Nieuws uit Nederlandse media
Commissie De Wit: Oud-minister Bos handelde alsof er geen parlement bestond
Van de zes onderzochte crisismaatregelen die genomen werden in 2008 en 2009 om Nederlandse financiële instellingen te redden, heeft oud-minister Bos van Financiën telke malen de Tweede Kamer niet of niet volledig geïnformeerd. Dat concludeert de parlementaire enquêtecommissie De Wit.
De Volkskrant sprak met De Wit en tekende het volgende antwoord op: 'En wanneer de Kamer dan achteraf wordt geïnformeerd, is dat niet tijdig en ook nog eens onvolledig geweest.' Kortom, stelt De Wit vast: 'De controlemogelijkheden van de Tweede Kamer zijn door de minister belemmerd.'
Crisismaatregelen: onder druk barst de democratische legitimatie
De zes crisismaatregelen betreffen 1) een bijdrage van €4 miljard om Fortis te redden; 2) de nationalisatie van het Nederlandse deel van Fortis/ABN-Amro voor €16,8 miljard; 3) de eerste kapitaalsteun (lees: lening) aan ING in oktober 2008 van €10 miljard; 4) de tweede steunoperatie die de Alt-A hypotheek portefeuille van ING voor 80% garandeerde; 5) de verhoging van het gegarandeerde spaargeld van 40.000 naar €100.000 onder het depositogarantiestelsel en 6) garanties van de Nederlandse Staat voor Nederlandse banken voor leningen tot €200 miljard via de garantiefaciliteit.
Bij elk van deze crisismaatregelen haperde de communicatie met de Kamer, maar ook onderling. De acute noodzaak tot handelen werd aangedragen als reden om de Kamer niet te informeren. De uitgaven van de diverse steunoperaties, met name die van de kapitaalsteun aan ING en de nationalisatie van ABN-Amro/Fortis, werden zonder raadpleging van de Kamer gedaan. De commissie De Wit concludeert dat de minister van Financiën daarmee het budgetrecht van de Kamer heeft overtreden en dat kan eigenlijk helemaal niet. Nood breekt wetten en commissie De Wit heeft vastgesteld dat de wet is overtreden ondanks dat er begrip bestaat voor de getroffen maatregelen.
Dit moet in de toekomst anders en de commissie De Wit komt met het voorstel om protocollen op te stellen zodat de Kamer in de toekomst wel geïnformeerd wordt. De commissie De Wit concludeerde ook dat de Kamer zelf te weinig initiatief heeft genomen om haar controletaken ten uitvoer te brengen terwijl zij hiervoor instrumenten heeft. Het meest in het oog springende gebrek is de prijs die betaald werd om het Nederlandse deel van ABN-Amro/Fortis te nationaliseren. De commissie De Wit schat dat de Nederlandse belastingbetaler tenminste €4 tot €5 miljard te veel betaald heeft.
De conclusies van de commissie De Wit zijn binnen de huidige kaders van het financiële bestel voor de hand liggende conclusies. Men heeft onderzocht hoe het fout is gegaan en daarbij hoefde men niet te kijken hoe het echec voorkomen had kunnen worden. Voor de geschiedschrijving biedt het onderzoek een feitenrelaas en dat is het zo ongeveer wel. Het onderzoek zal voor het voorkomen van toekomstige noodmaatregelen niets betekenen; er zal hooguit in het proces tot het nemen van crisismaatregelen marginaal iets veranderen.
Een overzicht van de berichtgeving:
- Het eindrapport van de parlementaire enquêtecommissie financieel stelstel (Tweede Kamer)
- Commissie-de Wit: de politieke geschiedenis neemt een raar loopje (Volkskrant)
- Commissie-De Wit: oud-minister Bos maakte grote fouten bij bankensteun (Volkskrant)
- Aanbieding eindrapport aan Kamervoorzitter Gerdi Verbeet (Commissie De Wit)
- Sfeer van geheimhouding rond banken steeds meer onder vuur (FD)
- PvdA en CDA verwijten elkaar miljardenverspilling (Elsevier)
- Veietigende conclusies commissie-De Wit (RTL-Z)
Nederlandse nieuwbouwwoning 'onverkoopbaar'; huizenprijzen dalen drastisch
De cijfers worden steeds slechter: in het eerste kwartaal van 2012 zijn er slechts 1100 nieuwbouwwoningen per maand verkocht. Met 3.300 woningen zijn dat een flink aantal minder woningen. Voor de crisis werden er per kwartaal 12.000 nieuwbouwwoningen verkocht. Dat betekent dat de daling 72,5% is. Het Financieele Dagblad interviewde directeur Nico Rietdijk van de Nederlandse vereniging van ontwikkelaars en bouwondeemers (NVB) en hij verwacht dat het dieptepunt nog niet bereikt is. Daar twijfelen wij al een aantal jaren geen moment aan.
