Een paar weken geleden uitte Willem Buiter al zijn ongezouten kritiek op het EFSF noodfonds, maar nu geeft de analist van Citi ook af op het onvermogen van de ECB om de Europese schuldencrisis te bestrijden. In een kort interview op Bloomberg TV stelt Buiter dat de tijd dringt voor Europa. ''We hebben misschien een paar maanden, maar het kan ook maar een paar weken of dagen duren, voordat er een aanzienlijk risico is op een onnodig faillissement van een land als Spanje of Italië.'' Hij voegt daar direct aan toe dat een dergelijke gebeurtenis zal leiden tot een financiële catastrofe, die ''het Europese en Noord-Amerikaanse bankwezen met zich mee kan slepen''.
Willem Buiter is ongetwijfeld niet de enige die er zo over denkt, maar het is opvallend dat hij deze woorden zo helder uitspreekt op de reguliere media. Men moet snel ingrijpen en daarvoor zijn twee wapens beschikbaar. Als eerste is er het EFSF, dat volgens Buiter eigenlijk een capaciteit zou moeten hebben van €3.000 miljard, het drievoudige van het bedrag dat de Europese leiders in gedachten hadden. Maar het EFSF heeft vanwege politieke redenen al geen kans van slagen, aldus de analist van Citi. De enige optie die dan nog open blijft is de ECB, die wel in moeten grijpen. Willem Buiter maakt de est van de situatie goed duidelijk met de volgende zin: ''Gebeurt dat niet, dan is dat het einde van de Eurozone''.
Volgens Willem Buiter heeft het ECB eigenlijk geen bevoegdheid om staatsobligaties te kopen op de primaire markt (de uitgifte van nieuwe staatsobligaties), maar zijn er helemaal geen beperkingen voor de ECB op de tweedehandse obligatiemarkt. De ECB kan dus wel degelijk iets doen binnen de officiële bevoegdheden die het heeft, zo redeneert Buiter. Dat de ECB nog niet grootschalig ingrijpt heeft te maken met de mentaliteit van de bestuursleden van de ECB, die het aanzetten van de geldpers om staatsobligaties op te kopen zien als 'vloeken in de kerk'. Volgens Willem Buiter moet de ECB nu wel ingrijpen om erger te voorkomen.
In het interview kwamen ook de volgende onderwerpen kort ter sprake. Hieronder een vertaling van de samenvatting.
Over de problemen in Italië
De hoge rente op de Italiaanse staatsobligaties is volgens Willem Buiter niet houdbaar. Op korte termijn is het nog wel op te brengen, maar als de rente zo hoog blijft komt Italië in een negatieve spiraal terecht van steeds hogere schulden en steeds grotere tekorten. De ECB moet nu liquiditeit verschaffen, terwijl Italië de rest van dit decennium blijft doorgaan met bezuinigen en het herstructureren van de economie.
Of Buiter zich zorgen maakt over Frankrijk
In Frankrijk is het balanstotaal van alle banken 300% van het BBP, waarmee de bankensector naar verhouding meer dan 3x zo groot is als in de VS. Als de Franse banken in de problemen komen heeft ook de Franse overheid een probleem.
Over wat er in Europa moet gebeuren om het huis fiscaal op orde te krijgen
''Een betere fiscale structuur in Europa is wenselijk, maar tegelijkertijd ook compleet onrealistisch'', aldus Buiter. De ECB moet landen ondersteunen door staatsobligaties op te kopen, waarvoor in ruil het IMF moet toezien op hervormingen en bezuinigingen in de 'probleemlanden'. Om uiteindelijk tot een echte oplossing te komen moet Europa richting een fiscale unie, maar dat ziet Willem Buiter pas bij een volgende crisis gebeuren en niet nu.
In hoeverre Europa een risico vormt voor de Amerikaanse bankensector
In tegenstelling tot de crisis met verzekeraar AIG in 2008 is er nu wel duidelijkheid over wie verzekeringen heeft uitgeschreven aan wie. De situatie is daardoor beter te controleren. Banken die verzekeringen hebben verstrekt op Europese staatsobligaties kunnen beter deze verzekering uitbetalen dan dat ze de markt voor de CDS'en (credit default swaps) opblazen.
Over de kwaliteit van de Duitse economie
Hierover is Willem Buiter verdeeld. De industrie is zeer productief en er komt veel export uit voort, maar daar staat een dienstensector tegenover die volgens de analist van Citi helemaal niet zo efficiënt is. Ook draait de economie nog steeds op twee verschillende snelheden, die van het voormalige westen en oosten van Duitsland. De afhankelijkheid van de sterke export is ook een risico, aangezien Duitsland voor haar economie dus ook erg afhankelijk is van haar afnemers in het buitenland. Gaat het daar slechter, dan heeft ook Duitsland daar direct last van. Tenslotte wijst Buiten op de ongunstige demografie van Duitsland, zelfs naar de Europese standaarden.
Of de VS haar export moet stimuleren door haar valuta goedkoper te maken
Daar is Willem Buiter geen voorstander van. Het verbeteren van je concurrentiepositie door je eigen munt te verzwakken creëert een spel van verliezers. In het slechtste geval draait het uit op hyperinflatie, zoals dat in Zimbabwe is gebeurd. We zouden ons niet te druk moeten maken over Chinezen die al dan niet hun valuta manipuleren. Ook moet Amerika niet teveel belang hechten aan de mogelijkheden van de VS om haar munt goedkoper te maken. Het is immers een 'secundair instrument', aldus Buiter.
