereldlanden meer dollars lenen van het IMF hebben ze in de toekomst ook dollars nodig om die schulden af te betalen. Daarmee houden ze de waarde van de dollar kunstmatig hoog. Overtollige dollars werden door de rest van de wereld omgezet in schuldpapier van de Amerikaanse overheid. Tegelijkertijd creëerden ze geld voor hun eigen economie om de waarde van hun munt laag te houden. Daarmee creëerden ze inflatie in eigen land.

De meer ontwikkelde economieën van de G7, de landen die over een goudvoorraad beschikken, zaten met een andere vraag. Als het opzuigen van dollarreserves gelijk stond aan het importeren van dollarinflatie – en er tegelijkertijd een Amerikaanse afzetmarkt voor goederen gecreëerd werd – waarom zouden ze dan niet meteen hun eigen munt bijdrukken om de koopkracht die Amerikaanse burgers hebben, ook te geven aan de eigen bevolking?

Vandaag de dag is de dollar nog steeds niet in elkaar gestort door prijsinflatie. Tenminste, niet in de mate zoals die twintig jaar geleden [in de jaren ’70 en ‘80] voorspeld werd.

Het dollarsysteem faalde niet, omdat de grote economische machten bereid waren de productiviteit van hun eigen economie te gebruiken (verspillen) om dit systeem nog iets langer in stand te houden. Als we met de kennis van nu terugkijken, kunnen we beter begrijpen wat hier de gedachtegang achter was. Zonder de dollar als wereldreservemunt zouden we terug moeten grijpen op een goudsysteem. Er was in die tijd namelijk geen andere valuta die groot genoeg was om die functie te vervullen.

Het is bewezen dat het veel te gemakkelijk is goud te omzeilen als nationale of internationale valuta. Het lijkt erop alsof de dynamiek van de mensheid geen ruimte laat voor een economisch systeem waarin geen ruimte is om schulden te maken. Als de geschiedenis iets heeft laten zien, dan is het wel dat zodra we geld hebben – fiat of goud – we dat gaan lenen. Ook geld wat er nog niet is, waardoor we schulden maken. Ja, zelfs als goud geld is!

Zelfs onder een puur op goud gebaseerd geldsysteem zal de mens iets verzinnen om er derivaten van te maken. In dat proces wordt er – linksom of rechtsom – altijd meer goud uitgeleend dan we hebben en meer dan we ooit terug kunnen betalen. Je hoeft maar in de geschiedenisboeken te duiken om dit bevestigd te krijgen. Keer op keer beginnen we met een solide fundament van goud, dat snel gedegradeerd wordt tot troep. Dat is niet iets Amerikaans, dat is hoe de wereld werkt.

Omdat de moderne techniek ons de efficiëntie bracht van digitaal fiat geld wilde niemand – toen niet en nu niet – het hele monetaire systeem opblazen om terug te gaan naar goud. Daarmee zouden niet alleen de rijken der aarde veel verliezen, maar ook de ‘gewone man’. Ons spaargeld is in het huidige systeem dan misschien maar een digitale illusie, we hebben tenminste nog werkgelegenheid en een droom op onze bankrekening. Het opblazen van de dollar en het terugkeren naar goud zou niet alleen die illusie van rijkdom wegnemen, ook zou het op korte termijn voor een hoge werkloosheid zorgen.

Er kwam dus geen hyperinflatie van de dollar en goud maakte geen prijsexplosie mee, omdat centrale banken de productieve capaciteit van de bevolking gebruikten om het dollarsysteem nog wat langer te ondersteunen. In dit proces werd de levensstandaard van de Amerikaanse bevolking aanzienlijk verhoogd, over de ruggen van de werkende armen in de rest van de wereld. Maar dit zal niet eeuwig zo blijven!

Niet lang na de ontkoppeling van dollar aan goud begonnen grote denkers aan het langdurige proces van het maken van een andere wereldmunt. Een wereldmunt die niet de fictie van een goudstandaard hoog zou houden door middel van een koppeling aan een quasi vaste goudprijs. Men begon met de constructie van de European Currency Unit (ECU), die later zou evolueren tot wat we nu kennen als de euro.

Na meer dan twintig jaar onder  een wereldwijd fiat geldsysteem geleefd te hebben begon men zich te realiseren dat de productieve inspanning van de bevolking hetgeen was waar de munt waarde aan ontleende. Toegegeven, over de langere termijn lenen we meer geld dan wat we uit onze productiviteit kunnen terugbetalen. Maar dat wisten we toch al…?

Dit noemen we de tijdslijn van een geldsysteem, een idee dat zo nieuw is als het leven, de dood en belastingen! Het verloop van tijd en het maken van schulden zorgt voor slijtage aan ieder geldsysteem, totdat het uiteindelijk uit elkaar valt. De wereld gaat verder, maar alleen deze keer gaat goud een andere functie vervullen in het drama. We zullen er allemaal getuige van zijn.

