De Bank of Internationale Settlements (BIS) waarschuwt in haar nieuwste kwartaalrapport voor de mogelijk schadelijke gevolgen van de voortdurende waardestijging van de dollar ten opzichte van andere valuta. Volgens de BIS, ook wel de bank der centrale banken genoemd, zijn met name bedrijven in opkomende markten bijzonder kwetsbaar voor een ‘dure’ dollar. Veel van deze bedrijven hebben de afgelopen jaren geleend in dollars, omdat dat toen door de lage rente en de relatief zwakke dollarkoers zeer aantrekkelijk was. Maar nu de dollarindex het hoogste niveau in acht jaar tijd heeft bereikt beginnen de dollarschulden die bedrijven in de boeken hebben staan te knellen.
Bedrijven in opkomende markten hebben in totaal voor $2,6 biljoen geleend in buitenlandse valuta, waarvan driekwart in de vorm van de Amerikaanse dollars. Volgens Claudio Borio van de BIS schuilt hier een groot risico in: “Als de Amerikaanse dollar – de dominante internationale valuta – in waarde blijft toenemen, kan dit een groot financieringsprobleem en een stijgende schuldenlast met zich meebrengen. De verslechtering van de financiële situatie zal nog verder toenemen als ook de rente in de VS weer normaliseert.” De BIS neemt vooral de laatste jaren een trend waar van bedrijven in opkomende markten die geld ophalen met het uitschrijven van dollarobligaties.
Groei van dollarschulden buiten de VS
China
Borio noemt in het bijzonder de kredietverlening van buitenlandse banken aan Chinese bedrijven. Het totaal aan uitstaande dollarleningen aan China is tussen het einde van 2012 en juni dit jaar verdubbeld tot een totale omvang van $1,1 biljoen. Dat de obligatiemarkt kwetsbaar is blijkt wel uit de scherpe intraday daling van de rente op Amerikaans schuldpapier op 15 oktober, waar geen groot macro-economisch nieuws aan vooraf ging. De financiële markten herstelden zich toen snel, maar dat kwam vooral door ingrijpen van monetaire autoriteiten. “De markten stabiliseerden niet uit zichzelf”, aldus Borio. Hij voegde daaraan toe dat de richting van de markt in toenemende mate bepaald wordt door de woorden en daden van centrale banken.
Valutarisico
Periodes van dollarsterkte gingen in het verleden vaker gepaard met crises elders in de wereld, zo merkt de Financial Times op. In de jaren ’80 werd Latijns Amerika getroffen en in de jaren ’90 barstte in Azië een valutacrisis los. Landen hebben van deze valutacrises geleerd door hun munt los te koppelen van de dollar en door hun valutareserves uit te breiden. Ook lenen ze niet meer zo vaak in dollars, omdat dat een ondraagbaar valutarisico met zich mee kan brengen. Argentinië kwam dit jaar opnieuw in de problemen omdat ze de leningen in dollars niet terug kon betalen.
De waardestijging van de dollar valt samen met de afbouw van het stimuleringsprogramma van de Federal Reserve. Sinds de beëindiging van het Amerikaanse opkoopprogramma is de dollarrente gestegen en is de Amerikaanse munt in waarde gestegen ten opzichte van andere valuta. Ook begon de goudprijs vanaf dat moment verder te dalen.
