Willem Middelkoop sprak voor Café Weltschmerz met politicoloog en schrijver Maarten van Schinkel over hoe de wereld sinds het uitbreken van de financiële crisis veranderd is. Volgens van Schinkel zijn we in deze crisis terecht gekomen door een overmaat van schulden. Dat leidt tot allerlei problemen die we steeds voor ons uit schuiven door nog meer schulden te maken. We zijn verslaafd geraakt aan schulden en hebben daar steeds meer van nodig om ons welvaartsniveau op peil te houden.
Dat dit een onhoudbaar groeimodel is zien we aan de noodgrepen die centrale bankiers de afgelopen jaren hebben toegepast. “We leven nu met een scenario dat vijf jaar geleden volledig ondenkbaar was. Intuïtief denk ik dat dit niet kan kloppen.” Daarmee doelt hij op het opkopen van staatsobligaties, zelfs in de Eurozone waar eerst nog zoveel weerstand was tegen deze vorm van monetaire stimulering.
Schuldsanering
Een schuldsanering is volgens van Schinkel een scenario dat zeker tot de mogelijkheden behoort. Een korte passage uit het interview:
“Je zou je kunnen stellen dat we door te spelen met de gedachte van monetaire financiering in wezen al die kant op bewegen. Stel je voor dat je al die schulden op de balans van de centrale bank hebt staan, en die streep je weg… Wat je dan krijgt is een centrale bank met een gigantisch verlies, maar dat maakt niet uit… En dan heb je in feite een deel van de schulden opgelost.”
En de pensioenfondsen dan?
“Je zou het zo kunnen regelen dat alleen de staatsobligaties op de balans van de centrale bank afgeschreven worden. De pensioenfondsen houden dan gewoon hun claim op de overheid. We zitten in een tijd voor vrij radicale gedachten en het zijn toch vrij weldenkende mensen die met deze radicale plannen komen!”
Chinese yuan als wereldreservemunt?
Maarten van Schinkel verwacht niet dat de wereld zal overstappen op de Chinese yuan als de nieuwe wereldreservemunt.
“Het hebben van de wereldreservemunt heeft enorme voordelen. Ik kan me niet voorstellen dat in een multipolair systeem waar we nu naar toe gaan, dat regeringen dat privilege of het uitzicht op dat privelege zullen opgeven. Het zou kunnen werken dat je betaalt in een gemeenschappelijke munt, dat kan volatiliteit wegnemen…. Maar het is gewoon machtspolitiek. Chinezen zijn voor de SDR zo lang ze achterlopen, zodra ze voor beginnen te lopen zijn ze niet voor de SDR.”
Wordt China ooit een leidende macht?
“Dat is zo ver vooruit gedacht… China is Amerika al voorbij in de omvang van de economie, gecorrigeerd voor koopkrachtverschil. In nominale termen gaan ze ergens in 2025 de Verenigde Staten voorbij. Maar dan verplaatst het toneel zich naar de geopolitiek, daar worden dit soort dingen ook beslist. Het is altijd een samenspel van economische macht en geopolitieke toepassing van die macht.”
Waarom koopt China goud?
In de laatste minuten van het gesprek wordt ook het thema goud aangehaald. Op de vraag waarom China zoveel goud koopt zegt van Schinkel het volgende. Hij merkt daarbij op dat hij zich minder verdiept heeft in dit onderwerp.
“Het zou kunnen zijn om een beleggingsmix van deviezenreserves op te bouwen, en daar zit ook goud bij. Ik dicht goud niet de rol toe die het vaak wordt toegedicht.”
Er is volgens van Schinkel al sprake van een normalisering in het financiële systeem. Goud is daarbij meer naar de achtergrond verdwenen en is zich gaan gedragen als een ‘normale’ asset.
“Vanaf 1980 tot en met 2000 hadden we een alsmaar dalende inflatie, wat in een later stadium mede ondersteund werd door goedkope arbeid uit lagelonenlanden en door veranderingen in de manier waarop inflatie berekend wordt.”
