Monetaire verruiming alleen zal niet werken

Na eindeloos dubben gaat het in maart van dit jaar toch gebeuren. De ECB gaat voor veel, heel veel miljarden maandelijks schatkistpapier opkopen in de hoop zo uiteindelijk de groei in Europa aan te zwengelen. Er zijn echter maar weinig mensen te vinden die van mening zijn dat dit beleid de definitieve route naar herstel zal zijn. Natuurlijk zal het beleid van verruiming een beetje helpen en de eerste tekenen zijn nu al zichtbaar. Zo is de euro in waarde gedaald ten opzichte van veel andere concurrerende valuta’s. Dat zal de export vanuit de eurozone goed doen en dus de economische groei een zetje in de rug even. De verzwakking van de euro heeft ook als gevolg dat de importprijzen wel moeten stijgen en dat zal de inflatie versterken. Deflatie is dan ook geen probleem meer.

Herstructurering

Dat is echter allemaal niet genoeg om alle problemen weg te werken. Er is en blijft noodzaak tot verdergaande herstructurering van de arbeidsmarkt, maar ook blijft de noodzaak onverminderd hoog om de productiviteit in de eurozone te verbeteren. De eerste stap zal en moet echter blijven om de vraagkant van de economie te verbeteren. Een puur Keynesiaanse aanpak is daarvoor nagenoeg onmogelijk, omdat teveel landen nu al kampen met te hoge schulden om verantwoord de tekorten te kunnen lapten oplopen.

Het middel van kwantitatieve verruiming had trouwens sowieso meer kans van slagen in de VS dan nu het geval is voor de eurozone. Toen de Fed in 2008 met QE1 startte, bedroeg de rente op de 10-jaars Treasury 4%. Door jarenlang hetzelfde beleid te voeren en dankzij de toezegging de rente voor een heel lange periode laag te houden, is de yield op de treasury uiteindelijk gedaald naar 1,5%. De scherpe daling van de yield dwong beleggers min of meer om aandelen te gaan kopen. Dat dreef de koersen steeds verder omhoog. Dankzij de ultra lage hypotheekrente kreeg ook de huizenmarkt een impuls.

‘Wealth effect’

Stijgende huizenprijzen gecombineerd met hoge aankoersen versterkte in 2013 de vermogenspositie van gezinnen met maar liefst $10 biljoen. Dit leidde tot hogere consumentenuitgaven, wat bedrijven stimuleerde de productie op te voeren en meer personeel aan te nemen. Het uiteindelijk resultaat is dat na jaren van haperen de economische groei in de VS alweer neigt naar 4%.

De sleutel tot het tamelijk grote Amerikaanse succes was het vermogen van de Fed de rente op obligaties fors omlaag te drukken. Maar in de meeste Europese landen is de rente al extreem laag. In een land als Duitsland is de rentevergoeding op de Bund slechts 0,5%. De dollar kan nog wel verder in waarde dalen, maar het positieve effect ervan zal beperkt zijn.

In principe hebben beleidsmakers in de Eurozone nog enkele andere wapens in hun ransel. Er kunnen bij de belastingheffing andere accenten gelegd worden, waardoor bijvoorbeeld de bouwsector gestimuleerd wordt. Ook kan het investeringsklimaat belastingtechnisch bevorderd worden zonder dat de tekorten hoeven te stijgen. Het is aan de beleidsmakers van de afzonderlijke lidstaten om te bezien wat nodig is. Tot nu toe blijven ze steken in generieke in plaats van specifieke maatregelen. Soms doen ze ook helemaal niets en kijken ze alleen naar de ECB. Dat zal zeker niet helpen.

Cor Wijtvliet

Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD).

Meer informatie:

• Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
• Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen
• U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
• Ontvangt u het Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!
• Volg Cor Wijtvliet op twitter: @wijtvliet