De centrale bank van Ecuador trekt na vier jaar de stekker uit haar eigen geldsysteem. In 2014 introduceerde de regering onder leiding van president Correa een nieuwe elektronische geldeenheid, die alleen via een rekening rechtstreeks bij de centrale bank verhandeld kon worden. Het systeem werd begin 2015 in gebruik genomen en daarmee was Ecuador het eerste land in de wereld met haar eigen digitale equivalent van contant geld.
Het leek allemaal zo veelbelovend. Met deze nieuwe munteenheid zou het land weer minder afhankelijk worden van de Amerikaanse dollar, die sinds de hyperinflatie van de eigen munteenheid in 1999 de rol van betaalmiddel en rekenmiddel heeft overgenomen. In 2000 werd de eigen munt, de sucre, officieel uit omloop gehaald en stapte het land volledig over op de Amerikaanse dollar.
Centrale bank geld
In 2014 werd het plan geboren om een eigen elektronische munteenheid, de dinero electronico, te lanceren. De centrale bank kreeg het monopolie over de creatie van dit nieuwe geld, terwijl het telecombedrijf dat in handen was van de staat het monopolie kreeg over het betaalsysteem. In de nieuwe wetgeving werden andere telecommaatschappijen en de commerciële banken uitgesloten van deelname aan dit nieuwe systeem.
De regering van Ecuador had hoge verwachtingen van dit nieuwe geldsysteem, omdat deze volledig onder beheer stond van de centrale bank. De verwachting was dat in 2015 een half miljoen mensen een rekening bij de centrale bank zouden openen, maar het bleken er uiteindelijk minder dan 5.000 te zijn. Begin 2016 stond er slechts $800.000 aan tegoeden op deze rekeningen, een fractie van de totale geldhoeveelheid in de Ecuadoriaanse economie.
Later werden er wel wat meer rekeningen geopend, maar het systeem is nooit een doorslaand succes geworden. Hoewel er uiteindelijk meer dan 400.000 rekeningen geopend werden zaten er maar een stuk of 40.000 actieve gebruikers in het systeem die de elektronische munteenheid daadwerkelijk gebruikten om betalingen mee te doen. Ook waren er maar iets meer dan 7.000 bedrijven die het systeem ooit hadden gebruikt om betalingen te doen of te ontvangen. Het systeem werd niet het succes waar de regering op hoopte en daarom werd eind 2017 besloten de stekker uit het hele project te trekken.
Waarom mislukte het project?
Dit monetaire experiment in Ecuador geeft ons veel inzichten in de werking van geld. Als eerste kunnen we concluderen dat het succes van een geldsysteem valt of staat bij de acceptatie ervan onder de bevolking. En die acceptatie kwam er om verschillende redenen niet. Zo was er door de hyperinflatie van de eigen munt weinig vertrouwen in de centrale bank, terwijl de kredietwaardigheid van de overheid in 2008 in het geding kwam toen een dollarobligatie niet afgelost kon worden.
Door deze negatieve ervaringen had de bevolking van Ecuador meer vertrouwen gekregen in de Amerikaanse dollar, omdat deze valuta niet gedevalueerd kan worden door de Ecuadoriaanse regering en centrale bank. Dit simpele gegeven verklaarde waarom de lokale bevolking liever Amerikaanse dollars gebruikte dan een munteenheid die door de eigen centrale bank in omloop werd gebracht.
Een gebrek aan vertrouwen in de overheid en de centrale bank was de belangrijkste reden voor het mislukken van dit project, maar zeker niet de enige reden. De centrale bank zou ook te weinig haar best hebben gedaan om haar geldsysteem algemeen geaccepteerd te krijgen bij winkels en bedrijven. Door de monopoliepositie van de centrale bank werd er bovendien weinig gedaan om het betaalsysteem te innoveren en de kosten omlaag te brengen.
Welke lessen kunnen we hieruit leren?
Het monetaire experiment van de Ecuadoriaanse centrale bank heeft uiteindelijk meer gekost dan het heeft opgeleverd, terwijl het commerciële banken wel lukt een betaalsysteem in de lucht te houden dat door de massa geaccepteerd wordt. Er komt dus heel wat meer kijken bij het introduceren van een nieuwe munteenheid dan alleen het opzetten van een website en een systeem waarmee mensen rekeningen kunnen openen en betalingen kunnen doen. Ook moet de benodigde infrastructuur aanwezig zijn, zodat winkeliers daadwerkelijk met het geldsysteem aan de slag kunnen.
En last but not least moet er vertrouwen zijn in de partij die het geld in omloop brengt. In het geval van Ecuador was er onvoldoende vertrouwen in de centrale bank en vond men het veiliger om gewoon dollars te gebruiken en met commerciële banken zaken te doen. Het collectieve trauma van de hyperinflatie van 1999 zorgde nog steeds voor een zeker wantrouwen ten aanzien van de overheid en de centrale bank.
Dit praktijkvoorbeeld staat in contrast met een recente publicatie van Aleksander Berentsen en Fabian Schar, waarin een optimistisch beeld geschetst wordt van elektronisch geld dat door een centrale bank in omloop wordt gebracht. Of het experiment onder betere omstandigheden wel was gelukt is nog maar de vraag, maar wel één die centrale banken zich de komende jaren vaker zullen stellen. Verschillende centrale banken onderzoeken namelijk de mogelijkheden van het in omloop brengen van een eigen virtuele munt.
Bron: The World’s First Central Bank Electronic Money Has Come – And Gone: Ecuador, 2014-2018
Lees ook:
- Dollarization and Free Choice in Currency (L. White, 2014)
- The Case for Central Bank Electronic Money and the Non-case for Central Bank Cryptocurrencies (Berentsen en Schar, 2018)
Dit artikel wordt u aangeboden door Goudstandaard, uw adres voor de aankoop en verzekerde opslag van edelmetalen. Wilt u goud kopen? Neem dan contact op door te mailen naar [email protected] of door te bellen naar +31(0)88-4688488.
