Nieuws uit Nederland
Klaas Knot: Geldpers gaat niet aan
Klaas Knot zit een jaar in functie. Reden om een interview te geven aan Elsevier. Daar lezen we:
Obligaties
Met het opkopen van staatsobligaties is het in elk geval welletjes geweest, vindt Knot. Spaanse en Italiaanse politici smeken de ECB om in te grijpen en nog meer staatsobligaties te kopen, zodat de rente voor die landen tot houdbare proporties daalt.
‘Als iemand Zuid-Europa moet helpen, dan andere overheden. Niet de ECB. Bij overheidssteun horen strikte voorwaarden. Wij moeten niet opnieuw in dat politieke spel worden betrokken. Het opkoopprogramma is in diepe slaap: daar blijft het.’
Bingo.
Als ik andere media lees dan denk ik wel eens alsof het aan dovemansoren is gericht: de ECB kan, mag en gaat niet met de geldpers perifeer papier opkopen.
Overigens één puntje van kritiek. Knot is niet negatief over de huizenmark; hij zegt: ‘Een crisis zoals in de jaren zeventig en tachtig, waarbij huizenprijzen ineens met 40 procent in elkaar zakten, zie ik niet gebeuren. Als de economie aantrekt, kunnen de huizenprijzen zomaar weer gaan stijgen.’
De “als” bij het aantrekken van de economie lijkt mij een roze-zonnebril veronderstelling: onderinvestering blijft de komende jaren aanhouden. De kans dat prijzen dalen is vele malen groter dan dat de prijzen stijgen.
- Klaas Knot: DNB heeft geen plan B voor de euro (Elsevier)
- 'DNB heeft geen plan B voor eurozone' (NU.nl)
Staatsrechtelijke vraag
Nadat het kabinet was gevallen omdat zij niet tot een bezuinigingsakkoord konden komen, werd er binnen drie dagen door het CDA en de VVD een akkoord bereikt met de ChristenUnie, GroenLinks en D66 over terugbrengen van het begrotingstekort tot onder de 3% van het BBP (alsof we geld over hebben..). Toentertijd kreeg ik via de mail een pleidooi waarin werd gesteld dat omdat het kabinet demissionair was, er géén besluit genomen kon worden over een nieuwe begroting.
Mijn 'leken' reactie was dat de Tweede Kamer te allen tijde het mandaat heeft van de kiezer totdat die na verkiezingen wordt ontbonden en in de nieuwe bezetting wordt geïnstalleerd. Indien de Kamer zegt: dat kan, dan heeft dat democratische legitimiteit. Echter, nu is er een kamermeerderheid die de stekker uit het miljarden-verslindende Joint Strike Fighter project wil halen en beroept het kabinet – op voorspraak van minister Hillen van Defensie – zich op haar demissionaire status. Althans, zo luidt de strekking van anonieme bronnen van RTL Nieuws.
Nu ben ik geen jurist of kenner van het Staatsrecht, maar ik ben wel benieuwd hoe dit nu precies zit. Wat zegt het staatsrecht hierover?
Heeft u een idee hoe dit nu zit: laat het mij weten. Dit gat in mijn kennis wil ik graag dichten..
- Kabinet en Kamer op ramkoers over JSF (RTL)
Nederlandse pensioenen
Als de wedstrijd niet verloopt als gehoopd werd dan zal er in geen enkele sport, tussentijds de regels worden aangepast. Dat is gewoon niet eerlijk. Wie stelt dat politiek topsport is, gaat er aan voorbij dat die vergelijking niet opgaat. Hoe vaak is er geen sprake van een oneerlijk wedstrijdverloop; de spelregels worden geregeld tussentijds aangepast.
Welnu, de rekenrente waarmee pensioenfondsen hun dekkingsgraad uitrekenen wordt aangepast. Met de versoepeling van de regels hoeven de pensioenen niet te worden verlaagd en blijven de uitkeringen op het huidige niveau. Het gevaar hiervan schuilt hem in de verdeling van de baten uit de pensioenfondsen: gaat dit niet ten koste van jongere generaties?
