Terwijl de rente op Amerikaanse staatsobligaties stijgt blijft de rente op Duitse staatsobligaties met een korte looptijd verder dalen. De verwachting dat de ECB vanaf volgend jaar ook deze kortlopende leningen gaat kopen deed de rente van Duitse leningen met een looptijd van twee jaar deze week naar een historisch dieptepunt van -0,8% dalen.
Tot voor kort kon de ECB deze leningen niet opkopen, omdat de rente lager was dan de depositorente van -0,4%. Maar bij de laatste persconferentie liet Draghi weten dat deze limiet komt te vervallen, waardoor ook kortlopende staatsobligaties uit de Eurozone in aanmerking voor het opkoopprogramma van de centrale bank.
Duitse 2-jaars rente naar nieuw dieptepunt van -0,8% (Bron: Bloomberg)
Schaarste
De Duitse staatsleningen met een looptijd van twee jaar worden veel gebruikt als onderpand voor financiële transacties, omdat deze leningen als zeer veilig en liquide beschouwd worden. Maar door het opkoopprogramma van de ECB worden dit soort veilige obligaties steeds schaarser en daarmee steeds duurder. Vooral tegen het einde van het jaar is dit schuldpapier zeer populair, omdat institutionele beleggers en banken dan een groter deel van hun vermogen in deze vorm willen aanhouden.
De volgende grafiek laat zien dat de rente op Duitse staatsleningen met een looptijd van twee jaar – ook wel schatz genoemd – de laatste maanden in een hoog tempo gedaald is. Daarmee zijn de schatz relatief duur geworden ten opzichte van Euro OverNight Index Average (Eonia), de ongedekte interbancaire leningen die banken in het Eurogebied onderling bij elkaar in rekening brengen.
Duitse obligaties hebben een premie boven interbancair krediet (Bron: Bloomberg)
Overtollige reserves
Door het opkoopprogramma van de ECB is het tekort aan staatsobligaties alleen maar groter geworden. Banken laten daarom ook steeds meer reserves bij de centrale bank staan, tegen een boeterente van 0,4% per jaar. Sinds het begin van het stimuleringsprogramma heeft de ECB voor ongeveer €1,4 biljoen aan obligaties uit de markt gehaald, maar daarvan staat meer dan €500 miljard nog steeds als overtollige reserve geparkeerd bij de centrale bank.
Banken lijken dus geen goede bestemming te hebben voor al dat geld, terwijl er wel veen vraag is naar kortlopende obligaties. Om de liquiditeit in de obligatiemarkt op peil te houden zal de ECB binnenkort, onder strenge voorwaarden, weer obligaties gaan uitlenen.
Het is de vraag wat de ECB precies wil bereiken met het opkoopprogramma. De rente is al extreem laag en er is al een schaarste aan veilig schuldpapier om in te beleggen. Door het opkoopprogramma van de ECB wordt deze veilige haven alleen maar kleiner gemaakt, juist nu er veel vraag naar is.
Banken parkeren €650 miljard bij de centrale bank, ondanks negatieve rente (Bron: Bloomberg)
