Door de ontwikkelingen in Italië lijkt de ECB opeens meer haast te hebben met het afbouwen van opkoopprogramma. Het kan blijkbaar niet de bedoeling zijn dat landen de begrotingsregels overboord gooien, in de veronderstelling dat de centrale bank de tekorten zal blijven financieren. ECB-bestuurslid Sabine Lautenschläger liet onlangs namelijk nog doorschemeren dat de centrale bank mogelijk deze maand het definitieve besluit zal nemen over de beëindiging van het opkoopprogramma, een statement dat deze week nog eens door de hoofdeconoom van de centrale bank, Peter Praet, werd herhaald.
Een recente peiling van Reuters onder meer dan tachtig economen wijst ook op een einde van het stimuleringsprogramma voor het einde van dit jaar. Nu de economie in de eurozone weer groeit en de inflatie mede door de stijging van de olieprijs weer oploopt heeft de centrale bank een extra excuus om te stoppen met het opkopen van staatsobligaties. De centrale bank koopt momenteel voor €30 miljard per maand aan staatsobligaties op. Daarnaast wordt de opbrengst van afgeloste leningen weer opnieuw geïnvesteerd, waardoor er nog steeds sprake is van een stijging van het balanstotaal.
Centrale bank onder vuur
De ECB heeft de laatste jaren veel kritiek gekregen op haar opkoopprogramma, vooral in de noordelijke eurolanden. Daar zorgt het monetaire beleid voor een extreem lage rente, waardoor er bubbels zijn ontstaan in vastgoed, aandelen en obligaties. Een ander kritiekpunt is dat het opkoopprogramma de druk bij overheden heeft weggenomen om hervormingen door te voeren en de begroting op orde te maken. De plannen van de nieuwe Italiaanse regering laten zien dat dit beleid niet zonder gevolgen blijft, want op den duur zullen politici hun kans grijpen om meer geld uit te geven dan er binnenkomt.
Eerder deze week werd bekend dat de ECB in mei minder Italiaanse staatsobligaties had gekocht dan normaal. De centrale bank had overduidelijk de schijn tegen, want de Italiaanse regering beschuldigde de ECB meteen van politieke inmenging. Later bleek dat er op dat moment heel veel Duitse staatsleningen afliepen die doorgerold moesten worden. Deze opmerkelijke gang van zaken bewijst nogmaals dat de centrale bank met het opkopen van staatsschulden haar onafhankelijkheid op het spel heeft gezet.
Again, unusually large Bund redemptions will go a long way in explaining these swings:
– largest ever overpurchase for Germany
– largest ever underpurchase for Italy
A technical effect, nothing else. But timing couldn’t be worse. pic.twitter.com/w2QVyCM6br— Frederik Ducrozet (@fwred) June 4, 2018
