Het digitale tijdperk brengt tal van gemakken met zich mee, ook voor het dagelijkse betalingsverkeer. U kunt vrijwel overal met uw pinpas betalen, online bestellingen rekent u af via iDeal en geld overmaken naar vrienden of familie doet u snel met uw mobiele telefoon. Maar al dat gemak heeft ook een keerzijde, want zonder dat u het misschien beseft, wordt u steeds afhankelijker van banken. U legt een zeer groot vertrouwen in banken en hun computersystemen. Met andere woorden, uw privacy wordt volledig aan banden gelegd. George Orwell schreef hier het beroemde boek ‘1984’ over.
Overheden en banken juichen digitaal geld toe en proberen het gebruik van contanten steeds meer te ontmoedigen. Want digitale geldstromen zijn veel makkelijker te volgen dan betalingen in contant geld. Er worden verschillende redenen genoemd om contant geld aan banden te leggen, denk aan criminaliteit, belastingontduiking of zelfs terrorisme.
Vaak wordt als argument opgevoerd dat er toch niets te verbergen is. Laatst zag ik ergens een prachtige poster hangen waar ik het volledig mee eens ben. De tekst luidde: “Ik heb niets te verbergen, maar dat gaat niemand iets aan.”
Limieten
In de afgelopen jaren hebben veel overheden al maatregelen getroffen om het gebruik van contant geld te beperken. In Italië en Frankrijk mag je bijvoorbeeld al geen contante betalingen meer doen van boven de €1.000. In Spanje ligt deze grens op €2.500. Wil je een groter bedrag overmaken, dan moet dat via een bankoverschrijving gebeuren.
En zelfs in een land als Zwitserland, dat wereldwijd als ‘zeer vriendelijk’ bekend staat ten aanzien van het grote geld, is een limiet van 100.000 francs ingesteld. Wil je voor een groter bedrag iets aankopen, dan moet dat opnieuw via de bank.
‘War on Cash’
De ‘War on Cash’ zal de komende jaren een belangrijk thema blijven, want door de extreem lage rente is het al vrijwel niet meer rendabel geld op een spaarrekening te laten staan. Bij een negatieve rente loont het zelfs om stapels bankbiljetten in een kluis te bewaren. Ook ben je dan beschermd tegen de mogelijke spaardersheffing (bail-in) waar ik eerder al eens over geschreven heb.
We hebben in 2008 gezien hoe kwetsbaar banken zijn als een systeembank, ’too big to fail’, omvalt. Toen liep het allemaal net goed af. Maar kun je nog wel bij je geld komen als banken hun deuren sluiten? En hoe ga je in dat extreme – maar niet geheel ondenkbare – scenario je boodschappen betalen? Laten we hopen dat het nooit zover komt, maar uitsluiten kunnen we het helaas niet.
Deze column van Sander Noordhof verscheen afgelopen vrijdag in de nieuwsbrief van Goudstandaard.
Gebruik contant geld wordt steeds verder ingeperkt
