Zweden ziet risico’s van cashloze samenleving

Zweden lijkt zich bewust te zijn van de risico’s van een zogeheten cashloze samenleving. De Zweedse centrale bank vreest namelijk dat het verdwijnen van de munten en bankbiljetten uit het dagelijkse betalingsverkeer zal leiden tot een complete desintegratie van de infrastructuur die hoort bij de distributie en het gebruik van contant geld. En dat ondermijnt volgens de centrale bank haar taak om zorg te dragen voor een veilig en efficient betaalsysteem.

De hoeveelheid munten en bankbiljetten die in Zweden in omloop is bereikte in 2007 een piek en is sindsdien met meer dan 40% gedaald. De hoeveelheid contant geld is vandaag de dag weer terug op het niveau van 1991, wat betekent dat er gecorrigeerd voor bevolkingsgroei en inflatie vandaag de dag veel minder contant per persoon in omloop is dan toen.

Door het afnemen van de hoeveelheid munten en biljetten wordt het voor banken en bedrijven steeds kostbaarder om de infrastructuur van geldwagens, kluizen en geldautomaten in stand te houden. Daardoor zal het voor bedrijven en consumenten alleen maar interessanter worden om over te stappen naar elektronische betaalmiddelen als bankpassen, smartphone apps en internetbankieren. Maar is dat een probleem?

Contant geld als backup

Elektronische betaalsystemen bieden veel voordelen boven het gebruik contant geld, maar het nadeel is dat elektronische systemen getroffen kunnen worden door storingen en door aanvallen van hackers. In dat soort scenario’s is het handig als consumenten en bedrijven kunnen terugvallen op munten en bankbiljetten. Vooral in de afgelegen gebieden van Zweden dreigt de beschikbaarheid van contant geld een probleem te worden, omdat het daar relatief kostbaar is om bedrijven en banken te bevoorraden.

Patrik Andersson van waardetransporteur Loomis verklaarde in een interview met Bloomberg het belang van het in stand houden van een infrastructuur voor contant geld. Volgens hem realiseren veel Zweden niet wat voor effect het uitvallen van elektronische betaalsystemen heeft op het dagelijkse leven. De bevolking heeft veel vertrouwen in de stabiliteit en beschikbaarheid van deze systemen, maar dat kan er in een crisissituatie toe leiden dat Zweden niet meer in staat zijn om primaire zaken als de boodschappen te betalen.

Volgens Nina Wenning van Bankomat (het bedrijf dat de meeste geldautomaten in het land beheert en dat in handen is van verschillende Zweedse banken), zijn de kosten voor iedere transactie bij de geldautomaat de laatste jaren dramatisch toegenomen. Dat komt omdat er steeds minder vaak gebruik van wordt gemaakt, terwijl de kosten voor het geldtransport en de verzekering vrijwel niet omlaag gaan.

Contant geld in omloop in Zweden is de laatste jaren sterk afgenomen (Bron: Bloomberg)

Goud en zilver als veilige haven

Net zoals contant geld een betaalmiddel is om op terug te vallen in tijden van crisis, zo zijn edelmetalen als goud en zilver spaarmiddelen om op terug te vallen in onzekere tijden. Gouden munten en zilveren munten zijn misschien niet zo handig als betaalmiddel, wel zullen ze in tijden van crisis hun koopkracht behouden. Zeker wanneer valuta aan waarde verliezen en banken niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen en conform de bail-in worden afgewikkeld. Om die reden is het altijd aan te raden om zowel contant geld als edelmetalen achter de hand te houden.