Als u het mij vraagt dan is dit een sterk staaltje Keynesiaanse stimuleringspolitiek via de achterdeur. Dat is het 'voordeel' van collectieve potjes. De politiek kan via haar uitgebreide instrumentarium van wet- en regelgeving beslissen om geld uit te geven. In dit geval besteedt Den Haag het uitgeven van geld uit aan de vergrijzende Nederlander.
- 'Grootschalige pensioenverlaging deels van de baan' (NU.nl)
- Sociale Zaken: soepeler eisen pensioenen in de maak (FD)
Target2-analyse
In het FD verscheen een lang artikel over de steun via de achterdeur van Noord-Europa aan Zuid-Europa. Thema? Target-2: het intee boekhoudkundige systeem van de eurozone. Via dat systeem wordt Zuid-Europa overeind gehouden. Met name de eerste twee alineas onder het kopje “negatieve effecten” spraken mij aan:
Negatieve effecten
Een lage rente treft pensioenfondsen en verzekeraars. Lage rente maakt het moeilijk om rendement te behalen om aan toekomstige verplichtingen te voldoen. Het zet de verdienmodellen van verzekeraars onder druk en heeft negatieve effecten op de dekkingsgraad van pensioenfondsen.
Een lage rente maakt het voor banken verleidelijk om verliezen niet te nemen, maar om leningen aan zwakke bedrijven en crediteuren door te rollen. Die kunnen met een lage rente het hoofd net boven water houden en de bank hoeft geen verlies te nemen. Dat krediet is echter niet beschikbaar voor gezonde of goed presterende onderdelen van de economie.
Daar valt niets op af te dingen.
Nu kreeg ik van verschillende kanten vragen over de openbaar gemaakte 'vertrouwelijke' brief aan de Tweede Kamer over Target2 van minister van Financiën, Jan Kees de Jager. Die brief kunt u hier nalezen (en die is zeer de moeite waard). Overigens, waarom deze brief ooit vertrouwelijk is geweest is mij een raadsel: er staat niets schokkends in. Althans, niet wanneer men bekend is met deze materie.
De strekking van de brief is m.i. steekhoudend: de “disbalans” in TARGET2 is ontstaan door het wegvallende vertrouwen in banken in Zuid-Europa. Dit betekent kort door de bocht, dat er sprake is van een 'stille' bankrun waarbij euro's in plaats van dat die bij Zuid-Europese banken worden gestald, ondergebracht worden bij hun Noord-Europese concurrenten. Als gevolg hiervan nemen de vorderingen van centrale banken in Noord-Europa toe op die van Zuid-Europa en is de ECB genoodzaakt om banken in Zuid-Europa te voorzien van krediet, vandaar de LTROs.
Nu zit helemaal niemand te wachten op deze ontstane disbalans. De onderliggende oorzaken moeten verholpen worden: Zuid-Europese banken moeten meer kapitaal aantrekken om minder insolvabel te zijn en moeten hun activa zuiveren. Dat weten we al jaren; maar nu wordt de noodzaak daartoe zichtbaar.
Echter, deze “disbalans” is alleen een risico indien er één of meerdere landen uit de euro stappen waardoor de Noordelijke nationale centrale banken hun boekhoudkundige vordering in gevaar zien komen. De Jager is eerlijk over dit risico en noemt bovendien ook de bedragen die hiermee gemoeid zijn (dit zijn letterlijk honderden miljarden voor Duitsland en iets minder dan 100 miljard voor Nederland).