- Nieuw huis vrijwel onverkoopbaar (FD)
Ook de huizenprijs daalt en doet dat drastisch. Volgens de cijfers van de NVM is in het eerste kwartaal de prijs met bijna 6% gedaald ten opzichte van vorig jaar. Dat is op een gemiddelde prijs van €214.000 euro niet niks. Het totaal aantal verkochte woningen (bestaande en nieuwbouw woningen) betrof in het eerste kwartaal 18.500; een daling van 15%. Uit deze cijfers blijkt dat de verbeterende omstandigheden waar in het verleden mee werd geschermd, complete onzin was.
De verslechtering van de Nederlandse huizenmarkt gaat maar door en maatregelen zoals het afschaffen van de overdrachtsbelasting veranderen daar helemaal niets aan. In 2008 vergeleek ik de huidige problemen al met een lawine: die houd je niet tegen. Het enige dat je kan doen is om die gecontroleerd naar beneden laten komen. Dat dit politiek gezien vrijwel onmogelijk is, komt doordat de hypotheekrenteaftrek ervoor heeft gezorgd dat de bankbalansen een intergraal onderdeel zijn geworden van de Nederlandse inkomens- en herverdelingspolitiek. Bovendien kun je gerust stellen dat het Nederlandse financiële stelsel als het ware is 'opgehangen' aan de vastgoedmarkt en dat dit buitengewoon onverstandig is, dat blijkt.
Consumptief krediet: noodklok wordt geluid
Dat wat we in Amerika zien, gebeurt ook in Nederland. Ook hier wordt er op krediet geleefd. Nu heeft Nederland een debetcard-cultuur, maar rood staan op een debetcard is hetzelfde als uitgaven doen met een creditcard. En dat is een groot probleem aan het worden. Via Nu.nl:
Uit cijfers van het CBS blijkt dat dat de gemiddelde roodstand per maand (3.800 euro) structureel hoger is dan het maandelijkse modale netto inkomen (gemiddeld 1.800 euro). De schuld in de roodstand is de afgelopen vijf jaar gestegen van 7,8 miljard euro naar 10,1 miljard, een toename van 29,5 procent. De NVF stelt dat de banken te weinig actie ondeemen om dit terug te dringen.
Carel in der Hees, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Financieringsadviseurs (NVF) zegt verder tegen NU.nl dat banken het klantbelang over het hoofd zien en komt met een redelijk simpele oplossing: zet een limiet op rood staan dat gelijk is aan het maandelijkse inkomen. Persoonlijk zou ik zeggen, zorg gewoon dat je niet rood kan staan. De broekriem aanhalen is nu eenmaal de meest simpele en goedkoopste oplossing.
- Noodklok over lange roodstand (NU.nl)
Klaas Knot: Spanje grootste probleem eurozone
Klaas Knot stelde gisteren dat Spanje er niet in is geslaagd de noodzakelijke hervormingen door te voeren en als gevolg daarvan momenteel het grootste risico vormt binnen de eurozone en daarmee geeft hij een signaal af aan Spanje: hervormen en bezuinigen om het vertrouwen terug te krijgen.
- Knot: Spanje momenteel grootste probleem eurozone (RTL-Z)
Overigens gaan er geruchten dat de ECB mogelijk het Securities Markets Program zal gebruiken om de ontstane onrust ten aanzien van Spanje de kop in te drukken. Uitsluiten kan ik het niet, maar vooralsnog wordt er slechts mee geschermd. ECB-bestuurder Benoit Coeure hintte gisteren op de mogelijkheid. Hij zei:
“The political will is there, which makes me think that what is happening at the moment in the market does not reflect the fundamentals. There is no reason why the situation does not normalise in Spain as well. “We have an instrument for intervention, the SMP, which has not been used recently but which exists.”
De volgorde lijkt te zijn dat de ECB dreigt om middels het SMP de Spaanse rente te stabiliseren zodat het Europese noodfonds niet gebruikt hoeft te worden. Het is immers apart dat terwijl het Europese noodfonds (EFSF) geratificeerd is deze geruchten de suggestie wekken dat de ECB in plaats van het noodfonds gaat interveniëren. Dat kan maar één ding betekenen en dat is dat men keihard aan het bluffen is om te voorkomen dat er door Spanje een beroep moet worden gedaan op het noodfonds. Vergelijk dat met een enkele reis naar het ziekenhuis: eenmaal erin, komt men er niet uit.
