De wereldeconomie staat op een keerpunt en nadert het einde van een 35 jaar lange bull market in staatsobligaties, zo waarschuwen analisten van Deutsche Bank. In een nieuw rapport dat vrijdag verscheen schrijft de bank dat de komende periode van 35 jaar er waarschijnlijk heel anders uit zal zien dan de afgelopen 35 jaar.
“We verwachten op korte termijn een hervorming van de wereldorde die de economie, politiek, het beleid en prijsvorming van financiële activate vanaf 1980 tot en met vandaag de dag gedicteerd heeft. Het extrapoleren van de afgelopen 35 jaar is het meest gevaarlijke dat beleidsmakers en beleggers op dit moment kunnen doen.”
Deutsche Bank is somber
Sinds het begin van de jaren ’80 werd de wereldeconomie gedomineerd door globalisering en door grote veranderingen in de demografie. Dat is volgens analisten van Deutsche Bank van grote invloed geweest op het rendement van financiële activa als aandelen, obligaties en vastgoed. Dat tijdperk loopt nu ten einde, wat betekent dat trends in de politiek, economie en in de prijsontwikkeling van beleggingen weer in een omgekeerde richting kunnen gaan bewegen.
De analisten van Deutsche Bank constateren dat centrale banken bijna geen middelen meer achter de hand hebben om de economie aan te jagen, terwijl de politiek worstelt met een groeiende weerstand tegen de bezuinigingen en de stagnerende loonontwikkeling. Als dat zo doorgaat dreigt er wereldwijd een nieuwe fase van meer protectionisme aan te breken. In een poging de binnenlandse economie te beschermen en werkgelegenheid te behouden zullen landen wereldwijd meer handelsbelemmeringen opwerpen, zo verwacht de bank.
Financiële repressie
De analisten schetsen in hun nieuwe rapport twee mogelijke scenario’s, die beide zeer ongunstig zullen uitpakken voor de obligatiemarkt. In het meest gunstige scenario verliezen obligatiehouders voortdurend een klein beetje als gevolg van een negatieve reële rente, een aanpassingsproces dat enkele decennia kan aanhouden. Ze maken de vergelijking met de periode vlak na de Tweede Wereldoorlog, toen de staatsschulden ook relatief hoog waren. Toen werden deze schulden over een tijdsbestek van 35 jaar langzaam weggewerkt, doordat de groei van de economie voortdurend groter was dan het rendement op staatsobligaties.
Obligatiehouders realiseerden in de periode van 1945 t/m 1980 in veel gevallen een teleurstellend rendement, zonder dat er sprake was van grootschalige faillissementen. Ook toen werd financiële repressie toegepast om de lasten over de samenleving te verdelen. Door kapitaalrestricties werden vermogende mensen destijds min of meer gedwongen in de eigen economie te investeren en de staatsschuld te financieren.
Rendement op obligaties was na de oorlog zeer teleurstellend (Bron: Deutsche Bank, via Market Watch)
Hoe onwerkelijk een dergelijk scenario anno 2016 ook mag lijken, het is zeker dat kapitaalcontroles hier een essentieel onderdeel van zullen zijn. Op veel manieren gebeurt dat nu al, want financiële toezichthouders sporen banken, verzekeraars en pensioenfondsen nu al aan om meer in binnenlandse (staats)obligaties te beleggen.
Door de verregaande integratie van de financiële markten wereldwijd is het vandaag de dag misschien lastiger om kapitaalcontroles op te leggen, maar dat zal beleidsmakers er volgens Deutsche Bank er niet van weerhouden nieuwe beperkende maatregelen op te leggen. Lukt dat niet, dan kunnen centrale banken een rol spelen door op grote schaal staatsobligaties op te kopen en daarmee een vlucht uit obligaties te voorkomen.
Faillissementen
Naast het hierboven geschetste scenario is er ook een andere uitkomst mogelijk, namelijk die van een chaotische schuldenafbouw door een golf van faillissementen en wanbetalingen. Deutsche Bank geeft als voorbeeld een land dat weigert haar schulden te betalen, bijvoorbeeld als een land uit de Eurozone stapt en haar schulden in euro’s niet terug kan betalen.
Onder dit tweede scenario zullen obligatiehouders plotseling zeer grote verliezen lijden, zeker als centrale banken zich terugtrekken uit hun positie als ‘lender of last resort’. Hoe de toekomst er precies uit zal zien blijft een vraagteken, maar de analisten van Deutsche Bank zijn er vrij zeker van dat er een aantal zeer moeilijke decennia voor ons liggen.
Deze bijdrage wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor fysiek edelmetaal. Wilt u meer informatie over beleggen in edelmetalen? Neem dan contant op via [email protected] of via +31(0)88-46 88 488.
