Volgens George Soros is het slechts een kwestie van tijd voordat de dollar als wereldreservemunt plaats zal maken voor een nieuw monetair systeem waarin andere valuta een grotere rol spelen en het ‘exorbitante privilege’ van de Verenigde Staten verdwijnen. In een interview met de Financial Times uit 2009 zegt Soros dat China meer zeggenschap moet krijgen in een nieuwe monetaire wereldorde en dat de yuan in waarde zal moeten stijgen ten opzichte van de dollar.
Ondanks het feit dat dit interview al acht jaar oud is bevat het veel interessante inzichten over de toekomst van het monetaire systeem. Daarom brengen we deze graag nog een keer onder de aandacht. De vertaling staat onder de video.
Moeten mensen zich zorgen maken over de dollar?
“Natuurlijk maken mensen zich zorgen. De dollar is een erg zwakke munt, afgezien van alle andere valuta. Er is dus een algemeen gebrek aan vertrouwen in valuta en een verschuiving van valuta richting tastbare bezittingen. De Chinezen blijven een groot handelsoverschot houden en ze verzamelen nog steeds reserves. En in feite is de renminbi permanent ondergewaardeerd vanwege de koppeling aan de dollar. En er is een diversificatie van bezittingen die traditioneel door centrale banken worden aangehouden richting andere activa, in het bijzonder op het gebied van grondstoffen. Er is een verschuiving richting goud, er is sterkte in olie en dat is een soort vlucht van valuta.”
Is er een soort kantelpunt waarop de dollar fataal verzwakt zal worden? Of gaat het gewoon door zoals het nu is?
“Dat is moeilijk. Zo lang de renminbi gekoppeld is aan de dollar zie ik niet in hoe de daling van de dollar kan aanhouden. In zekere zin komt het goed van pas, want als de Amerikanen meer sparen en minder consumeren is export een manier voor de Amerikaanse economie om zich te balanceren. Dus een gecontroleerde daling van de dollar is in feite wenselijk.”
Moet de dollar op een gegeven moment ook dalen ten opzichte van de renminbi? Moet er een soort nieuwe wereldwijde valutadeal plaatsvinden?
“Nee, ik geloof dat dit systeem in de basis kapot is en opnieuw opgezet moet worden. We kunnen ons niet veroorloven dat er een chronische onbalans blijft bestaan in het internationale financiële systeem. Je hebt dus een nieuw valutasysteem nodig en in feite hebben de Special Drawing Rights de essentiële eigenschappen om een dergelijk systeem te bouwen. En ik denk dat het kortzichtig is van de Verenigde Staten om een bredere acceptatie van de SDR tegen te houden. Ze kunnen heel, heel nuttig zijn nu er wereldwijd sprake is van vraaguitval.
Je zou internationaal een valuta kunnen creëren via de Special Drawing Rights en dat hebben we al eens gedaan. We hebben $250 miljard uitgegeven en dat was een zeer zeer nuttige stap. Behalve voor de rijke landen, die eigenlijk niet meer reserves nodig hebben. Dus alles wat zij kunnen doen is het in de etalage zetten en zeggen dat ze er teveel van hebben. Maar ze kunnen het eigenlijk niet daadwerkelijk gaan gebruiken.
Ik denk dat de SDR gebruikt zou kunnen worden, bijvoorbeeld om wereldwijd publiekelijk goederen aan te bieden. De rijke landen kunnen hun aandeel bij een derde partij deponeren. Het probleem is dat er kosten verbonden zijn aan het gebruik van de SDR. Die kosten zijn momenteel erg klein – minder dan een half procent – maar iemand moet dat gaan betalen.
Ik denk dat we de middelen hebben om dat te gaan doen, omdat het IMF erg grote goudreserves heeft die tegen een zeer lage prijs op de balans staan. En men heeft besloten om die goudreserves te gebruiken ten behoeve van de minst ontwikkelde landen. Dus het IMF zou de kosten van de SDR op zich kunnen nemen.”
Met haar goudreserves?
“En in feite wordt dat al zo gedaan, al heeft het geen publiciteit gekregen. Maar ik heb begrepen dat er in Istanbul een deal gesloten is waar volgens mij het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk $2 miljard aan SDR’s overmaakten naar de minst ontwikkelde landen en waar het IMF de kosten op zich nam. Dit is dus een route die al een keer bewandeld is en die op een grotere schaal gebruikt zou kunnen worden.”
Wat voor deal zou Obama moeten sluiten als hij volgende maand naar China gaat?
“Ik denk dat dit het moment is, omdat je China moet betrekken bij het creëren van een nieuwe wereldorde, een nieuwe financiële wereldorde. Want zij zijn een nogal terughoudend lid van het IMF. Ze spelen mee, maar leveren geen grote bijdrage, omdat het niet hun instituut is. Hun aandeel is niet evenredig en hun stemrecht is niet evenredig met hun gewicht, dus ik denk dat je een nieuwe wereldorde nodig hebt waar China onderdeel van uit moeten maken. Ze moeten er mede eigenaar van zijn, net zoals de Verenigde Staten eigenaar is van de Washington Consensus, de huidige wereldorde.