- ECB hints at use of bond-buy scheme to aid Spain (Business Report)
Een permanente roze zonnebril
Coé van Zeijl heeft figuurlijk gesproken zijn roze zonnebril bij de plastisch chirurg aan zijn hoofd laten monteren. Zijn en mijn perceptie van de realiteit kunnen niet meer verschillen. Onnavolgbaar optimisme..:
- Schuld is goed (Coé van Zeijl; IEX)
In ander nieuws:
- Lehman Brothers vindt miljarden (Telegraaf)
- Iran stelt handelsverbod in tegen 100 EU-bedrijven (NU.nl)
Nieuws uit buitenlandse media
Staatsbezoek Brazilië aan VS
De Braziliaanse president Dilma Rousseff is op bezoek bij president Obama. Zij heeft bij hem haar zorgen kenbaar gemaakt over de monetaire expansie die nadelige effecten heeft voor Brazilië. Wie de diplomatiek verwoorde onvrede vertaalt naar jip-en-janneke taal leest dat zij het Amerikaanse beleid een dikke onvoldoende geeft: “Brazil zal alles blijven doen om de nadelige effecten van kwantitatieve verruiming tegen te gaan”. Dat is een zeer begrijpelijk standpunt..
- Brazil president Dilma Rousseff blasts Weste QE as 'monetary tsunami' (Telegraph)
Derivaten, Iksil & JPMorgan
Het probleem van de derivatenpositie van Bruno Iksil van JPMorgan wordt fantastisch uitgelegd door Christoper Whalen. De strekking is eenvoudig. Door de gigantische dominantie van de vijf grootste Amerikaanse zakenbanken in de derivatenhandel hebben zij met hun marktmacht een volledige controle over deze markt. Een marktaandeel van meer dan 95% door vijf banken zegt genoeg. JPMorgan is een van de belangrijkste spelers en dat geldt niet alleen voor de derivatenhandel.
Het draait allemaal om informatie, wat kun je allemaal doen met de kennis die je hebt van verschillende markten? JPMorgan is ook de grootste financier van gesyndiceerde leningen en heeft een goed inzicht in welke bedrijven kopje onder dreigen te gaan en welke niet. Nu zijn deze twee aparte takken van sport in gescheiden divisies in de bank georganiseerd. Echter, dat is theorie. De praktijk is weerbarstiger. Wanneer de linkerarm met de rechterarm gecoördineerd gaan opereren dan kan de handelstak (derivaten) gebruik maken van de kennis van kredietverstrekkingstak (leningen). En dat noemt men handel met voorkennis. Whalen vat het probleem treffend samen:
BUT WE ALL KNOW THAT BY ITS CONTROL OF SYNDICATED LOANS, JPM CONTROLS WHEN ANY MAJOR ENTITY FILES CH. 11 (by controlling when the debtor-in-possession financing syndication will close). Thus the real question regarding Iksil and all large banks that trade CDS is whether the lending side of the house is speaking to the trading side of the house. My guess is “yes” based on observation of many default events and also conversations with people inside the largest banks.
- Bruno Iksil, JPMorgan and the Real Conflict with Credit Default Swaps (Zero Hedge)
Lees ook de uitleg van Peter Tchir over de positie van Bruno Iksil:
- Behind 'The Iksil Trade' – IG9 Tranches Explained (Zero Hedge)
Wetenschappelijke integriteit onder grote druk
Als econoom weet ik als geen ander dat er veel schort aan ecomisch onderzoek en de daarbij behorende validering van economische theorie. Mijn vakgebied is hierop geen uitzondering; het geldt ook voor andere vakgebieden. Dat empirische verzamelde onderzoeksdata (uit de realiteit afkomstige en geobjectiveerde data) meer en meer arbitrair en kunstmatig bewerkt wordt om tot een gewenste conclusie te komen is een groot probleem.
Binnen de Ivoren torens van de academische wereld is daar wel degelijk erkenning voor, maar het probleem is niet eenvoudig op te lossen. Mijn inziens zit het probleem in de afhankelijkheid van wetenschappelijk onderzoek van extee financiering. Bovendien zijn politieke interventies en politieke benoemingen en opdrachten aan wetenschappelijk instituties een bijkomstig probleem. Om het rijtje af te sluiten is er nog een probleem aan te wijzen: om publicaties in wetenschappelijke tijdschriften te krijgen is conformisme aan de bestaande opvattingen een vereiste. Wijkt men af van de conventiele visies dan is kans groot dat artikelen worden geweigerd.
