De Europese Commissie werkt samen met de ECB aan een nieuw voorstel voor de invoering van Eurobonds, een nieuw soort obligatie die gezamenlijk door alle Europese landen uitgegeven zou kunnen worden. Er zouden plannen zijn om de obligaties van verschillende Eurolanden te bundelen en als nieuwe ‘European Safe Bonds’ weer op de markt te brengen, zo schrijft het Duitse Handelsblatt.
Het doel van deze obligaties is om te voorkomen dat landen in tijden van crisis hun toegang tot de kapitaalmarkt verliezen of dat het besmettingsgevaar zich verder verspreid via de bankensector. Door het risico te spreiden en obligaties van verschillende landen te bundelen wordt de kans kleiner dat de ECB moet ingrijpen.
Europese schuldencrisis
Het idee van Eurobonds is al minstens zo oud als de euro zelf, maar werd pas na het uitbreken van de Europese schuldencrisis onderwerp van discussie. Dat kwam omdat men begon in te zien dat de vrije markt slecht in staat was het kredietrisico in te schatten.
Van de introductie van de euro in 1999 tot aan de crisis van 2008 maakten beleggers vrijwel geen onderscheid tussen de sterke en zwakke landen van de muntunie en konden alle landen tegen dezelfde rente lenen (zie grafiek 1). Er was voor de PIIGS-landen geen enkele prikkel om de begroting op orde te maken, totdat opeens de financiële crisis uit de Verenigde Staten kwam overwaaien.
De rente op staatsleningen van PIIGS-landen begon plotseling hard te stijgen en gaf de probleemlanden geen tijd om het vertrouwen van beleggers terug te winnen. Landen als Griekenland, Portugal en Spanje dreigden afgesloten te worden van de kapitaalmarkt, indien de ECB niet had ingegrepen (zie grafiek 2).
Grafiek 1: Rente Europese staatsobligaties voor de crisis (Bron: Rabobank)
Grafiek 2: Rente Europese staatsobligaties na de crisis (Bron: Rabobank)
De centrale bank lanceerde het OMT programma en begon obligaties van de zwakke Eurolanden op te kopen, waardoor de rust op de financiële markten weer terugkeerde. Daardoor kwam de centrale bank op glad ijs, omdat de ECB volgens de verdragen geen overheidstekorten mag financieren.
De situatie werd daarna niet veel beter, want sinds maart 2015 is de centrale bank begonnen met het structureel opkopen van staatsobligaties. Om niet de indruk te wekken dat dit stimuleringsprogramma voor de zwakke landen is koopt de ECB ook schuldpapier van sterke landen als Duitsland en Nederland, met alle ongewenste gevolgen zoals negatieve rentes en een tekort aan veilig onderpand.
Eurobonds
De ECB wil voorkomen dat ze in de toekomst weer moet ingrijpen en steunt daarom het idee van de Europese Commissie om zogeheten Eurobonds in te voeren. Daardoor verliezen zwakke Eurolanden minder snel hun toegang tot de kapitaalmarkt en wordt de kans kleiner dat de centrale bank moet ingrijpen.
Toch is er ook veel kritiek op de Eurobonds. Het benadeelt de landen die de zaken relatief goed op orde hebben en het neemt de prikkels weg voor de zwakke landen om hun begroting op orde te maken en hervormingen door te voeren. Volgens Europese diplomaten zou Duitsland al haar ongenoegen hebben uitgesproken over de plannen van de Europese Commissie en de ECB.
De positie van de ECB ten aanzien van Eurobonds is goed te begrijpen, want de centrale bank heeft sinds maart 2015 al voor €1.300 miljard aan staatsobligaties opgekocht. Ze beschikt dus al over een groot aantal obligaties van alle Eurolanden en kan dus ook zelf het initiatief nemen door deze gebundeld als Eurobonds terug op de markt te brengen.
Implementatie
In 2016 kwamen verschillende economen in opdracht van het European Systemic Risk Board (ESRB) met een voorstel voor zogeheten euro-obligaties. Landen blijven in dit voorstel zelf staatsobligaties uitgeven, waarna een aparte instantie de taak op zich neemt om verschillende obligaties te bundelen en als Eurobonds op de markt te brengen.
Op dit moment werken er circa honderd experts aan het voorstel voor dergelijke Europese obligaties. De Europese Commissie en deze werkgroep komen in de tweede helft van maart met hun bevindingen. We zijn benieuwd of ze een oplossing kunnen vinden waar ook de sterke eurolanden zich in kunnen vinden en waarin het moreel gevaar van gezamenlijke schuld wordt voorkomen.
Lees ook:
- Column: Geen eurocrisis, maar een schuldencrisis!
- EU: “Staatsobligaties zijn geen risicovrije asset meer”
- De voor- en nadelen van eurobonds (Rabobank)
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
