De Amerikaanse econoom Robert Shiller waarschuwt voor nieuwe financiële zeepbellen door een scherpe koersstijging op de aandelenmarkten, met name in de Verenigde Staten. Ook zijn in bepaalde gebieden de vastgoedprijzen alweer veel te hard gestegen, zo meent de Nobelprijswinnaar. Als voorbeeld draagt hij Brazilië aan, waar de huizenprijzen in steden als Rio de Janeiro en Sao Paulo de afgelopen vijf jaar drastisch zijn toegenomen. Hij kreeg daarbij het gevoel dat hij in 2004 had bij de Amerikaanse huizenmarkt. Het economische herstel is volgens Shiller nog steeds kwetsbaar en de waardering van met name technologiebedrijven en financials is daarbij op de muziek vooruit gelopen. Marketupdate weegt de uitspraak van Shiller en pakt de cijfers erbij…
Koers/winst verhouding
Om zijn uitspraken in perspectief te plaatsen werpen we even onze blik op de koers/winst verhouding van de Amerikaanse S&P 500 index. De koers/winst verhouding (P/E ratio) blijkt historisch gezien een redelijk goede maatstaf om te bepalen wanneer aandelen ondergewaardeerd of overgewaardeerd zijn. Vanaf 1871 tot en met nu was die ratio gemiddeld 15,5 keer, maar onderstaande grafiek laat zien dat de ratio soms vele malen hoger was. Met een actuele P/E ratio van bijna 20x is er dus sprake van enige overwaardering, maar we moeten daar tegelijkertijd bij opmerken dat de overwaardering nog veel verder kan doorlopen…
De prijs van een aandeel was de afgelopen 140 jaar op gemiddeld 15,5 keer de winst (Bron: Multipl.com)
Shiller P/E ratio
De bovenstaande grafiek is waarschijnlijk niet de grafiek waar Robert Shiller zijn uitspraken op baseert. Sterker nog, hij ontwikkelde zijn eigen rekenmethode! De Shiller PE ratio kijkt naar de gemiddelde jaarlijkse winst van bedrijven over een periode van tien jaar, waardoor sterke schommelingen in de winst worden uitgefilterd. Daarnaast corrigeert hij de winst uit het verleden voor inflatie, middels de Consumer Price Index (CPI). De gedachte achter deze alternatieve rekenmethode is dat er correctie voor inflatie wordt toegepast en dat extreme uitschieters door kortstondige uitschieters in de winst of de koers van een aandeel worden uitgefilterd. Zijn rekenmethode levert over de periode vanaf 1881 tot en met nu de volgende grafiek op. Voor de volledigheid: de gemiddelde koers/winst verhouding volgens deze methode is 16,5. Daar staan we met de huidige koerswinst verhouding van 25,36 ver boven.
De Shiller P/E ratio laat een relatief hoge waardering zien (Bron: Multipl.com)
Market Cap to GDP
Een andere methode om naar de waardering van aandelen te kijken is om de marktkapitalisatie van de aandelenmarkt tegenover de omvang van de economie te plaatsen, het Gross Domestic Product (GDP). Deze rekenmethode is favoriet bij waardebelegger Warren Buffett, omdat het volgens hem de beste indicatie geeft van de waardering van de aandelenmarkt als geheel op een gegeven moment. Vanaf 1950 tot en met nu blijkt de marktkapitalisatie van alle beursgenoteerde bedrijven in de VS op ongeveer 0,65 keer het GDP te liggen. Met een actuele ratio van 1,22 lijken aandelen momenteel inderdaad overgewaardeerd. De piek lag in 2000, toen de marktwaarde van alle bedrijven meer dan anderhalf keer de omvang van het GDP had. De volgende grafiek geeft een overzicht van de afgelopen 60+ jaar op de aandelenmarkt.
De marktwaarde van de aandelenmarkt ten opzichte van het GDP (Vectorgrader.com)
Amerikaanse aandelen overgewaardeerd?
We kunnen Shiller dus gelijk geven als hij waarschuwt voor financiële zeepbellen, maar we moeten hier meteen bij opmerken dat de overwaardering van aandelen nog veel verder kan oplopen. We vallen terug op de gevleugelde uitspraak van econoom Keynes: “The market can stay irrational longer than you can stay solvent”. De waarschuwing van Shiller is begrijpelijk en terecht, maar we hoeven hierdoor niet meteen in paniek te raken. Beleggers die op de korte termijn handelen kunnen wellicht nog een lange rally tegemoet zien, maar voor de lange termijn belegger is de aandelenmarkt momenteel al relatief hoog geprijsd en is het dus een minder gunstig moment om in te stappen.
