De Europese Centrale Bank (ECB) is deze week begonnen met de aankoop van obligaties, een maatregel die een einde moet maken aan de alsmaar dalende inflatie in de Eurozone. Door schulden van de bankbalansen te halen en te parkeren op de balans van de centrale bank denkt de ECB banken aan te kunnen sporen meer kredieten te verlenen. Het is een uitermate omslachtige methode om de kredietverlening op gang te brengen en de inflatie wat aan te wakkeren, maar het is de enige optie die Draghi heeft nu de rente naar bijna nul is teruggebracht.
Monetaire stimulering
Omdat Europese landen hebben afgesproken dat overheden moeten bezuinigen moet de groei vanuit de private markt komen. Dat kan als banken meer kredieten verlenen aan consumenten en bedrijven, zodat er weer meer geconsumeerd en geïnvesteerd wordt. Het is de vraag of deze aanpak zal werken, omdat het maar één kant van het probleem aanpakt. Door het grootschalig opkopen van schuldpapier van banken kunnen banken misschien wel makkelijker kredieten verlenen, maar het is nog maar de vraag of men die kredieten ook wil aannemen. Veel consumenten in de Eurozone zitten immers al vrij hoog in de schulden en houden daarom de hand op de knip. Dat heeft weer tot gevolg dat de bestedingen in de winkels tegenvallen en bedrijven niet staat te springen om nieuwe investeringen te doen en meer personeel in dienst te nemen.
Je zou kunnen zeggen dat de ECB probeert te duwen aan een touw, maar we laten ons graag positief verrassen. In de VS hebben de QE programma’s wel een positieve bijdrage geleverd aan het herstel, al zijn de baten daar voornamelijk bij de meest vermogende mensen terecht gekomen.
Wat de exacte omvang van het stimuleringsprogramma van de ECB is, dat is niet duidelijk. Wel liet de ECB weten dat deze vorm van stimulering een ‘substantieel effect’ zal hebben op het balanstotaal. Die is nu iets meer dan €2 biljoen, maar als het aan de centrale bank ligt mag dat toenemen tot €3 biljoen. Dat was begin 2012 de omvang van de balans, toen de goudreserve van het Eurosysteem tegen een hogere waarde in de boeken stond en er nog voor honderden miljarden aan LTRO leningen uitstonden.
Bedrijfsobligaties
De Wall Street Journal schrijft dat de ECB ook overweegt bedrijfsobligaties te kopen. Daarmee begeeft de centrale bank zich nog meer op het terrein van directe monetaire verruiming. Volgens BNP Paribas is het goed mogelijk dat de ECB vroeg of laat ook bedrijfsleningen gaat opkopen, omdat de eerder aangekondigde maatregelen volgens de bank onvoldoende zijn om het balanstotaal van de ECB tot het niveau van begin 2012 op te schroeven. Of deze maatregel veel verschil zal maken valt ook nog maar te bezien, want de financieringskosten voor grotere bedrijven zijn al uitzonderlijk laag. Het is niet te verwachten dat het lenen voor bedrijven veel aantrekkelijker wordt als de ECB bedrijfsobligaties op haar balans gaat parkeren.
Kan monetaire stimulering van de ECB de inflatie aanjagen?
