Door: Frank Knopers
De Federal Reserve begon op 10 november met Quantitative Easing 2 (QE2), het monetaire stimuleringsprogramma waarbij maandelijks zo'n $100 miljard aan Amerikaanse staatsobligaties met nieuw 'verzonnen' geld werd aangekocht. Dit opkoopprogramma heeft niet alleen de balans van de Federal Reserve flink vergroot, ook bracht deze vorm van monetaire verruiming meer liquiditeit in de financiële markten. Als gevolg hiervan leefden de beurzen wereldwijd op en begonnen veel grondstoffen (zowel hard als soft commodities) aan een krachtige rally. Toch lijkt deze stimulering van korte duur te zijn, want sinds mei zijn de grondstofprijzen weer iets afgekoeld en doen ook de beurzen weer een klein stapje terug.
Deze tweede ronde van monetaire verruiming is sinds 30 juni officieel afgelopen, maar in de komende maanden zal er in totaal nog eens $112 miljard aan staatsobligaties opgekocht worden met de rente en de aflossingen van de eerder opgekochte staatsleningen. Dit zullen we maar het ‘afterbuer’-effect noemen.
De grote vraag is hoe het nu verder zal gaan met de Amerikaanse economie en met de enorme staatsschuld van het land. Door het wegvallen van de Federal Reserve als koper voor staatsobligaties moet de overheid op zoek gaan naar investeerders die hun dollars willen uitlenen. Het is niet duidelijk wie deze staatsleningen gaat kopen, want de goed geïnformeerde belegger zal een hogere rentevergoeding verwachten om gecorrigeerd voor de inflatie nog een goed rendement te halen. Landen met een gezondere financiering, zoals China en Rusland, zijn ook niet meer zo happig om Amerikaans staatspapier te kopen[1].
Het QE2 programma zou volgens de Federal Reserve de rente op staatsobligaties omlaag moeten brengen (vanwege de grotere vraag naar Amerikaanse staatsobligaties), en zou QE2 de werkloosheid terugdringen. Dat eerste is in elk geval niet gelukt, want al vrij snel na de aankondiging van QE2 ging de rente op 10-jaars obligaties van 2,5% naar 3,5%[2][3]. De officiële werkloosheid is officieel wel gedaald, maar die cijfers worden wel erg rooskleurig voorgesteld. De schaduwberekening van John Williams, die sinds jaar en dag volgens de traditionele wijze de werkgelegenheidscijfers berekent, bedraagt de werkloosheid momenteel ruim 22% [4].
Rente op 10-jaars staatsobligatie VS
Nu QE2 ten einde is, heeft de obligatiemarkt haar verwachtingen ingeprijst. Na een paar maanden van daling, zien we de rente op een 10-jaars staatsobligatie van de VS in korte tijd omhoog gaan van 2,9 naar 3,1%[5]. Dit lijkt misschien geen grote stijging, maar in een markt die zo liquide is als die van Amerikaanse staatsobligaties is een sprong van 20 basispunten in een paar dagen tijd aanzienlijk te noemen.
Volgens experts zoals Marc Faber[6], Jim Grant[7] en Peter Schiff[8] kan een nieuwe ronde van stimulering door de Federal Reserve verwacht worden omdat de fundamentele problemen in de Amerikaanse economie niet verdwenen zijn en de overheidsfinanciën van de VS nog altijd niet op orde zijn gebracht. Obama pleit immers voor een verdere verhoging van het schuldplafond, terwijl de belangstelling bij buitenlandse investeerders voor Amerikaans staatspapier al aan het afnemen is.
Wie de Amerikaanse begrotingstekorten in de toekomst gaat financieren is de grote vraag. De Federal Reserve was al de grootste afnemer van de nieuwe staatsobligaties en is dan ook eigenlijk onmisbaar voor het herkapitaliseren van een failliet systeem. Monetaire verruiming tot in het oneindige komt hiermee steeds dichterbij.
Bronnen:
1. http://www.zerohedge.com/article/after-dumping-30-its-treasury-holdings-half-year-russia-was-it-will-continue-selling-us-de
2. http://www.telegraaf.nl/dft/goeroes/hendrikjandavids/10125614/__Einde_QE2__kritiek_van_Greenspan__.html?sn=dft
3. http://www.treasury.gov/resource-center/data-chart-center/interest-rates/Pages/TextView.aspx?data=yieldYear&year=2011
4. http://www.shadowstats.com/alteate_data/unemployment-charts
5. http://www.zerohedge.com/article/treasury-complex-collapses-celebrate-last-qe2-pomo
6. http://www.zerohedge.com/article/marc-faber-japanese-disaster-20-market-correction-and-qe18
7. http://www.zerohedge.com/article/qa-jim-grant-look-qe-3-through-qe-n
8. http://peterschiffblog.com/peter-schiff-europac-partner-qe3-is-coming/
9. http://money.cnn.com/2011/06/30/markets/bondcenter/treasuries/index.htm?iid=HP_LN
