Het jaar 2018 gaat de boeken in als het slechtste jaar voor de Europese en Amerikaanse aandelen sinds 2008. Ondanks een bescheiden rally op de laatste beursdag van het jaar sloot de Dow Jones index op een verlies van 5,6%, terwijl de S&P 500 een verlies van 6,2% noteerde. Voor beide graadmeters was 2018 het eerste jaar met verlies na drie jaren van winst. Het was gelijk het grootste verlies in tien jaar tijd.
Tot halverwege het jaar was er nog weinig aan de hand op de beurzen. Sterker nog, in de Verenigde Staten werden in de zomer van 2018 zelfs nieuwe records gezet. De correctie begon in het vierde kwartaal, waarin de Dow Jones index 12% verloor en de breed gedragen S&P 500 met bijna 14% onderuit ging. De decembermaand werd zelfs de slechtste sinds 1931. De volgende grafiek laat zien dat er in december heel veel rood op de borden stond.
Slechtste decembermaand voor de Dow Jones sinds 1931 (Bron: CNBC)
Europese beurzen onderuit
Ook in Europa was het beursjaar van 2018 niet om over naar huis te schrijven. De Europese Stoxx 600 index ging met 13% onderuit, terwijl de FTSE 100 in het Verenigd Koninkrijk het jaar met 12% verlies afsloot. De meest opvallende negatieve uitschieters zijn de Italiaanse beurs met een verlies van 16% en de Duitse DAX index met een verlies van 18%.
Dat de verliezen in deze landen nog groter zijn is voor een belangrijk deel worden toe te schrijven aan de slechte prestaties van bankaandelen. Dat de Italiaanse bankensector er niet best voor staat was al langer bekend, maar nu beginnen beleggers zich ook zorgen te maken over de grote Duitse banken. De aandelen van Deutsche Bank en Commerzbank verloren in 2018 meer dan de helft van hun beurswaarde.
Europese aandelenmarkten hard onderuit (Bron: Bloomberg)
Beleggers nerveus
Beleggers maken zich zorgen over de stijgende rente en het aanhoudende handelsconflict tussen de Verenigde Staten en China. Ook anticiperen de financiële markten op een verkrapping van het monetaire beleid van centrale banken, bijvoorbeeld in de vorm van nieuwe renteverhogingen. Een stijgende rente maakt het duurder om te lenen, waardoor de economische activiteit afneemt.
In Europa zijn er nog andere bijkomende problemen, zoals de begrotingsproblematiek in Italië en het geplande vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie. Deze thema’s zorgen voor meer onzekerheid en daar houden beleggers niet van.
Kijken we naar het volledige spectrum van beleggingen, dan zien we dat er over de hele linie verliezen waren. Ook de aandelen van de meeste opkomende economieën deden het vorig jaar niet goed, evenals de markt voor zogeheten high-yield obligaties en de markt van grondstoffen. Zo ging ook de olieprijs in de tweede helft van 2018 hard omlaag.
Vlucht naar veilige havens?
Onder deze omstandigheden zou je verwachten dat Amerikaanse staatsleningen een positief rendement opleveren, maar ook daar was in 2018 geen sprake van. Ondanks een rally in Amerikaanse 10-jaars leningen in het vierde kwartaal was de rente op dit schuldpapier aan het einde van 2018 hoger dan aan het begin van het jaar. Dit resultaat kunnen we deels toeschrijven aan de renteverhogingen door de Federal Reserve. Wat ook meespeelt is dat Trump het begrotingstekort de komende jaren verder laat toenemen. Dat is niet goed voor de kredietwaardigheid van de Verenigde Staten.
Kijken we naar edelmetalen, dan zien we een gemengd beeld. De goudprijs schoot in het vierde kwartaal omhoog, maar net niet genoeg om het jaar met winst af te sluiten. In dollars sloot de goudprijs het jaar af met een verlies van 2,1%. In euro’s werd het jaar wel positief afgerond, namelijk met een winst van 2,7%.
Zilver en platina werden in 2018 wat goedkoper, terwijl palladium het afgelopen jaar juist meer waard werd. Dit edelmetaal, dat vooral gebruikt wordt voor de auto-industrie, werd het afgelopen jaar 20% meer waard en was op een gegeven moment zelfs even duur als goud.
Dit artikel verscheen eerder op Goudstandaard