Tegelijkertijd stelt hij dat die risico's alleen kunnen ontstaan wanneer landen uit de euro stappen of wanneer de euro wordt opgebroken. Om de “disbalans” en die risico's te verkleinen moet het vertrouwen via maatregelen worden hersteld. De Jager schrijft daarover:
Afname risico's Target-2 systeem
Zoals hierboven aangegeven lopen de Target-2 saldi en de risico's die hiermee gepaard gaan op naarmate het vertrouwen van investeerders in bepaalde lidstaten en de banken die er gevestigd zijn afneemt. Om nu het tij te keren en de Target-2 saldi weer af te laten nemen is herstel van vertrouwen noodzakelijk. Indien het vertrouwen herstelt, zal de rente die perifere lidstaten betalen op de kapitaalmarkt immers afnemen, c.q. hun markttoegang verbeteren. Dit heeft dan tevens positieve gevolgen voor de banken in die lidstaten. Door de afname van het gepercipieerde kredietrisico wordt het voor investeerders nI. weer aantrekkelijker om aan perifere banken te lenen. Hierdoor raken deze banken minder afhankelijk van de financiering van de ECB en hun NCBs, wat zich vertaalt in afnemende Target-2 saldi. Het herstel van vertrouwen zal er ook toe bijdragen dat de rente die deze banken betalen voor hun eigen financiering lager zal worden; daardoor stijgt hun winstgevendheid en kunnen ze sneller hun buffers versterken. Op die manier zullen investeerders het kredietrisico van deze banken lager inschatten, waardoor waarschijnlijk meer private partijen weer in hen zullen willen investeren. Ook op die manier nemen de Target-2 saldi dan weer verder af, omdat er immers weer een netto kapitaalinstroom naar deze lidstaten plaats zal vinden.
Herstel van vertrouwen is dus cruciaal. Om dit vertrouwen te herstellen is en wordt een breed pakket aan maatregelen in Europa en de Eurozone genomen. Het betreft hier, zoals bekend, maatregelen om zowel het vertrouwen in eurozone lidstaten als in de in die lidstaten gevestigde banken te herstellen.
• Om op korte termijn het vertrouwen in lidstaten te herstellen is er het noodfonds EFSF en zijn opvolger ESM, die in ruil voor strenge conditionaliteit financiering ter beschikking stellen aan lidstaten die niet meer zelfstandig naar de kapitaalmarkt kunnen.
• Om op de lange termijn te borgen dat ingezette bezuinigingen en hervormingen in van kracht blijven en te borgen dat geen nieuwe lidstaten in de problemen komen is er het six-pack en het nieuwe begrotingsverdrag. Voor een recent overzicht verwijs ik u naar het verslag van de Europese Raad op 8 en 9 december 20115 en de visie toekomst Economische en Monetaire Unie.
• Om op korte termijn het vertrouwen in banken te versterken is er de EBA exercitie van december jl., waardoor banken per 1 juli 2012 aan een 9% kapitaalseis moeten voldoen na herwaardering van het overheidspapier op hun boeken tegen marktwaarden.
• Om op lange termijn te borgen dat de bancaire sector versterkt wordt in Europa en een veel kleiner risico vormt voor de overheidsfinanciën is er een heel pakket aan structurele versterkingen en hervormingen zoals de hogere Bazelse kapitaal- en liguiditeitseisen en de extra kapitaaleisen voor systeemrelevante instellingen. Voor een volledig overzicht verwijs ik u naar de beleid- en wetgevingsbrief financiële markten.
Wat mij betreft is dit een duidelijk verhaal.
Nu acht ik een scenario waarbij de euro uiteenspat als compleet stupide: zelfmoord plegen is niet bepaald aanbevelingswaardig. De gevolgtrekkingen zijn gewoon niet aantrekkelijk. Allereerst kies je met die stap voor een systeemimplosie en je neemt (de groter dan noodzakelijke) verliezen. Mijn voorkeur gaat uit naar een systeemtransformatie zodat de verliezen zo beperkt mogelijk blijven en er een zo soepel mogelijke transitie plaatsvindt. Ten tweede vervangt men een onpartijdige valuta (de euro kan niet misbruikt worden voor het perma-gat in de hand van de politiek) voor een partijdige valuta (één die mogelijk wel misbruikt zal worden).
Dat dergelijke rampscenario's desalniettemin 'scoren' leest u onder andere bij Zero Hedge. ZIj borduurden verder op de analyse van Goldman Sachs die m.i. nogal eenzijdig is. Goldman bekijkt de vordering van Duitsland en doet dat met een nationalistische bril op: indien de euro uiteenspat, dan zijn dit de gevolgen. Wanneer men met een dergelijke nationalistische bril de saldi in Target2 gaat bekijken, dan ligt het voor de hand dat mensen zich rot schrikken. Echter, wanneer we hetzelfde doen als Goldman Sachs, maar dan m.b.t. Nederland en met een provinciaalse bril op dan kan men eenzelfde beeld verwachten: perifeer Nederland leent zich helemaal suf in de Randstad. Als Nederland uiteenspat in autonome provincies dan zou de Randstad opgescheept worden met giga-verliezen omdat haar vorderingen op Limburgers, Drenten, Friesen en Groningers mogelijk niet terugkomen.