Het lijkt erop dat men nog iets anders zag dat de euro uniek zou maken. Achter het geld in circulatie staan ook bezittingen. Juist, als iemand $100.000 aan grond bezit, een goede baan heeft en $50.000 wil lenen met dat land als onderpand, dan zal de wereld dat geld accepteren alsof het door dat stuk land gedekt is. Maar als zijn goud (het land) $1 miljoen waard is in een vrije markt – en in waarde stijgt op het moment dat de geldhoeveelheid sneller groeit dan de productiviteit van de economie – en zijn andere schulden relatief laag zijn… dan zou datzelfde geld net zo effectief in de economie circuleren als wanneer dat bedrag alleen op zijn eigen naam was geleend.

In essentie is de sprong naar de euro een sprong naar een nieuwe valuta die eerlijker is ten aanzien van de menselijke geschiedenis. Laten we onszelf niet voor de gek houden door te denken dat een geldsysteem op basis van uitsluitend goud ons kan behoeden van de problemen die volgen uit het creëren van schulden, schulden die we op een dag niet meer terug kunnen betalen. Zou het niet beter zijn om in ieder geval goud niet meer te koppelen aan geld… Precies, een echte fysieke goudmarkt die continu en over de lange termijn alle valuta devalueert. Daarmee vervalt de noodzaak voor centrale banken om een vaste wisselkoers tegen andere valuta aan te houden via een troebele wisselkoers aan goud…

Maar het meest belangrijke aspect zit in het feit dat goud dan als een overdrukventiel kan fungeren voor landen met een overschot op de handelsbalans. Zij die hun schulden willen vereffenen buiten de valutamarkt kunnen goud gebruiken voor de vereffening. Of, als ze dat willen, kunnen ze in de open markt goud kopen met hun handelsreserves.

Het geheim achter dit alles zit in het fenomeen ‘wettig betaalmiddel’. Men staat het gebruik van goud toe als wettig betaalmiddel (voor de betaling van alle publieke en private schulden), maar past de internationale wetgeving aan zodat geen enkele vorm van schuld in goud terugbetaald moet worden. Zo ontstaat er eenrichtingsverkeer voor goud en tweerichtingsverkeer voor fiat geld.

Niemand zal dan nog zijn of haar goud uitlenen, omdat de terugkeer van dat goud nooit meer aangevochten kan worden in de rechtbank. Op die manier wordt goud een bezitting die uitsluitend als zodanig verhandeld zal worden in de wereld. Aan de andere kant zullen we allemaal de behoefte hebben om te lenen, een behoefte die alleen vervuld kan worden met fiat geld. Dat creëert tegelijkertijd extra vraag naar geld, naast de vraag naar geld voor algemeen gebruik. Dat geeft geld extra waarde.

De eerste gedachte die velen hierbij zullen hebben is dat er misbruik gemaakt zal worden van dit systeem. Dat men fysiek goud zal kopen om schulden af te betalen en daarmee het fiatgeld aan de kant schuift. Maar onthoud dat men de goedkoopste oplossing zal kiezen om schulden af te betalen. In deze omstandigheden zal goud compleet vrij verhandelbaar en extreem duur worden en blijven. Om nog maar te zwijgen over het feit dat de verkoop van goud als grondstof op privaat niveau zwaar belast zal worden.

Er valt nog veel meer te vertellen. Mijn visie is dat de wereld binnenkort naar een nieuw geldsysteem zal overstappen en dat deze transitie grote gevolgen zal hebben voor iedereen die dollarbezittingen aanhoudt. Ook zal de transitie grote gevolgen hebben voor iedereen die fysiek goud in bezit heeft. Iets om in het achterhoofd te houden is het verhaal van de “Railroad Commission of Texas” en hoe die ooit olie declareerde tot een publiek nut. Later werd ook de productie ervan gecontroleerd. In de toekomst moet internationale wetgeving alle grote goudvoorraden aanmerken als ‘publiek nut’ van het land waar het opgeslagen ligt. Goudmijnen zullen zeer winstgevend zijn, nadat ze hersteld zijn van de destructie van de papieren goudmarkt. Desondanks zal de totale productie gecontroleerd en ietwat belast worden. Kleine private goudmijnen worden waarschijnlijk zwaar belast.

We pakken dit verhaal later weer op. Dan komt ook olie ter sprake…

Dank voor het lezen… FOA/ gids van de Gold Trail.

Dit artikel verscheen afgelopen vrijdag in de Marketupdate Weekendeditie. Schrijf u hier in en ontvang iedere vrijdag onze nieuwsbrief!