In Zwitserland wordt binnenkort een referendum gehouden over het aan banden leggen van geldcreatie door banken, zo schrijft de Telegraph. Een petitie over dit onderwerp kreeg meer dan 100.000 handtekeningen, waarmee het onderwerp op de politieke agenda is gekomen. De campagne werd georganiseerd door het Zwitserse ‘Vollgeld‘ initiatief en heeft als doel een einde te maken aan het fractioneel bankieren.
Voorstanders van deze campagne zijn van mening dat speculatieve bubbels in de economie veroorzaakt worden door een fractioneel geldsysteem, waarin banken veel meer geld kunnen uitlenen dan wat ze aan spaartegoeden beheren. Van al het geld dat in Zwitserland in omloop is bestaat meer dan 90% uit digitale banktegoeden, geld dat gecreëerd is door commerciële banken. Fysiek geld in de vorm van munten en bankbiljetten, dat alleen door de centrale bank in omloop kan worden gebracht, vertegenwoordigt minder dan 10% van al het geld.
Banken hebben dus een zeer grote invloed op de totale geldhoeveelheid in de economie. Geven ze veel krediet, dan kan dat speculatieve bubbels in de hand werken. Draaien ze de kredietkraan dicht, dan kan dat een deflatoire crisis teweeg brengen. Om deze grote schommelingen in de economie tegen te gaan moet de kredietcreatie door banken aan banden gelegd worden, zo menen de voorstanders van het referendum.
100% reserve
Het Zwitserse ‘Vollgeld’ initiatief streeft met dit referendum naar een geldsysteem waarbij banken niet meer geld kunnen uitlenen dan de totale spaartegoeden. “Banken zullen niet meer in staat zijn eigenhandig geld te creëren, ze kunnen alleen nog maar het geld uitlenen dat ze hebben gekregen van spaarders”, zo verklaarde een woordvoerder van de campagne.
Als het referendum wordt aangenomen krijgt de Zwitserse centrale bank niet alleen het monopolie op de creatie van munten en bankbiljetten, maar ook op de creatie van digitale banktegoeden. “Het besluit om meer geld in omloop te brengen komt dan in handen te liggen van de overheid”, zo stelt de campagne ‘Vollgeld’.
In het huidige financiële systeem wordt de geldcreatie slechts beperkt door reserveverplichtingen die van bovenaf op commerciële banken worden opgelegd, zoals de eisen van Basel III. Maar ook deze eisen blijken onderhevig aan veranderingen. In een opwaartse economische cyclus zal men geneigd zijn de teugels los te laten en weinig beperkingen op te leggen aan de kredietverlening door banken. Keert de economische cyclus weer, dan worden de reserveverplichtingen opeens aangescherpt, waardoor de recessie langer kan voortduren.
Grote Depressie
De discussie over geldcreatie is niet nieuw, want begin jaren dertig van de vorige eeuw gingen er ook al stemmen op om de kredietcreatie door banken te beperken. De Amerikaanse econoom Irving Fisher wees toen ook al naar het fractioneel banksysteem als bron van speculatie en als oorzaak voor roekeloos leengedrag. In 2008 stond ook in IJsland het fractioneel banksysteem ter discussie en in Nederland probeert Burgerinitiatief Ons Geld hetzelfde doel te bereiken als de Zwitserse ‘Vollgeld’ beweging.
Het is nog niet bekend op welke datum Zwitserland dit referendum zal houden.
Lees ook:
- “Burgerinitiatief Ons Geld verdient eerlijke discussie”
- Reactie Ons Geld op “Afdeling ‘geldschepping’ bestaat niet bij bank”
- Lou Keune: Van wie is ons geld?
- Burgerinitiatief Ons Geld in de Tweede Kamer
- Video: Wim Boonstra over de oorsprong van geld
- Video: Dirk Bezemer over de werking van ons geldsysteem
- Interview Dirk Bezemer: “Geld is geen goud”
