Handelsrelatie Europa en Rusland staat sancties in de weg

De sancties van Europa tegen Rusland mogen niet ten koste mogen gaan van de handelsrelaties tussen beide economische blokken, zo schrijft de New York Times. Grote Europese banken en bedrijven hebben namelijk een veel grotere blootstelling aan de Russische economie dan de Amerikaanse. Terwijl de handel tussen de Europese Unie en Rusland in 2012 een omvang had van $370 miljard was de handel tussen Rusland en de Verenigde Staten slechts $26 miljard.

Deze cijfers maken duidelijk waarom Europa eigenlijk geen vuist wil en kan maken tegen Rusland. Terwijl de Verenigde Staten zware sancties kunnen bepleiten moeten Europese regeringsleiders een moeilijke afweging maken tussen economische en politieke belangen. De annexatie van de Krim valt niet goed te keuren, maar tegelijkertijd beseffen de grote banken en bedrijven in Europa zich dat zware sancties tegen Rusland nog minder wenselijk zijn. Europa importeert een kwart van haar behoefte aan aardgas uit Rusland. Tegelijkertijd haalt Rusland ongeveer de helft van haar totale import van goederen uit Europa.

Handelsrelatie Rusland – Europa

Door deze wederzijdse afhankelijkheid tussen Rusland en Europa is het moeilijk zware sancties op te leggen. Volgens de directeur van het Duitse Wintershall, een bedrijf dat veel geïnvesteerd heeft in de aanvoer van Russische olie en gas, moet Europa zich zowel in de energievoorziening als in politiek opzicht niet afkeren van Rusland. “Niemand is geholpen met sancties. Rusland niet, maar ook Duitsland en Europa als geheel niet”, zo verklaarde Rainer Seele, de directeur van het Duitse Wintershall.

Afgelopen vrijdag uitte ook Gerhard Roiss, directeur van het Oostenrijkse olie- en gasleverancier OMV, zijn zorgen over de sancties tegen Rusland: “Je kunt niet over sancties praten als je niet weet wat de uitkomst van die sancties zal zijn.” OMV werkt al vijf decennia lang samen met de Russische olie- en gasleverancier Gazprom. Hij voegt eraan toe: “Europa heeft zich de afgelopen vijftig jaar ontwikkeld tot een regio waarin een verdeling van de arbeid en een verdeling van de grondstoffen heeft plaatsgevonden. In concrete termen bedoel ik daarmee dat energie wordt geïmporteerd vanuit Rusland en dat producten – auto’s en machines – vanuit Europa naar Rusland worden geëxporteerd.”

Roissprak afgelopen week met de topman van Gazprom. Het was zeker niet de eerste politieke crisis waar deze twee bedrijven mee te maken hebben gehad sinds 1968, het jaar waarop er voor het eerst Russisch aardgas naar Oostenrijk stroomde. In 1968 vielen de Sovjets voormalig Tsjecho-Slowakije binnen. “We hebben vaker te maken gehad met crisissituaties, maar over de afgelopen vijftig jaar bezien werd aardgas nooit als een wapen ingezet. dit moeten we zo houden”, aldus Roiss.

Afhankelijk

Volgens Alexander Medvedev, de tweede man bij Gazprom, heeft zijn bedrijf alles gedaan om de aanvoer van gas naar zowel Oekraïne als Europa te garanderen. Daarom wordt het volgens hem tijd dat Oekraïne eindelijk de $18,5 miljard op tafel legt die het aan Rusland schuldig is. Dat is de openstaande rekening voor aardgas dat Oekraïne ontvangen, maar nog niet betaald heeft. Medvedev: “Hoe kunnen wij ons aan onze belofte houden en investeringen blijven doen als een klant haar betalingsverplichting niet nakomt? Misschien moeten de Westerse vrienden van Oekraïne helpen om deze rekening te betalen.”

Achter de harde toon die Medvedev aanslaat gaat ook een andere realiteit schuil. Gazprom moet voorkomen dat Europa andere leveranciers gaat zoeken voor haar aardgas. Daarvoor is er al teveel geïnvesteerd, denk bijvoorbeeld aan de Nord Stream en de South Stream gaspijpleidingen die Gazprom samen met Europese olie- en gasleveranciers heeft aangelegd. “Er zijn nooit plannen geweest en er zullen ook geen plannen gemaakt worden om de levering van aardgas naar Europa af te snijden. Daarvoor zijn we te afhankelijk van cashflow uit Europa”.

“Rusland zal de aanvoer van aardgas niet stopzetten” (Foto is van een verdeelstation in Slowakije, afkomstig van Reuters)