De Panama Papers gaven vorige week de bevestiging dat vermogende mensen en bedrijven wereldwijd belastingparadijzen gebruiken om minder belasting te betalen. Zo werd de premier van IJsland in verlegenheid gebracht, kwam de Britse Cameron onder vuur te liggen en kreeg ook de Russische president Poetin ervan langs vanwege belastingconstructies die een aantal van zijn vertrouwenspersonen hadden opgezet via Mossack Fonseca.
Maar een aantal zeer grote belastingontduikers bleef buiten schot. Als we toch de jacht op deze vermogens openen, laten we dan ook de bedrijven aanpakken die heel prominent aanwezig zijn in ons dagelijkse leven. Een aantal voorbeelden…
Het kantoor van Facebook in het Verenigd Koninkrijk betaalde in 2014 £35 miljoen aan bonussen aan haar personeel, terwijl ze maar £4.327 aan belasting hoefde te betalen aan de Britse overheid. Door slimme boekhouding kon het bedrijf een verlies van £28,5 miljoen laten noteren, waardoor er bijna geen belasting betaald hoefde te worden.
Maar dat is nog niks vergeleken met 2011, toen Facebook via Ierland en de Kaaimaneilanden omgerekend een miljard euro aan inkomsten wegsluisde om belastingen te ontwijken. Dankzij deze truc – die volledig conform de wetgeving plaatsvond – betaalde de sociale netwerksite maar 0,34% belasting over deze inkomsten.
Apple
Ook Apple wist de afgelopen jaren met innovatieve boekhouding veel belastingen te ontwijken. In het gebroken boekjaar 2012 maakte het bedrijf buiten de Verenigde Staten $36,8 miljard winst, waarover slechts $713 miljoen belasting betaald werd. Het bedrijf gebruikte een financiële constructie om inkomsten met een omweg via Nederland en Bermuda terug te brengen naar Ierland. Deze constructie, ook wel de ‘Double Irish with a Dutch Sandwich’ genoemd leverde Apple een effectieve belasting van slechts 1,9% op.
Begin dit jaar werd het technologiebedrijf door de Europese Commissie op de vingers getikt voor meer dan $8 miljoen aan belastingontwijking via Ierland.
Amazon
De Amerikaanse webwinkel Amazon heeft in 2013 ongeveer €13,5 milard aan Europese omzet weggesluisd via een kantoor in Luxemburg, met als doel zo min mogelijk belasting te betalen. Een minder exotische route dan via de Kaaimaneilanden of Bermuda, maar minstens zo effectief. Dankzij deze truc, waarbij betalingen van klanten via Luxemburg binnenstromen, hoefde Amazon maar £4,2 miljoen aan belastingen te betalen over een omzet van £4,3 miljard. Ook dat is maar een fractie van een procent.
Ook Google heeft via de legale belastingconstructie via Ierland en Bermuda op grote schaal belastingen ontdoken. Het bedrijf behaalde in 2014 een omzet van €10,8 miljard via haar Nederlandse holding, waar geen enkel personeelslid werkt. Dat bedrag werd doorgesluisd zodat er effectief nog maar €11 miljoen aan belastbare inkomsten overbleef voor de Nederlandse holding van Google. En met een vennootschapsbelasting van 25% is dat €2,7 miljoen. Dat is maar een fractie van een procent van het bedrag dat Google had moeten betalen zonder deze constructie.
McDonalds
Fastfoodketen McDonalds heeft tussen 2009 en 2013 in totaal €1 miljard aan belastingen ontdoken met een gunstige fiscale constructie via Luxemburg. Net als Amazon liet ook dit bedrijf inkomsten binnenstromen in Luxemburg, waar dergelijke inkomsten nauwelijks belast worden. In een verklaring liet het bedrijf weten zich van geen kwaad bewust te zijn, omdat alles conform de fiscale wetgeving gebeurde.
Starbucks
De Europese Commissie heeft Starbucks in 2014 op de vingers getikt voor belastingconstructies die als doel hebben miljoenen aan belastingen te ontwijken. Starbucks bedacht een constructie waarbij Europese filialen royalties betalen voor een speciaal recept waarmee de koffiebonen gebrand worden door een leverancier die ook eigendom is van Starbucks. De prijs van de koffiebonen is maar een fractie ten opzichte van de royalties, maar dat is geen toeval. Over royalties hoeven namelijk geen belastingen betaald te worden. Op deze manier wist Starbucks miljoenen aan belastingen te ontwijken.
Belastingontduiking: Een wereldwijd probleem
Het is misschien wat flauw om oude nieuwsberichten bij elkaar te rapen en zo onder elkaar te zetten, maar het laat wel zien hoe groot de omvang van het probleem is. Grote bedrijven kunnen vanuit hun machtspositie constructies bedenken die volledig legaal zijn, maar die absoluut niet deugen. Het zorgt voor oneerlijke concurrentie, want het zijn de midden- en kleinbedrijven die er niet aan ontkomen het volle pond aan belastingen te betalen.