Ik denk dat dit een meer stabiele wereldorde is, waar je een gecoördineerd beleid hebt. De fundamenten liggen er al, want de G20 is met het instemmen met zogeheten ‘peer reviews’ al in die richting aan het bewegen.”
Denk je dat het mogelijk is om China ervan te overtuigen dat haar renminbi sterker moet worden?
“Ik denk van wel, omdat ze er al langer mee bezig zijn. Ik denk dat ze de Special Drawing Rights vaker zullen gebruiken en dat ze de renminbi, ook al is deze niet converteerbaar, onderdeel zullen laten maken van de SDR. Het zou één van de valuta moeten zijn die gebruikt worden in de SDR overeenkomst. En dat zal ze overhalen.”
En dat is mogelijk, ook als de renminbi niet converteerbaar is?
“Ja, zeker. Het is al eerder overwogen en ik denk dat de Braziliaanse rial er ook onderdeel van uit moet maken. Ik denk dat het aantal valuta dat onderdeel uitmaakt van het valutamandje uitgebreid kan en moet worden.”
En wat denk je van de zorgen dat deze verschuiving weg van de dollar als wereldreservemunt uiteindelijk de Amerikaanse economie zal verzwakken?
“We hebben er inderdaad veel voordeel uit gehaald, maar ik denk dat we het misbruikt hebben. Ik denk sowieso dat we daar niet mee door kunnen gaan. Het is niet noodzakelijk in ons belang om de dollar als enige wereldreservemunt te hebben. Met het groeien van de wereldeconomie hebben we meer valuta nodig. En als dat de dollar is, dan betekent het dat de VS een chronisch tekort op haar betalingsbalans moet hebben. En dat is niet gepast, dus ik denk dat het ook in ons belang is om het systeem te hervormen.”
Maar is het niet erg gemakkelijk voor de Verenigde Staten dat de rest van de wereld onze consumptie op dit moment financiert?
“Ja dat is het. Maar de bereidheid om dat te doen is sterk afgenomen. En ik denk dat je zult zien dat China steeds minder Amerikaanse staatsobligaties zal kopen, omdat ze een kleiner handelsoverschot heeft met de Verenigde Staten. China zal diversificeren en zal geld lenen aan Brazilië en aan Zuid-Afrika en aan andere landen om haar export naar die landen te financieren. Dus ik denk dat het een gezond, maar pijnlijk aanpassingsproces is waar de wereld doorheen moet gaan.”
Als de Verenigde Staten niet actief deelnemen aan deze vorm van heronderhandelingen voor het wereldwijde financiële systeem, wat gaat er dan gebeuren? Wat is het slechtste scenario?
“De Chinezen gaan bilateraal, dat doen ze nu al. Ze hebben al een valutaswap met Argentinië en ze werken er aan één met Brazilië. Je zult zien dat er meer en meer van dit soort bilaterale overeenkomsten komen. Dus de dollar blijft de primaire wereldreservemunt, maar het gebruik van deze munt zal afnemen.
Ik denk dat een wereld met bilaterale relaties minder wenselijk is dan een voortzetting van een multilateraal systeem, maar het systeem dat we nu hebben is eigenlijk al vastgelopen. We hebben dat alleen nog niet erkend. We moeten dus een nieuw systeem creëren en dit is het juiste moment om dat te doen.”
Hoeveel zorgen maakt u zich over het begrotingstekort en over de mogelijkheid van inflatie?
“Een daling in de waarde van de dollar is noodzakelijk om te compenseren voor het feit dat de Amerikaanse economie vrij zwak zal blijven en een ballast zal zijn voor de wereldeconomie. China zal opkomen als de motor die de Amerikaanse consument zal vervangen. Maar het is een kleinere motor, omdat de Chinese economie veel kleiner is.
Dus de wereldeconomie zal een minder grote motor hebben en zal daarom minder snel groeien dan ze in de afgelopen 25 jaar gedaan heeft. Maar China is de motor die de voortgang zal stuwen, terwijl de Verenigde Staten in feite een vertragende factor is die wordt meegetrokken via een geleidelijke daling van de waarde van de dollar.”
Wat gaat er in de Verenigde Staten gebeuren met de inflatie? Maakt u zich daar zorgen over?
“Dat kan als de kredietverlening in de economie toeneemt en het balanstotaal van de Federal Reserve niet substantieel verkleind wordt. Ik denk dat het een lastige balanceeract zal zijn, maar het is mogelijk. Er komt dus een langzame en gecontroleerde daling in de dollar en dat is wat we moeten zien te bereiken.
Het kan uit de hand lopen en de angst van inflatie zal voorlopen op de inflatie zelf. En het is de angst voor inflatie in de markt die de rente opdrijft die de economie in een nieuwe recessie kan drukken. Je hebt dan een economie met horten en stoten, vergelijkbaar met de jaren zeventig.”
Hoeveel zorgen maak je je over een Federal Reserve die voorzichtig wordt en de rente te vroeg verhoogt?
“De Fed? Dat is onwaarschijnlijk, omdat ze het voorbeeld van Japan voor zich hebben en ze gezien hebben dat pogingen van Japan om de rente te verhogen een averechts effect hebben gehad. We moeten nu 25 jaar van excessen wegwerken.”
Deze bijdrage is afkomstig van Geotrendlines