We blijven de berichten over Target-2 in de gaten houden, maar vooralsnog zie ik geen enkele aanleiding om ongerust(er) te worden door de disbalans van Target-2.
- Why Germany's TARGET2-Based Eurozone Preservation Mechanism Is Merely A Ticking Inflationary Timebomb (Zero Hedge)
In ander nieuws:
Een heerlijke column van Jules Muis over de parallel tussen weersystemen en financiële perikelen. Derecho, ik had er nog nooit eerder van gehoord en wat het betekent leest u bij Accountant..
- Zomerweersvoorspelling: meteorologie en economie (Jules Muis; Accountant)
Datzelfde moet gezegd worden van de column van Mathijs Bouman: wat een dijk van een uitleg. Bouman met komt met een zeer treffende vergelijking om de manipulatie van Libor uit te leggen. Brood, bakkers en de onhoudbaarheid van een te manipuleren prijsindex..
- De Libor moet verdwijnen (Mathijs Bouman; FD)
En wat te zeggen van de bijdrage van Edin Mujagic bij FTM: met een schaterlach gelezen!! Dit verzin je niet; only in Europe.. Aanrader!
- Euro afschaffen om de euro in te voeren? (FTM)
Stichting Onderzoek Bedrijfsinformatie (SOBI) van Pieter Lakeman heeft een tuchtklacht ingediend tegen accountantskantoor KPMG. Het Vestia-debacle is aanleiding: SOBI verwijt KPMG dat zij hun handtekening hebben gezet onder de jaarrekening die onvolledige en misleidende informatie bevatte.
- KPMG wijst tuchtklacht rond Vestia af (FD)
Ik ben er nauwelijks aan toegekomen: het verhoor van Barclays CEO Diamond en analyses over de manipulatie van LIBOR. Een overzicht van berichten en analyses uit binnen- en buitenland..
- Diamond geeft fouten bij Barclays toe (NU.nl)
- Moody’s revises Barclays’ debt rating outlook to negative (FT Alphaville)
Ook Matt Taibbi liet van zich horen; dat deed hij bij Eliot Spitzer:
'The mob leaed from Wall Street': Eliot Spitzer on the 'cartel-style corruption' behind Libor scam
De openingszin uit analyse van Peter Tchir heeft betrekking op de onderstaande grafiek. Tchir stelt: “This chart says it all.”
Dat is treffende samenvatting van alle interventies van de Fed die allen in pas lopen met het verloop van Libor..
- The Fed And LIBOR – The Biggest Manipulator Of Them All (Peter Tchir; Zero Hedge)
Ook voor humor is ruimte. Erg geestig:
- Banking Regulators Drop Libor … Adopt New Standard (Washington's Blog)
Tot slot nog een saillant bericht via de BBC. De Bank of England zou volgens een klokkenluider bij de toezichthouder FSA wel degelijk op de hoogte zijn geweest van de manipulatie door Barclays. Een klokkenluider verwijst naar een e-mailcorrespondentie waaruit dat blijkt.
- The strange silence and an absence of information (BBC)
Nieuws uit buitenlandse media
Slam-dunk over de 'ontkennig' van zilvermanipulatie
Via Jesse van Jesse's Café Américain die ingaat op de uitzending van CNBC waarbij de analisten alle Wall Street-manipulatie maar weglachen. Daarbij werd ook zilver expliciet genoemd:
Normally we do not hear such relatively open talk until the late stages of an unfolding financial collapse when hiding the reality of what is happening becomes pointless.
What really “knocks one's socks off” is the general admission and conclusion beginning around minute 9 of this video that the banks are manipulating the financial and commodity markets, with silver specifically mentioned. And the panel accepts it as 'oh well, that's the banking system.' That's just the way things are and if you don't like it, well then tough luck for you.
