Na de financiële crisis heeft de wereldeconomie moeite om echt op gang te komen. Ondanks dat de centrale banken hebben getracht met ongekend monetair beleid, zoals QE, de motor aan te zwengelen, is de economische groei zwak geweest. Volgens de Wereldbank is de wereldwijde groei rond de 2,5% voor de afgelopen drie jaar. In de vier jaar vóór de kredietcrisis bedroeg de groei 3,8% tot 4,5%.
Economische groei is dringend nodig om een wereldwijde recessie te voorkomen en de schuldenlast die op de economie drukt te verlichten. Negative Interest Rate Policy (NIRP) of negatief rentebeleid is een van de laatste beleidsopties waarover centrale banken beschikken om de economische groei te stimuleren. Een negatieve rente betekent dat banken rente betalen in plaats van dat zij rente ontvangen over de reserves die zij bij de centrale bank aanhouden. Banken op hun beurt kunnen er dan voor kiezen om de rentekosten aan hun klanten die een deposito bij hen aanhouden, door te berekenen. NIRP wordt toegepast in Japan en in het grootste deel van Europa. David Brett, Investment Writer bij Schroders, kijkt naar de eventuele gevolgen van NIRP voor beleggers.
Wat betekent negatieve rente voor beleggers?
NIRP lijkt logisch: maak sparen ‘duur’ zodat het geld wordt uitgegeven in plaats van opgepot. Maar dit post-crisis tijdperk is niet zo logisch als zij lijkt, integendeel. Ondanks de pogingen van de centrale banken om met QE en lage rente robuuste economische groei op gang te brengen, lijkt het maar niet te willen lukken. Beleggers blijven terughoudend om te besteden. Daarnaast hebben QE en ultra-lage rente de rendementen in ‘veiligere’ beleggingscategorieën, zoals staatsobligaties, gedrukt, wat mogelijk tot asset bubbles kan leiden. Beleggers worden hierdoor gedwongen naar andere beleggingscategorieën uit te kijken in hun zoektocht naar rendement en overwegen dan in risicovollere beleggingen te stappen, zoals aandelen.
Werkt NIRP?
De vraag of NIRP werkt in de landen waar het wordt toegepast, is niet makkelijk te beantwoorden. Als het de bedoeling van NIRP is om bestedingen aan te jagen en de economische groei te versnellen, dan zal iedereen zeggen dat NIRP niet werkt, tot nu toe althans. Echter, landen als Zwitserland, Japan en Zweden hebben NIRP in de eerste plaats toegepast om hun munt te verzwakken. Maar als centrale banken wereldwijd concurreren met hetzelfde beleid wordt het potentiële effect van het beleid opgeheven. Zo is de Japanse munt sterker geworden nadat de Bank of Japan de rentetarieven eind februari van dit jaar verlaagde. De vraag kan ook anders gesteld worden: “Zou de wereldeconomie beter af zijn geweest zonder ultra-lage rente, NIRP en QE?”
Wat is de oplossing?
Centrale banken hebben nauwelijks nog beleidsopties tot hun beschikking. Ondanks de maatregelen die centrale banken hebben genomen, weigeren consumenten en bedrijven uit hun schulp te komen. Wellicht is de kredietcrisis nog niet uit het systeem van beleggers verwijderd of vrezen zij dat er nog een staartje zit aan te komen; beleggers lijken vast te zitten in een crisismentaliteit en hebben weinig vertrouwen in het financiële systeem. Degenen die wel investeren worden in steeds risicovollere beleggingen geduwd.
De Bank of England is zich hiervan bewust. De gouverneur van de Engelse centrale bank, Mark Carney, heeft zijn bedenkingen ten aanzien van de effectiviteit van negatieve rentetarieven geuit in een toespraak in februari in het besef dat een dergelijk beleid druk op de business model van banken zou zetten. Hoewel het mogelijk is dat de Bank of England de tarieven aan het einde van 2016 tot nul verlaagt, anticipeert de markt niet op een negatieve rente in het VK.
Zeker is dat als een centrale bank voor NIRP kiest, de toch al beperkte mogelijkheden voor duurzaam economisch herstel verder krimpen.
Deze bijdrage is afkomstig van Schroder Investment Management Benelux. Lees meer in de TalkingPoint van David Brett, Investment Writer bij Schroders, getiteld ‘Will you pay to save?’
