“Muntgeld en briefgeld zijn overbodig en verminderen de invloed van centrale banken. Daarom moeten de regering plannen steunen om contant geld af te schaffen.” Dat zei econoom Peter Bofinger afgelopen weekend in gesprek met de Duitse krant ‘Der Spiegel’. Hij pleit, net als andere vooraanstaande economen als Larry Summers en Kenneth Rogoff, voor een geleidelijke uitfasering van contant geld in de economie. Volgens Bofinger zijn munten en bankbiljetten niet meer van deze tijd, want met de hedendaagse technologie kan het betalingsverkeer ook in zijn geheel elektronisch plaatsvinden.
Veilig
Het afschaffen van contant geld heeft volgens voorstanders verschillende voordelen. Zo wordt het voor criminelen minder interessant winkels en dergelijke te overvallen als er geen contant geld meer in kas is en wordt het betalingsverkeer in de ‘zwarte’ economie bemoeilijkt. Wanneer alle betalingen elektronisch plaatsvinden wordt het moeilijker inkomsten en vermogen verborgen te houden voor de belastingdienst. Een geleidelijke manier om contant geld uit te faseren is om eerst alle grote coupures te verbannen, zodat het onhandiger wordt om grote bedragen contant af te rekenen. De PvdA heeft dat twee jaar geleden al eens voorgesteld.
Financiële repressie
De afschaffing van contant geld helpt volgens deze economen centrale banken in het uitvoeren van monetair beleid. Wanneer spaarders niet meer in contant geld kunnen schuilen kunnen ze ook moeilijk vermogensbelasting en een eventuele negatieve rente ontlopen. Anders geformuleerd: Een negatieve rente op spaargeld heeft meer effect als je de alternatieven voor de spaarrekening onbereikbaar maakt. Sommige economen zijn van mening dat de negatieve reële rente bittere noodzaak is om de economie weer uit het slop te trekken.
Kritiek
Hoewel we in Nederland verreweg de meeste betalingen al elektronisch uitvoeren is er veel weerstand tegen het plan om contant geld geheel uit te bannen. Vorig jaar hielden we op Marketupdate een enquête, waaruit naar voren kwam dat 86% negatief tegenover dit plan staat. Blijkbaar wegen de voordelen op het gebied van veiligheid en gebruiksgemak niet zwaar genoeg om afstand te doen van contant geld. Een bezwaar dat vaak genoemd wordt is dat de privacy in het geding komt wanneer alle transacties geregistreerd en opgeslagen kunnen worden. Anderen vinden het prettig om geld buiten het banksysteem te bewaren, voor het geval er een bankstoring is en het betalingsverkeer ontregeld wordt.
Buitenland
Er zijn meer landen die plannen hebben contant geld uit te bannen of die daar al stappen toe gezet hebben. Noorwegen en Zweden, landen waar nog maar een paar procent van de betalingen met contant geld uitgevoerd wordt, willen overstappen op een zogeheten ‘cashless society’ en in Frankrijk zijn dit jaar nieuwe beperkingen opgelegd aan het gebruik van contant geld.
Contant geld verdwijnt langzaam maar zeker uit straatbeeld. Vooraanstaande economen willen het afschaffen (Afbeelding van CNN)