I am sure these are all very nice people, but they are so deeply involved with the financial system that they have lost their perspective. And that is a general problem with some of the professions like economics and financial reporting. Perhaps this is why we seem to be getting the best information on this from non-financial sources, with a few notable exceptions.
This is a fine example of the credibility trap. The truth is so damaging to oneself as a member of a particular status quo that it can rarely be admitted, and if admitted, cannot be taken seriously. After all, the game is rigged, and everyone knows. Well at least everyone who counts, but for anyone who says it before its time they are ridiculed, shunned, and dismissed.
- Credibility Trap: Silver and Financial Markets Are Manipulated, But So What? (Jesse's Café Américain)
- Lees ook: Why Do Bankers' Seem to be Uniquely Immune to Punishment? – Silver Exchange Holiday (Jesse's Café Américain)
In ander nieuws: analyses
Ik heb een drietal analyses voor u in de aanbieding. De eerste is afkomstig van Bruce Krasting. Hij spit graag in de cijfertjes en deed dat bij het Amerikaanse sociale zekerheidsfonds. Toekomstige Amerikaanse pensionados kunnen hun borst natmaken, het geld zal binnen de kortste keren op zijn.
- Beanke – My Goal is to Wreck Social Security (Bruce Krasting; Zero Hedge)
De twee andere analyses zijn geopolitiek van aard. De eerste is kort en bondig: Putin wil geen concessies doen bij het afbouwen van nucleaire raketten. Reden? Het Amerikaanse raketschild.
- Moscow won't back down on missiles (UPI)
De tweede analyse is lang maar de beschreven ontwikkeling is van een niet te onderschatten belang. De Indiase (oud) ambassadeur M.K. Bhadrakumar licht het geopolitieke schaakspel omtrent de 'slag om Eurazië' toe. Dat draait allemaal over de controle van energie. Bhadrakumar gaat in op het recente voorstel van Putin aan Pakistan en het grotere plaatje van de Shanghai Cooperation Organization. Deze analyse valt in de categorie waar ondergetekende en Georg Schmidt Weijmans erg blij van worden. Een teaser:
A paradigm shift
The heart of the matter is that Pakistan's “strategic defiance” has taken the US by surprise. The US always counted on the perceived comprador mentality of the Pakistani elites and has been somewhat thrown off balance in discovering that those very same elites (the military leadership, in particular) are no longer what they were supposed to be.
Of course, this is a flawed perspective and at the root of it lies Washington's unwillingness to countenance an honest appraisal as to why this paradigm shift has occurred at all. The US doesn't have to look far to realize the complexities. The latest survey by the Pew Global Attitudes Project, released on Wednesday, shows that 74% of Pakistanis “hate” the US and hold President Barack Obama in exceptionally low esteem. Interestingly, the most popular Pakistani politician today is Imran Khan (70%), whose main plank is that Pakistan should pull out of the war in Afghanistan and demand that the US troops should pack up their gear and leave the region for good with their war machinery.
Aanrader!
- A Russia House on the Indian Ocean (Asia Times)
Tot slot.
Naar aanleiding van het bericht dat de VVD in haar verkiezingsprogramma pleit voor het privatiseren van het gevangeniswezen; het onderstaande filmpje. Het voorstel van de VVD is wat mij betreft niet een recht toe, recht aan discussie.
Twee verkiezingen geleden pleitte de VVD nog voor het socialiseren van de kinderdagverblijven, knalde er zo'n €2 miljard aan subsidies tegenaan, de kinderdagverblijven schoten als paddestoelen uit de grond, buitenlandse investeerders zagen de voordelen van de overheidssubsidie, stortten zich op de markt, en de VVD schermde met het argument dat het vrouwen in staat stelt om te werken. Alsof daar een subsidie voor nodig is?!
Scepsis is ook bij dit voorstel op zijn plaats.
Stel dat dit er doorheen komt dan is het leuk om te weten welke bedrijven zich zullen melden bij de aanbesteding om het gevangeniswezen te mogen exploiteren. Uit de oude doos..