De aanleiding dat ik hierover begin zijn de aanhoudende stroom berichten van wetenschappers die in opstand komen tegen de onhoudbaarheid van bepaalde politiek gevoelige onderwerpen. Een nieuw voorbeeld kan gegeven worden: 49 voormalige NASA-wetenschappers en astronauten hebben hun bezwaren kenbaar gemaakt ten aanzien van de activistische houding van NASA over klimaatverandering. De wetenschappelijke tak van NASA stelt dat CO2 de oorzaak is, terwijl die conclusie is gebaseerd op modellen die de toets van de empirie niet kunnen doorstaan. Anders gezegd, de kritiek van deze wetenschappers is dat de bewijsvoering ondergeschikt wordt gemaakt aan de (politiek) gewenste conclusie. Dat brengt niet alleen de reputatie van NASA in gevaar, ook de integriteit van wetenschappelijk onderzoek in het algemeen wordt daardoor in gevaar gebracht. En bij die waarschuwing sluit ik mij volledig bij aan.
- 49 Former NASA Scientists Send A Letter Disputing Climate Change (Business Insider)
Intee machtsstrijd Deutsche Bank
Spiegel kwam met een heel lang artikel over de intee machtsstrijd bij Deutsche Bank. Spiegel beschrijft hoe bankiers van Deutsche Bank (letterlijk) met elkaar vochten om het stokje van CEO Josef Ackerman over te kunnen nemen. De strijd werd gewonnen door Anshu Jain en Jürgen Fitschen en terwijl de aandeelhouders van Deutsche Bank zich verlekkeren aan de beloofde rendementen, kijken Duitse toezichthouders en politici met argusogen naar de ontwikkelingen bij Deutsche Bank. Zij vrezen dat onder leiding van het oud-hoofd van de zakenbanktak Anshu Jain, Deutsche Bank onverantwoorde risico's gaat nemen om de rendementen waar te maken.
- Trench Warfare in Frankfurt – Conflict Erupts as Deutsche Bank Charts Its Future (Spiegel)
Systeemrisico's lopen weer op
De dertig meest belangrijke financiële instellingen in het wereldwijde financiële systeem zijn sinds 2008 in een index gestopt op basis van de kosten voor 5-jaars credit default swaps. Op basis van die index kan men aflezen wat de perceptie is van de bestaande systeemrisico's. Nu zegt deze index niet alles, maar het geeft een idee wat het sentiment is. De index wijst uit dat de perceptie is dat de systeemrisico's weer toenemen..
Bron: Global Systemic Risk Is Rising Rapidly Again (Zero Hedge)
Is Pimco de Federal Reserve aan het “front-runnen”?!
Pimco stapt uit US Treasuries en stapt in hypotheekgedekte obligaties (zogenaamde Mortgage Backed Securities). Dat is een signaal dat Pimco rekening houdt met een nieuwe ronde van monetaire financiering die erop neerkomt dat vers geprint geld aangewend zal worden door de Fed om hypotheekpakketjes te kopen.
Let wel, deze verruiming werkt door in Amerikaanse staatsobligaties omdat banken aan de Fed een deel van hun portfolio aan MBSs verkopen in ruil voor cash, waaa zij deze liquide middelen herbeleggen in 'veilig' en renderende Amerikaanse staatsobligaties. Bill Gross verwacht dus kennelijk dat de Fed QE1 gaat herhalen (QE2 was gericht op Treasuries; QE1 op hypotheekbeleggingen) en als hij gelijk krijgt dan pakt Pimco een winstmarge op de verkoop van deze hypotheekgedekte beleggingen aan de Fed.
- Pimco Takes Record MBS Position Even Higher, Dumps Treasurys (Zero Hedge)
Deze stap lijkt samen te hangen met verslechterende cijfers omtrent de Amerikaanse overheidsbegroting. Het saldo aan belastinginkomsten en uitgaven lijkt definitief uit het lood geslagen te zijn. Van elke dollar die de Amerikaanse overheid uitgeeft, wordt inmiddels 50 cent geleend! Onhoudbaar maar het gebeurt. Dat ziet er als volgt uit:
Credits overigens voor Zero Hedge voor het samenstellen van deze grafiek. Sinds oktober 2008 is er geen enkele maand geweest met overschot in de liquide middelen van de Amerikaanse overheid. In andere media wordt er niet of nauwelijks aandacht geschonken aan de deplorabele staat van het huishoudboekje van de Amerikaanse overheid. Dit is bloedlink aan het worden want het tempo waarop de overheidsbegroting gefinancierd moet worden aan de hand van de geldpers is bepalend voor het ontstaan van hyperinflatie. In de theorieboeken wordt dit de “rate of debt monetization” genoemd: het tempo waarmee de tekorten via de geldpers worden gefinancierd. Blijkt dat tempo oncontrolleerbaar te stijgen dan moet met voor het ergste vrezen. Deze grafiek wijst op één element van dit gevaar: grotere tekorten die met leningen gefinancierd moeten worden. Het andere element zijn de aankopen van schulden door de Federal Reserve..
Tot slot.
Via Brasscheck TV:
