Na een relatief rustige maand november is de dollar de maand december goed begonnen. In de eerste week won de dollar fors terrein op alle belangrijke concurrerende valuta’s, zoals euro en yen. Op donderdag 4 december bleek, dat de Amerikaanse banencarrousel weer echt op stoom komt. Bijna tegelijkertijd kwam naar buiten, dat het in Japan nog minder gaat dan al was aangenomen. Japan zinkt verder weg in een forse recessie. Japanse beleggers zetten hun geld massaal op de dollar en voor het eerst sinds 2007 gingen er meer dan Y121 in de dollar. Japan zal blijven stimuleren, terwijl een renteverhoging in de VS onafwendbaar lijkt.
Ook de euro dook omlaag na het bekend worden van het Amerikaanse banennieuws. Beleggers koppelden dat nieuws aan het uitblijven van daadkracht in Europa. De ECB wacht eerst het nieuwe jaar af alvorens misschien tot meer actie over te gaan. Grote marktpartijen beginnen er steeds meer op aan te dringen, dat de ECB het voorbeeld van de VS en Japan volgt en de overtuiging groeit dat zulks begin 2015 gaat gebeuren. De almaar dalende olieprijs dreigt ook het laatste beetje inflatie weg te poetsen en dan lijkt deflatie onvermijdelijk.
BIS waarschuwt
Beleggers zijn duidelijk in hun nopjes, maar op andere plaatsen in de wereld beginnen alarmbellen af te gaan. The Bank for International Settlement (BIS), de centrale bank voor de centrale banken slaat met lede ogen en toenemende zorg de opmars van de dollar gade. Haar zorg betreft eerst en vooral de kwetsbaarheid van (de bedrijven in) de opkomende markten. Een sterke dollar heeft een lange geschiedenis als brenger van onheil in de Opkomende Markten. Het stortte in de jaren ’80 van de vorige eeuw Latijns Amerika in een diepe crisis en het decennium daarop was Azië aan de beurt. Veel landen hebben een heel dure les geleerd en dienovereenkomstig gehandeld. Ze hebben de te nauwe band met de dollar doorgeknipt, hebben minder internationaal geleend en de centrale banken hebben hun valutareserves fors opgebouwd.
Bedrijven in de Opkomende Markten hebben echter dat goede voorbeeld niet gevolgd en hebben op grote schaal dollar gedenomineerde waardepapieren uitgegeven. In totaal gaat het om $ 2,6 biljoen aan schuldpapier, waarvan 75% in dollars uitgedrukt. Daarnaast hebben internationale banken nog eens minimaal $ 3,11 biljoen geleend aan opkomende economieën. De kredietenstroom en anderszins richting een land als China omschrijft de BIS als buitengewoon!
Het probleem is, dat een duurder worden van de dollar de schuldenlast van bedrijven en landen alleen maar groter maakt. En dan hebben we het nog niet over de mogelijke rentestijging. Die al de financiële problemen van het moment alleen maar vergroten.
Zorgen in opkomende markten
De BIS waarschuwt niet alleen voor een herhaling van zetten in de Opkomende Markten. De bank kijkt ook met zorg naar de gezondheid van de financiële markten. Die noemt de BIS zorgelijk en 
fragiel. Ze verwijst daarvoor naar gebeurtenissen op 15 oktober, toen heel even het gevaar dreigde van paniek op de markt voor Amerikaanse Treasuries. Deze markt met een waarde van $ 12,3 biljoen vormt het feitelijk fundament voor de gehele financiële markt. Daar mag dus geen paniek uitbreken. Die kortstondige paniek leek samen te vallen met een berichtje dat de detailhandelsverkopen in de VS enigszins zouden kunnen tegenvallen.
Als dat echt de oorzaak is, dan is dat zonder meer onrustbarend en onderstreept het de fragiliteit van het financiële bestel. Daar komt nog bij, dat de rust niet terugkeerde door ingrijpen van de markt zelf, maar door optreden van centrale bankiers. Markten lijken hun zelfcorrigerend vermogen te verliezen en gaan steeds meer leunen op centrale banken. Ook dat is zonder meer een punt van zorg en het vergroot het vertrouwen in het bestel allerminst!
Cor Wijtvliet
Over Cor Wijtvliet: Als econoom studeerde Wijtvliet af op economische geschiedenis en kent hij als geen ander de valkuilen en mogelijkheden van crises. Wijtvliet werkte tot de vorige crisis van 2008 als onderzoeker, analist en vermogensstrateeg voor banken en instellingen zoals het Nederlands Instituut voor het Bank- en Effectenbedrijf (NIBE), Centraal Bureau voor de Statistiek, KBW-Wesselius, Friesland Bank Securities en Van Lanschot Bankiers. Die wereld laat hij in 2009 achter zich en vestigt zich succesvol als onafhankelijk analist. Hij schrijft in 2009 onthullende commentaren en vileine columns en wordt regelmatig gevraagd zijn doortastende kijk op geld- en beleggingszaken te geven in de Nederlandse media. Zo was Dr. Wijtvliets opinie onder andere te zien, te horen en te lezen in RTLZ, Business Nieuws Radio (BNR) en Het Financieele Dagblad (FD).
Meer informatie:
- Opmerkingen en vragen kunt u richten aan: [email protected]
- Bezoek ook de website van Cor Wijtvliet en lees meer door hem geschreven artikelen
- U kunt Cor Wijtvliet boeken voor een inspirerende spreekbeurt. Laat u verrassen!
- Ontvangt u het Journaal niet rechtstreeks? Abonneert u zich dan hier!
- Volg Cor Wijtvliet op twitter: @wijtvliet
