Het afgelopen weekend keken we met verbazing naar de ontwikkelingen in Turkije. Tanks reden door de straten en gevechtshelikopters openden het vuur op het parlementsgebouw en op mensen op straat. In totaal vielen daarbij meer dan 265 dodelijke slachtoffers en nog eens honderden gewonden, waaronder militairen, politieagenten en burgers.
Wie er precies achter deze coup zit en hoe de stand van zaken op dit moment is weten we niet, maar wat we wel weten is dat premier Erdogan de situatie gebruikt heeft om nog meer macht naar zich toe te trekken. De Turkse staatstelevisie meldde dat verschillende generaals zijn opgepakt en dat ruim 2.700 rechters uit hun ambt zijn gezet. Ook liet Erdogan zondag weten dat hij de doodstraf weer wil invoeren. Het lijkt er dus op dat Turkije nog meer richting een totalitaire staat beweegt, een zorgelijke ontwikkeling in het kader van de vluchtelingencrisis en het Turkse lidmaatschap van de NAVO.
Volgens Fethullah Gülen, die algemeen beschouwd wordt als de aartsrivaal van Erdogan, is de staatsgreep in Turkije in scene gezet door de regering. Hij waarschuwt voor een verdere afbraak van de democratische rechtsstaat en een verschuiving richting een meer dictatoriaal regime in Turkije.
Atoomwapens in Turkije
Wist u dat de Amerikanen een militaire basis in Turkije gebruiken om bombardementen in Syrië uit te voeren en dat er in deze militaire basis naar schatting vijftig atoombommen van de NAVO opgeslagen liggen? Volgens Hans Kristensen, expert op het gebied van nucleaire wapens, wordt het tijd dat de Verenigde Staten deze wapens weghalen, omdat de veiligheidssituatie niet meer te garanderen is. Sinds de coup heeft de Turkse regering de stroomvoorziening naar deze luchtbasis afgesloten. “Je krijgt maar een beperkt aantal waarschuwingen voordat het vreselijk uit de hand loopt. Het is tijd de wapens terug te halen”, zo verklaarde Kristensen tegenover Reuters.
Beurs lager
Beleggers houden niet van onzekerheid en dat zien we terug op de financiële markten. De Turkse aandelenmarkt ging maandagochtend met 5% onderuit, terwijl de Turkse lira met een vergelijkbaar percentage onderuit ging ten opzichte van de Amerikaanse dollar. De munt is inmiddels weer wat hersteld van de daling, maar staat nog steeds ruim onder de wisselkoers van afgelopen vrijdag. De afgelopen week waren beleggers op de Turkse beurs nog zeer positief gestemd vanwege het herstel van de relatie tussen Turkije en Rusland. Daardoor verbeterde het vooruitzicht voor de handel en het toerisme tussen beide landen.
De Turkse centrale bank kondigde aan onbeperkte liquiditeit te verstrekken aan de banken, terwijl de vicepremier beleggers ervan verzekerde dat de couppoging geen langdurige gevolgen zal hebben voor de Turkse economie. Men vreest dat de politieke onzekerheid in Turkije zal leiden tot een vlucht van kapitaal. De Turkse economie is erg afhankelijk van buitenlandse investeerders. Het toenemende geweld is ook niet gunstig voor het toerisme, een belangrijke inkomstenbron voor veel Turkse badplaatsen.
Toen de couppoging plaatsvond waren alle aandelenbeurzen wereldwijd gesloten, maar werd er nog wel gehandeld in edelmetalen. De goudprijs schoot vrijdagavond laat nog even omhoog, maar leverde maandagochtend alweer in toen de situatie in Turkije weer wat tot rust was gekomen.
Turkse lira ging hard onderuit, maar herstelde maandag weer (Grafiek via Bloomberg)
