Geïnspireerd door een interessante grafiek van de consumptieve bestedingen op Follow the Money doken wij in de cijfers van het CBS. De grafiek van Robin Fransman laat zien dat de consumptieve bestedingen van huishoudens ten opzichte van de totale omvang van onze economie al jarenlang in een neergaande trend zit. Waren de consumptieve bestedingen in 1978 nog meer dan 52 procent van het bruto binnenlands product (bbp), dit jaar was daar nog minder dan 46 procent van over. Hieronder ziet u de grafiek.
Consumptieve bestedingen huishoudens als % bbp (Bron: FTM, data van CPB)
Overheid versus huishoudens
We kregen aan het begin van de financiële crisis steeds te horen dat de overheid het stokje van de burger moest overnemen, omdat anders de economie tot stilstand zou komen. Extra overheidsbestedingen zouden de economie een impuls geven, wat indirect weer door zou moeten werken in de werkgelegenheid, de inkomens en de consumptieve bestedingen. Dat was de theorie, want in de praktijk is daar maar bar weinig van terecht gekomen. Consumenten houden de hand op de knip, terwijl de regering miljarden moet bezuinigen om binnen de Europese 3% regel te blijven.
Marketupdate dook in de cijfers van het CBS en maakte een grafiek van de consumptieve bestedingen van huishoudens en de overheid. Op basis van kwartaalgegevens die terug gaan tot 1988 komen we tot een verontrustende conclusie:
Het aandeel van de overheid in de totale consumptie is substantieel toegenomen!
Consumptieve bestedingen huishoudens versus overheid
In het jaar 2000 waren de consumptieve bestedingen van de overheid nog maar 30% van de totale bestedingen, maar door de vette jaren van de vastgoedbubbel heeft de overheid zich steeds meer consumptie toegeëigend. De financiële crisis deed daar in 2008 en 2009 nog een stapje bovenop, want toen vond de overheid het nodig om de economie Keynesiaans te stimuleren. Nu kruipt het aandeel van de overheid in de totale consumptie richting de 40%, een toename van bijna een derde ten opzichte van het begin van deze eeuw!
Huishoudens houden minder geld over
De Nederlandse huishoudens houden steeds minder geld over. Hogere belastingen, stijgende woonlasten en een verslechtering van de arbeidsmarkt hebben allemaal een negatief effect op het besteedbare inkomen. Hadden we dat van tevoren geweten, dan hadden we ons misschien minder diep in de schulden gestoken.
Waar moet het economische herstel vandaan komen als een steeds groter gedeelte van de consumptie wordt overgenomen door de overheid? Kan de overheid wel een economisch herstel bewerkstelligen? Hoeveel lastenverzwaringen kan de Nederlandse economie nog dragen?
